Romenu is een blog over gedichten, literatuur en kunst Maar Romenu is ook een professionele freelance vertaler Du-Ne en Ne-Du http://www.roumen-vertalingen.nl/
Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne
Paul Celan
Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.
Gerard Reve
Gerard Reve over: Medearbeiders ”God is in de mensen, de dieren, de planten en alle dingen - in de schepping, die verlost moet worden of waaruit God verlost moet worden, door onze arbeid, aangezien wij medearbeiders van God zijn.” Openbaring ”Tja, waar berust elk godsbegrip op, elke vorm van religie? Op een openbaring, dat wil zeggen op een psychische ervaring van zulk een dwingende en onverbiddelijke kracht, dat de betrokkene het gevoel heeft, niet dat hij een gedachte of een visioen heeft, maar dat een gedachte gedachte of visioen hem bezit en overweldigt.”
Simon Vestdijk
Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem 'de man die sneller schrijft dan God kan lezen'. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: "Kind van stad en land" (1936), "Meneer Visser's hellevaart" (1936), "Ierse nachten" (1946), "De toekomst de religie" (1947), "Pastorale 1943" (1948), "De koperen tuin" (1950), "Ivoren wachters" (1951), "Essays in duodecimo" (1952) en "Het genadeschot" (1964).
K.P. Kavafis K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.
Thomas Mann
Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle "Gefallen". Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond - hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar - besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de 'Duitse ziel' in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull.
Rainer Maria Rilke
Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid'. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.
* * * * * * * * * * * * * * * *
Romenu
Over literatuur, gedichten, kunst en cultuur
11-09-2014
Merill Moore
De Amerikaanse dichter en psychiater Merill Moore werd geboren op 11 september 1903 in Columbia, Tennessee. Moore bezocht de Nashville Vanderbilt University, waar hij lid was van “The Fugitives”, een groep van toen nog onbekende dichters die elkaar ontmoetten om elkaars gedichten te lezen en te bekritiseren. Hij droeg veel bij aan de vergaderingen van de groep en, vanaf 1922, aan het gelijknamige tijdschrift, waarin zijn vroegste bijdragen werden gepubliceerd onder het pseudoniem "Dendric" naast het werk van John Crowe Ransom, Donald Davidson, Allen Tate en Robert Penn Warren en anderen. Moore behaalde een medische graad aan de Vanderbilt universiteit in 1928. Na de dood van zijn vader in 1929 verhuise hij naar Boston en, behalve voor militaire dienst tijden WO II, bracht hij de rest van zijn carrière daar door. Moore was nauw bevriend met de families van Robert Frost en Robert Lowell die hij ook een paar keer als psychiater bij stond. Na WO II speelde Moore een belangrijke achter de schermen rol in de controverse rond Ezra Pound als lid van een groep van letterkundigen die ervoor zorgde dat het dichter ontsnapte aan een rechtzaak wegens verraad i.v.m. zijn radio-propaganda ter ondersteuning van Mussolini. Gedurende zijn carrière schreef Moore een groot aantal sonnetten. Schattingen lopen uiteen, maar in 1935 had Louis Untermeyer 25.000 geteld, iets meer dan twee jaar later, een 1938 kwam de New Yorker op een totale productie van 50.000. Hoewel hij vooral bekend werd als dichter stond Merrill Moore hoog aangeschreven als een scherp en effectief psychiater en een beoefenaar van een progressieve gerichte psychiatrische interventie.
How She Resolved to Act
I shall be careful to say nothing at all About myself or what I know of him Or the vaguest thought I have - no matter how dim, Tonight if it so happen that he call."
And not ten minutes later the door-bell rang, And into the hall he stepped as he always did, With a face and a bearing that quite poorly hid His brain that burned and his heart that fairly sang,
And his tongue that wanted to be rid of the truth. As well as she could, for she was very loath To signify how she felt, she kept very still, But soon her heart cracked loud as a coffee mill, And her brain swung like a comet in the dark, And her tongue raced Eke a squirrel in the park.
The Book of How
After the stars were all hung separately out For mortal eyes to see that care to look, The one who did it sat down and wrote a book On how he did it. It took him about As long to write the book as to do the deed, But he said, "It's things like this we mostly need." And the angels approved but the devils screamed with laughter, For they knew exactly what would follow after.
For somehow he managed entirely to omit The most important facts in accomplishing it: Where he got the ladder to reach the stars; And how he lighted them, especially Mars; And what he hung them on when he got them there, Eternally distant and luminous in the air.
Compulsive scholar, extraordinary latinist
He was always very careful about his dative. He was careful about his ablative absolute. He spoke in Latin more carefully than a native. He said very little that anyone could refute.
He was in fact a very careful man Or had been so at least since we had known him. He was careful when he walked and when he ran. He gave us little reason to disown him.
He was so careful, careful about what he ate. He was so careful about everything he wore. He was so careful in argument and debate. He tried so carefully not to be a bore. He was so careful about everything he did. He never told us what his caution hid.
Merill Moore (11 september 1903 – 20 september 1957)
Uit: Dreams of My Russian Summers (Le Testament français, vertaald door Geoffrey Strachan)
„Throughout this parade of expressions and faces there recurred here and there that of a woman with fine, regular features and large gray eyes. Young at first, in the earliest of the albums, her smile was suffused with the secret charm of the "petite pomme." Then, with age, in the more recent albums, closer to our time, this expression became muted and overlaid with a veil of melancholy and simplicity. It was this woman, this Frenchwoman, lost in the snowy immensity of Russia, who had taught the others the words that bestowed beauty. My maternal grandmother... She was born in France at the beginning of the century in the family of Norbert and Albertine Lemonnier. The mystery of the "petite pomme" was probably the first of the legends that enchanted our childhood. And these were also among the first words we heard in that language that my mother used, jokingly, to call "your grandmaternal tongue." One day I came upon a photo I should not have seen.... I was spending my holidays with my grandmother in the town at the edge of the Russian steppe where she had been stranded after the war. A warm, slow summer dusk was drawing in and flooding the rooms with a mauve glow. This somewhat unearthly light fell upon the photos that I was examining before an open window, the oldest snapshots in our albums. The pictures spanned the historic watershed of the 1917 revolution; brought to life the era of the tsars; and, moreover, pierced the iron curtain, which was then almost impenetrable, transporting me at one moment to the precinct of a gothic cathedral and the next into the pathways of a garden where the precise geometry of the plants left me perplexed. I was plunging into our family prehistory. Then suddenly this photo! I saw it when, out of pure curiosity, I opened a large envelope that had been slipped between the last page and the cover. It was that inevitable batch of snapshots that have not been judged worthy to appear on the rough cardboard of the pages, landscapes that can no longer be identified, faces that evoke neither affection nor memories. One of those batches you always tell yourself you must sort through one day, to decide the fate of all these souls in torment.... “
„Das ist das Gesicht der Sieger! Und du, Miß Olivia. Wie nenn’ ich dich? Du Element, du Abend, du leiblos Üppige, du Regen im Saal! Ich, ich sollte eifersüchtig sein! Haha, hätt’ ich doch wenigstens die menschliche Kraft dazu. Aber im Grunde verehre ich die anderen. Das sind große Herren, in sich, voll Ruhe, Gemessenheit und Mittelpunkt. Sie haben das Leben wie sie’s wollen. Heute und morgen ist ihnen ein Ziel. Was daneben geht ein Malheur. Und du, Miß Olivia, was bist du ihnen? Etwas, was man erreichen und besitzen kann. Begreift dich denn einer? „Gemach,“ falle ich mir selbst ins Wort, „willst du denn etwas anderes als erreicht und besessen werden? Du rechnest nur zu gut. Alles, was du tust, ist Rechnung.“ Und ich fühle in diesem Moment wieder bis ins Mark, wie ich Narr des Zufalls dir fremd und widerlich sein muß. Und doch, nur ich empfinde dich, nur ich empfinde deine Seele, nur ich deine metaphysische Erscheinung zur Welt. Warum, wenn du die Hotel-Hall betrittst und in die Hände klatschend ausrufst „Kinder, das war schön, den ganzen Vormittag sind wir im Segelboot gesessen und haben uns treiben lassen“, warum werde ich dann so müde und traurig? Warum muß ich an einen ganz bestimmten schwindsüchtigen, todbleichen Lehrer aus dem Erzgebirge denken, wie er aus seinem engbrüstigen Häuschen tritt und aus dem dünnen Vorbeet einen Salatkopf zieht? Warum habe ich diese Vision vom Aztekenkönig Montezuma? Wie dieser in überirdischer Märtyrerheiterkeit, goldgepanzert und konradinblond auf der Freitreppe seines brennenden Palastes steht? Sehe ich dich in Balltoilette, warum habe ich das rasche überwältigende Gefühl von Hochtouren, Durst, Ahnung von Quellensturz und jauchzende Glieder?“
Franz Werfel (10 september 1890 – 26 augustus 1945)
Uit: Cold Sea Tales (Vertaald door Antonia Lloyd-Jones)
“If they’re going to crush them,” I said, turning to face him, and saw he had come on his bike, “they’ll only do it at night, when there’s no one here.” “Maybe so,” said Fredek, who didn’t look worried, “but first they’ll have to force the gates with a tank. Then fetch them out from every corner of the shipyard. With a bit of passive resistance that’ll take hours. But what if the lads set off a few acetylene cylinders? Or get on board a ship and cut the hawsers?” At last we had reached the fence right next to the gates and Fredek had parked his bike, leaning it against the wire netting. “Besides, there’s one more thing too,” he said, pointing at the portrait of the Pope. “We’ve got him, and that’s better than the troops!” “I’d rather rely on a few dozen striking factories. And the ones that are ready to join in.” “Well, it’s actually happening,” said Fredek; he took out a packet of Sport cigarettes and we lit up. “It’s a real revolution, can’t you see?” Like this we passed the quarter hours, smoking and chatting, that was all. More and more delegations were being let through the gates, greeted with applause. Communiqués, committee resolutions, poems and prayers came pouring from the loudspeaker non-stop. And the mood of the endless rally intensified when a worker wearing an armband appeared from inside the gates: hands black with printer’s ink, he threw leaflets into the rippling crowd. Not a single scrap of paper was left on the ground. Everyone wanted his own copy of the bulletin that the censor hadn’t vandalised in advance, if only as a souvenir. “Not a bad duplicator,” reckoned Fredek, “but they’re using too much ink, they haven’t got the experience yet.” “If only they’d read it out on the radio too,” I joked, “to the whole country, don’t you think?”
de zon vreet zich een bestaan in de bakstenen gevel en de restanten kozijn waarvan de bladders reeds lang zijn weggewaaid vuile resten spandoek wapperen als vergeten vlaggen uit een voorbije tijd
naast mij zeurt een vrouw over een verkeerd geparkeerde auto terwijl daar een stuk nalatenschap stil en roemloos ten onder gaat
KINDERREALITEIT
Ik vind je lief mooie glimrode ronde kokriki met je zwart oogje zie je ook wanneer ik stout ben lieve roodronde glimmende kokkertje met het zwarte oog
»Kein Geschäft für den Krämer heut? Zwirn! Heftel! Waschseife! Litzen! Knopflochseide! Nähnadeln!« Kresten schüttelte einen gewaltigen Haufen verlockender Dinge auf den Tisch hin. »Und da wären dann auch noch verschiedene Schnurrpfeifereien!« Damit deutete er auf einige besonders verführerische Waren, wie Messer, Frisierkämme und farbige Taschentücher mit Bildern des Kronprinzen und der Schlacht bei Fredericia. »Nein, gar nichts brauchen wir,« sagte Ann-Marie unwirsch und schob mit der rechten Hand ihre zerzausten Haarbüschel unter das Kopftuch. »Laufst aber auch mit dem elendesten Kram herum. Von den letzten Nähnadeln, die man von dir gehabt, war eine jede hin, sowie man sie nur eingefädelt hat.« »Du hast gewiß deinen Zorn an ihnen ausgelassen, denn meine Nähnadeln, die halten sonst ein ganzes Menschenleben aus. Keine alten Fetzen oder Knochen da zum Weggeben?« setzte der Krämer hinzu. »O, Fetzen mehr als genug, wenn man sie nur so leicht entbehren könnt. Und die Knochen, die nagt der Per so fein ab, daß für ’n Krämer kaum was übrig bleibt.« »Aber einen Schluck Schnaps wird’s doch bei euch geben?« »Nein, bei Gott nicht,« beteuerte Ann-Marie Kjærsgaard. »Wo war denn bei uns je ein Tropfen Branntwein im Haus, der nicht dem Morten gleich durch die Gurgel müßt? Schnaps, der ist gar rar bei uns.« Morten wetzte unruhig auf seiner Bankecke hin und her. »O, du sperrst dich grad auch nicht gegen einen Kümmel, wenn dir ihn nur einer spendieren mag,« warf er ein. »Also gar nichts Gebranntes habt ihr im Haus?« fuhr der Nadelkrämer fort. »Da ist’s freilich kein Wunder, daß ihr den Schnabel so hängen laßt. Na, gegen die Krankheit weiß ich noch ein Rezept.« Der Krämer spreizte den einen Rockschoß wie einen Adlerfittich aus und schielte in die fast ellentiefe Tasche hinab, aus der er triumphierend eine grüne Literflasche heraufholte. Mit einer großartigen, weitausholenden Gebärde setzte er sie dem Schuhmacher vor die Nase und sagte: »Da ist jetzt, alle Wetter, der Branntwein, rückt ihr dafür mit Bier heraus!« »Ja Bier, davon wird just ebensoviel da sein wie vom Schnaps. Aber das läßt sich am Ende doch eher beschaffen. Dem Nielsen sein Weib drunten hat uns einen Krug voll versprochen, wenn sie brauen.“
Jeppe Aakjær (10 september 1866 - 22 april 1930) Rond 1910
Honden van buxus die de stoep bewaken. Het is geen kunst. Want niemand wordt er bang van. Wat zou moeten. 't Duurt immers niet lang - hoe lang hangt van mijn zorg af - of zij raken
vanuit de wortel uit hun vorm: kunstzaken waarvan de groei, geleid door draad en tang, gedacht is tot gedaante. Ik ontvang tussen hen door. Gasten. Die zij vermaken.
En zij zijn twee: natuur en onnatuur. of drie: plant, dier en geest. Zij weten niet wat zij doen. Zij zien mij niet als derde.
Dat moet ik doen. Mijn hand. En hoe zij werden bewaar ik. ik moet zijn wat zij vergeten. Toch herder. Wat het ook bang maakt op den duur.
Landschap met dode muis
Zo'n dood gebeurt - neem onvergetelijke zonsondergangen in het dunste blauw van winter, voor een ogenblik aanschouw hun roden, violetten, die bezwijken
als uit geboomte duisternis, een uil zichtbaar onhoorbaar neerglijdt en zich spreiden vleugels tot vrees waaraan een prooi zal lijden: noem onverzettelijk mooi klauw en kuil.
Een dood geschiedt, geschiedenis wil sterven; geeft dat ons zijn afzienbaar is een zin? - onvoorzien derven van de lust te leven,
zonder besef van schoonheid, weet van scherven, zonder geluk gerust: een dier gaat in vertrouwen heen, het sterft, hier ergens, even.
Bladval
De boom heeft uitgestrooid waarmee hij groende toen 't jaar aan een verwachting ging voldoen en voorjaar werd, verzadigder dan toen men, jong, zonder verleden, zelf nog doende
gedachten te ontvouwen, zo'n seizoen in zich als iets oneindigs opens voelde en, onbewust nog, wist wat het bedoelde te zijn: meer dan alleen ontluikend groen.
Bladval, sermoen van herfst. En in verzet tegen het sneller draaien van de jaren wier kringloop al in aanvang was voltooid,
harkt men gehaast, van hoger doel berooid, tuinpaden schoon – want tussen al die blaren ziet men zijn hand, de rest ervan, 't skelet.
Uit: Anna Karenina(Vertaald door Constance Garnett)
“There was a great deal more that was delightful, only there’s no putting it into words, or even expressing it in one’s thoughts awake." And noticing a gleam of light peeping in beside one of the serge curtains, he cheerfully dropped his feet over the edge of the sofa, and felt about with them for his slippers, a present on his last birthday, worked for him by his wife on gold-colored morocco. And, as he had done every day for the last nine years, he stretched out his hand, without getting up, towards the place where his dressing-gown always hung in his bedroom. And thereupon he suddenly remembered that he was not sleeping in his wife’s room, but in his study, and why: the smile vanished from his face, he knitted his brows. "Ah, ah, ah! Oo!..." he muttered, recalling everything that had happened. And again every detail of his quarrel with his wife was present to his imagination, all the hopelessness of his position, and worst of all, his own fault. "Yes, she won’t forgive me, and she can’t forgive me. And the most awful thing about it is that it’s all my fault—all my fault, though I’m not to blame. That’s the point of the whole situation," he reflected. "Oh, oh, oh!" he kept repeating in despair, as he remembered the acutely painful sensations caused him by this quarrel. Most unpleasant of all was the first minute when, on coming, happy and good-humored, from the theater, with a huge pear in his hand for his wife, he had not found his wife in the drawing-room, to his surprise had not found her in the study either, and saw her at last in her bedroom with the unlucky letter that revealed everything in her hand. She, his Dolly, forever fussing and worrying over household details, and limited in her ideas, as he considered, was sitting perfectly still with the letter in her hand, looking at him with an expression of horror, despair, and indignation. "What’s this? this?" she asked, pointing to the letter. And at this recollection, Stepan Arkadyevitch, as is so often the case, was not so much annoyed at the fact itself as at the way in which he had met his wife’s words. There happened to him at that instant what does happen to people when they are unexpectedly caught in something very disgraceful. He did not succeed in adapting his face to the position in which he was placed towards his wife by the discovery of his fault.”
Leo Tolstoj (9 september 1828 – 20 november 1910) Tolstoj en zijn vrouw in Yasnaya Polyana door Ilya Repin, 1907
De nachtegaal de roos bemint; En 's avonds in den lentewind Zingt hij verscholen in het loof. De roos blijft voor den zanger doof; De vogel kwijnt in stilte.
De roos bemint den adelaar; Maar hij ontvouwt zijn vleuglenpaar En stijgt en klimt... Waarheen? Waarheen? En laat de lieve roos alleen. De bloem verkwijnt in stilte.
Het zoetste lied klinkt vruchteloos; Vergeefs ontplooit haar schoon de roos, Als liefde 't oor niet open houdt Of door het oog niet henenschouwt; Dan kwijnt het hart in stilte.
Gentil Th. Antheunis (9 september 1840 – 5 augustus 1907)
De man, alleen, staat op wanneer de zee nog donker is en de sterren flikkeren. Een lauwe bries stijgt op van het strand, het bed van de zee, en brengt adem. Dit is het uur waarop niets kan gebeuren. Zelfs de pijp hangt uitgedoofd tussen de tanden. Nachtelijk is het gedempte geklots. De man, alleen, heeft een groot takkenvuur ontstoken en kijkt hoe het de aarde rood kleurt. Ook de zee zal weldra zijn als het oplaaiend vuur. Niets is zo bitter als het eerste licht van een dag waarin niets zal gebeuren. Niets is zo bitter als nutteloosheid. Moe hangt in de hemel een vuilgroene ster, door de dageraad verrast. Ze ziet de nog donkere zee en de vlek van vuur waaraan de man zich uit verveling warmt; ze ziet en van de slaap valt ze tussen de mistige bergen waar een bed is van sneeuw. De traagheid van het uur is onmeedogend voor wie niets meer verwacht. Loont het de moeite dat de zon opkomt uit de zee en dat de lange dag begint? Morgen keert de lauwe dageraad met het bleke licht terug en het zal zijn als gisteren en niets zal ooit gebeuren. De man, alleen, zou enkel willen slapen. Wanneer de laatste ster aan de hemel verbleekt stopt hij kalm een pijp en steekt die aan.
Vertaald door Frans Denissen
Cesare Pavese (9 september 1908 – 27 augustus 1950) Borstbeeld in Santo Stefano Belbo
De Nederlandse publicist, schrijver en biograaf Wim Huijser werd geboren op 9 september 1960 in Ridderkerk. Hij volgde een HBO opleiding in Rotterdam en werkte vervolgens als docent aan de Scholengemeenschap Rijnmond, Katwijk, waarna hij projectmanager werd bij VNU Tijdschriftengroep. Er volgden diverse functies in het bladenvak. In 1995 publiceerde hij over dat vak: 'Bladenmakers en makers van bladen'. Sinds 2003 is hij actief als de biograaf van de Dordtse schrijver, dichter, vertaler, essayist C. Buddingh’ (1918-1985). Naast publicaties over Buddingh’ stelde hij in 2003 voor De Bezige Bij de bundel “Alle gorgelrijmen” samen. In 2010 bezorgde hij Buddingh’s verzamelde gedichten onder de titel “Buddingh’ Gebundeld” voor uitgeverij Nijgh & Van Ditmar. Voor het Dordrechts Museum stelde hij in 2012 de tentoonstelling “Kastjes Kijken” samen, over het beeldend werk van Buddingh’. Daarvan verscheen ook het gelijknamige boek.
Uit: Dichter bij Dordt. Biografie van C. Buddingh'
“Voor iedereen die aanwezig is wordt Poëzie in Carré een legendarische avond. Bijna tweeduizend poëzieliefhebbers komen maandag 28 februari 1966 op het dichtersfeest af. Men is totaal niet gewend aan dichters die een podium beklimmen. Als het doek opengaat, zitten daar vijfentwintig dichters aan een rijkgevulde tafel, met Adriaan Roland Holst als oudste dichter van het gezelschap in het midden. Na de jonge dichter K. Schippers is hij als tweede aan de beurt. Begroet met een roff elend donderend applaus draagt hij zijn gedicht voor: ‘Eens zullen allen/ die tussen ons kwamen / zijn weggevallen...’ Het vers oogst een storm van bijval en een staande ovatie, die door de dichters aan de tafel wordt overgenomen. De ‘Prins der dichters’ mag dan hees zijn, hij is beslist nog niet ouderwets. Na hem volgen onder anderen Hans Verhagen, Louis Th. Lehmann en Jules Deelder. Elk van hen krijgt precies zeven minuten toegewezen. Als tiende in de rij treedt de Dordtse dichter C. Buddingh’ aan. Ietwat schuchter zet hij zijn eerste vers in. Ofschoon zijn stem aanvankelijk nog iel en voorzichtig klinkt, zullen zijn woorden nog lang nagalmen in de Nederlandse poëzie. Na slechts enkele regels heeft de 48-jarige Buddingh’ de zaal in zijn ban. Dan begint hij aan zijn gedicht ‘Pluk de dag’:
vanochtend na het ontbijt ontdekte ik, door mijn verstrooidheid, dat het deksel van een middelgroot potje marmite (het 4 oz net formaat) precies past op een klein potje heinz sandwich-spread
Het publiek barst los in gelach en applaus. De ietwat verlegen dichter lacht nerveus en maant met vlakke hand het publiek tot stilte; hij is nog niet klaar.”
‘FALL in! Now get a move on.’ (Curse the rain.) We splash away along the straggling village, Out to the flat rich country, green with June... And sunset flares across wet crops and tillage, Blazing with splendour-patches. (Harvest soon, Up in the Line.) ‘Perhaps the War’ll be done ‘By Christmas-Day. Keep smiling then, old son.’
Here’s the Canal: it’s dusk; we cross the bridge. ‘Lead on there, by platoons.’ (The Line’s a-glare With shell-fire through the poplars; distant rattle Of rifles and machine-guns.) ‘Fritz is there! ‘Christ, ain’t it lively, Sergeant? Is’t a battle?’ More rain: the lightning blinks, and thunder rumbles. ‘There’s over-head artillery!’ some chap grumbles.
What’s all this mob at the cross-roads? Where are the guides?... ‘Lead on with number One.’ And off they go. ‘Three minute intervals.’ (Poor blundering files, Sweating and blindly burdened; who’s to know If death will catch them in those two dark miles?) More rain. ‘Lead on, Head-quarters.’ (That’s the lot.) ‘Who’s that?... Oh, Sergeant-Major, don’t get shot! ‘And tell me, have we won this war or not?’
Before the Battle
Music of whispering trees Hushed by a broad-winged breeze Where shaken water gleams; And evening radiance falling With reedy bird-notes calling. O bear me safe through dark, you low-voiced streams.
I have no need to pray That fear may pass away; I scorn the growl and rumble of the fight That summons me from cool Silence of marsh and pool And yellow lilies is landed in light O river of stars and shadows, lead me through the night.
How to Die
Dark clouds are smouldering into red While down the craters morning burns. The dying soldier shifts his head To watch the glory that returns; He lifts his fingers toward the skies Where holy brightness breaks in flame; Radiance reflected in his eyes, And on his lips a whispered name.
You’d think, to hear some people talk, That lads go West with sobs and curses, And sullen faces white as chalk, Hankering for wreaths and tombs and hearses. But they’ve been taught the way to do it Like Christian soldiers; not with haste And shuddering groans; but passing through it With due regard for decent taste.
Siegfried Sassoon (8 september 1886 – 1 september 1967)
„Im Jahr, da man zählte nach Christi, unsers lieben Herrn, Geburt 1358, am zwanzigsten Tage des Maimonats, hörte ich, Johannes, der Schreiber, die Schwalbe in der Frühe an meinem Kammerfenster singen und ward innigst von dem Morgenlied des frommen Vögeleins erbauet, bedachte auch auf meinem Bettlein, wie die Schwalbe in daurender Freude lebet, gegen den Winter in ferne wärmere Länder ziehet und, der Heimat getreu, gegen den Frühling wiederkehrt; also nicht der Mensch, der arme fahrende Schüler, der wohl viel gegen Sturm und Wetter ziehen muß, ja der oft kein Feuer findet, die erstarrten Hände zu erwärmen, daß er sie falte zum Gebet; aber so er es ernstlich meinet, haucht er hinein. Da ich in solchen Betrachtungen versunken war und das Schwälblein auch auf seine Weise fortphantasierte, wäre ich schier wieder eingeschlummert, aber der Wächter auf dem Münster blies: »In süßen Freuden geht die Zeit«, welches ich hier noch nie gehöret; denn ich war zum ersten Male in Straßburg erwacht. Nun richtete ich mich in meinem Bettlein auf, und schaute in meinem Gemache umher; das hatte aber Fenster rings herum und war in einem Sommerhäuslein des Gartens. Links stand der Mond noch blaß am Himmel, und rechts war der Himmel wie das lauterste Gold. Da fand ich mich zwischen Nacht und Tag und faltete die Hände, und es fiel mir freudig aufs Herz, daß heute mein zwanzigster Geburtstag sei, und wie mir es viel besser geworden als in dem letzten Jahre, da ich meinen lieben Geburtstag auf freiem Felde in einem zerrissenen Mäntelein empfangen und mit einem Bissen Almosenbrot bewirten mußte. O Freude und Ehre! dachte ich bei mir selbst und schaute zum Morgenlichte hin und sprach: »Du bist mein Licht, du wirst mein Tag!«, glaubte auch schier in meiner Einfalt, der Himmel sei golden um meines Besten willen, die Schwalbe habe nur gesungen, mir Glück zu wünschen, und der Türmer habe allein so lieblich geblasen mir zur Feier; da der Himmel sich doch nur gerötet vor der Sonne, die der Herr gerufen, da die Schwalbe doch nur gesungen in Gottes Frühlingslust, und der Wächter nur geblasen zu Gottes Ehren, ja wohl gern noch ein Stündlein geschlafen hätte, so es ihm von den Münsterherren verstattet wäre. Also wird der Mensch leicht übermütig in der Freude, und glaubet, er sei recht der Mittelpunkt aller Dinge, und sei er mit allem gemeint. Da ließ ich die Augen fröhlich in der Kammer umherschweifen, und sah auf dem Schemel ein neues Gewand liegen, das mir mein gütiger Herr und Ritter Veltlin von Türlingen am Abend im Dunkeln hatte herauftragen lassen, und konnte ich meine Begierde nun nicht länger zurückhalten, sprang auf von meinem Lager, und legte diese Kleider nicht ohne Tränen des Dankes an.“
Clemens Brentano (8 september 1778 – 28 juli 1842) Portret door Emilie Linder, rond 1835
De Duitse schrijver Wilhelm Raabe werd op 8 september 1831 in Eschershausen geboren. Zie ook mijn blog van 8 september 2010 en eveneens alle tags voor Wilhelm Raabe op dit blog.
Die Fahrt nach dem Glück
In sonniger Jugend fuhr ich hinaus, Wie blitzte das Meer, wie flammte der Mut! Viel gute Gesellen führt ich hinaus, Die hielten das Schiff in wackerer Hut.
Jetzt breiten die Nebel sich über dem Meer. Herab sausten Flagge und Segel zerfetzt; Zerbrochen das Steuer! so treib ich einher Und sinke im lustigen Tanze zuletzt.
Viel besser, zu sinken im luftigen Wehn, Als fliegen und faulen und modern am Strand; Viel besser, im Sturme zugrunde gehn, Als langsam verkommen, versinken im Sand.
Das Ewige ist stille
Wenn über stiller Heide des Mondes Sichel schwebt, mag lösen sich vom Leide Herz, das im Leiden bebt.
Tritt vor aus deiner Kammer und trage deinen Schmerz, trage des Weltlaufs Jammer der Ewigkeit ans Herz.
Das Ewige ist stille, laut die Vergänglichkeit; schweigend geht Gottes Wille über den Erdenstreit.
In deinen Schmerzen schweige, tritt in die stille Nacht; das Haupt in Demut neige, bald ist der Kampf vollbracht.
Des Menschen Hand
Des Menschen Hand ist eine Kinderhand, sie greift nur zu, um achtlos zu zerstören; mit Trümmern überstreut sie das Land, und was sie hält, wird ihr doch nie gehören.
Wilhelm Raabe (8 september 1831 - 15 november 1910) Portret door Hanns Fechner, 1893
Grausame Frühlingssonne, Du weckst mich vor der Zeit, Dem nur in Maienwonne Die zarte Kost gedeiht! Ist nicht ein liebes Mädchen hier, Das auf der Rosenlippe mir Ein Tröpfchen Honig beut, So muss ich jämmerlich vergehn Und wird der Mai mich nimmer sehn In meinem gelben Kleid.
Die Schwestern
Wir Schwestern zwei, wir schoenen, So gleich von Angesicht, So gleicht kein Ei dem andern, Kein Stern dem andern nicht.
Wir Schwestern zwei, wir schoenen, Wir haben lichtbraune Haar, Und flichtst du sie in _einen_ Zopf, Man kennt sie nicht fuerwahr.
Wir Schwestern zwei, wir schoenen, Wir tragen gleich Gewand, Spazieren auf dem Wiesenplan Und singen Hand in Hand.
Wir Schwestern zwei, wir schoenen, Wir spinnen in die Wett, Wir sitzen an _einer_ Kunkel, Und schlafen in _einem_ Bett.
O Schwestern zwei, ihr schoenen, Wie hat sich das Blaettchen gewendt! Ihr liebet einerlei Liebchen - Und jetzt hat das Liedel ein End.
Elfenlied
Bei Nacht im Dorf der Wächter rief: Elfe! Ein ganz kleines Elfchen im Walde schlief - wohl um die Elfe! - und meint, es rief ihm aus dem Tal bei seinem Namen die Nachtigall, oder Silpelit hätt’ ihm gerufen. Reibt sich der Elf’ die Augen aus, begibt sich vor sein Schneckenhaus und ist als wie ein trunken Mann, sein Schläflein war nicht voll getan, und humpelt also tippe tapp durchs Haselholz ins Tal hinab, schlupft an der Mauer hin so dicht, da sitzt der Glühwurm, Licht an Licht. »Was sind das helle Fensterlein? Da drin wird eine Hochzeit sein: die Kleinen sitzen beim Mahle und treiben’s in dem Saale. Da guck’ ich wohl ein wenig ’nein!« - Pfui, stößt den Kopf an harten Stein! Elfe, gelt, du hast genug? Gukuk! Gukuk!
Eduard Mörike (8 september 1804 – 4 juni 1875) Cover
„Was für eine wundervolle Stadt, dachte ich von Athen, als ich im Restaurant saß und versuchte, mein Griechisch zusammenzuklauben, die Zeitung zwischen den Fäusten aufgespannt, das Wörterbuch griffbreit im Jackett. Seit ich dort, am großen Fenster, auf den Gehsteig sah, hatten sich mir mehrere Fußgänger gezeigt, die einen größeren Blumenstrauß mit sich führten. Nach dem Nachtisch war ich sicher, daß die Athener überaus nobel gesinnte, zumindest zuvorkommende Zeitgenossen seien. Ich bezahlte und trat ins Freie. Dabei bemerkte ich, nur Schritte entfernt, den Blumenladen. Ähnlich unkundig wie in der griechischen Sprache war ich also auch in dieser Stadt, irreführend wollten mir die Handlungen der Griechen erscheinen. Allerdings hatte ich bereits als Kind ihre Sprache gesprochen, und ich war fest entschlossen, mir Griechisch nun, als Erwachsener, an Ort und Stelle anzueignen, wenn nötig mit Lehrbuch und Übungsheft. Meine Eltern, Griechen aus Alexandria, hatten sich nach der nationalen Revolution in Ägypten für die überaus sichere Schweiz entschieden, Hab und Gut zurücklassend. Ich bin in der Schweiz geboren, im deutschsprachigen Teil, in den Alpen. Für meine Eltern stand es außer Frage, daß sie mir und meiner Schwester zumindest die Essenz ihrer Kultur und Religion vermitteln wollten, und das haben sie auch getan. Genauso fraglos wollten sie sich selbst und uns so schnell wie möglich in der neuen Heimat naturalisieren. Meine Schwester und ich sollten Schweizer werden, uns sollte überdies möglichst wenig von den Menschen unterscheiden, die seit Generationen Schweizer waren. Diese Ambition, die von einem starken Verlangen nach Zugehörigkeit hervorgebracht worden sein mußte, und folglich auch ihre Erfüllung zu beurteilen, halte ich für müßig. Tatsache ist, daß ich kein anderes Land so gut kenne wie die Schweiz. Ihre Menschen sind meine Menschen, ihre Sitten, Gebräuche, Rituale die meinen, ihre Landschaft meine Landschaft, die Gerüche und Farben in der Natur die mir vertrauten, Deutsch meine Sprache.“
De Nederlandse dichter, letterkundige, schrijver, essayist en literair vertaler Anthonie Donker (Nicolaas Anthonie Donkersloot ) werd geboren in Rotterdam op 8 september 1902. Donker debuteerde als dichter in De Vrije Bladen in de jaren twintig. In 1929 won hij voor zijn dichtbundel “Kruistochten” de Domprijs voor poëzie van de jury die bestond uit J.C. Bloem, Hendrik Marsman en Marnix Gijsen. In datzelfde jaar won hij de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde voor zijn dichtbundel “Grenzen”. Hij studeerde Nederlands aan zowel de Universiteit van Amsterdam als aan de Rijksuniversiteit Leiden en werd tijdens zijn studie ziek waardoor hij meermalen voor tbc moest kuren in Zwitserland. Hier schreef hij later de roman “Schaduw der Bergen” over uit 1935. Na zijn studie zou hij ook zes jaar werken als leraar Nederlands in Zwitserland. In 1929 promoveerde Donkersloot en in 1936 werd hij benoemd tot hoogleraar Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Tijdens de oorlogsjaren was hij betrokken bij verzetsactiviteiten en werd door de Duitse bezetter ontslagen als hoogleraar en gearresteerd. Hij werd opgesloten in de gevangenis van Scheveningen (Oranjehotel) en zou na de oorlog een tekst schrijven voor een plaquette ter nagedachtenis aan de geëxecuteerden op de Waalsdorpervlakte. Eind 1945 kwam hij namens de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (SDAP) in de eerste naoorlogse zitting van de Eerste Kamer terecht. Na zijn overstap begin 1946 naar de nieuw opgerichte Partij van de Arbeid zat hij voor deze partij in de Kamer. In 1949 verliet hij de Kamer omdat hij zich niet kon vinden in de Tweede Politionele Actie in het toenmalige Nederlands-Indië (het latere Indonesië); ook zegde hij zijn partijlidmaatschap op.In 1957 werd Donkersloot lid van de Pacifistisch Socialistische Partij. Voor de oorlog was Donkersloot oprichter van het literaire tijdschrift “Critisch Bulletin” waar hij tot het verschijningsverbod tijdens de Duitse bezetting in 1941 voor zou schrijven en redigeren. Ook was hij van 1937 tot 1940 redacteur van De Stem. In 1946 kon “Critisch Bulletin” weer verschijnen en was hij nog twee jaar redacteur ervan alsmede van De Nieuwe Stem. Hij nam tevens deel aan vele andere georganiseerde literaire organisaties. Als vertaler werd Donkersloot bekend door zijn vertaalde werk van onder meer Coleridge, Goethe en Feuchtwanger. Ook vertaalde hij een sprookjesbewerking van Robert Browning van het verhaal De rattenvanger van Hamelen, die werd uitgegeven in 1930 met kleurplaten van Rie Cramer.
Achterbalcon
Het menselijk gelaat - hoe droef mistekend, Des morgens in de tram grauw van de nacht, Des avonds in de tram grauw afgejacht Van al waar men zich deerlijk in verrekent.
Retour kantoor, kliniek en magazijn Tobt elk van wat er kan tegenvallen. Zie in de mondhoek, onder de oogwallen Onverwisselbaar de paraaf der pijn.
Hoe als nu plotseling de bazuinen schallen, Het hemellicht hoog neerstraalt over allen? Verhoord gebed, gevonden wat gij zocht!
Doch God is zuinig op zijn wonderwerken, En vreest dat zij het zelfs niet zouden merken, Tegen elkander schuddend in de bocht.
Het duinpad
Achter onherstelbre puinhoopen van een dichtgestort bestaan moet een weg naar het duin nog open liggen niet ver hiervandaan.
Maar alzijds met getrokken wapen staan mij vijanden in den weg. Laat mij gaan, ik weet heg noch steg, in het duiniand wil ik gaan slapen.
Ik boek met mijn vage lantaren hetduinpad, laat mij met vrêe, een stil pad waar het hart bedaren,, en de ruimte, de verte, de zee .-
Kinderspel Een ijle schemering omringt mijn stoel, Een stilte waarin klokgetik verzandt. Alles wordt loodgrijs, en onzeker voel Ik aan het voorhoofd nog mijn verre hand. - Spelende in het warme, diepe bed Heb ik de dekens over mij gespannen: Een sultan is in de woestijn verbannen. Een vos sluipt naar zijn hol met sluwen tred - Is dit voorbij? Ben ik teruggekeerd? Wat is aan mij geschied, sinds ik verdreven Werd uit dat zorgeloos en zonnig land? De droomen houden zelden overhand. En hiervan is alleen overgebleven Een schuw herinn'ren bijna ongedeerd.
Anthonie Donker (8 september 1902 – 26 december 1965)
“Polidori kende Byron van zeer nabij. Hij had hem, als lijfarts, vergezeld op diens reis door de Nederlanden, Duitsland en Zwitserland, en hij was goed op de hoogte van de uitspattingen van deze elegante verleider. Op verzoek van Byrons uitgever hield hij een dagboek bij van Byrons doen en laten. Het verscheen postuum in gekuiste, verminkte vorm. Polidori was grenzeloos jaloers op Byron. ‘Wat kan jij beter dan ik?’ vroeg hij toen ze door Duitsland reisden, langs de Rijn. Byron antwoordde: ‘Ik kan die rivier zwemmend oversteken, ik kan die kaars op twintig pas afstand snuiten met een pistoolschot, en ik heb een gedicht geschreven waarvan op één dag 14.000 exemplaren zijn verkocht.’ (The Corsair). Daarop wilde Polidori vergif uit zijn medicijnkist innemen, maar Byron verhinderde dat. Toen Byron in Zwitserland had kennisgemaakt met Shelley, was Polidori zo jaloers vanwege hun vriendschap dat hij Shelley uitdaagde voor een duel en Byron sloeg met een pook. Byron schreef later aan Murray: ‘Ik heb nog nooit zo gewalgd van een menselijk produkt als van die eeuwige onzin, die pesterijtjes, die leeghoofdigheid, dat slechte humeur en de ijdelheid van die jongeman.’ Wel gaf hij toe dat Polidori gevoel voor humor had, en talent. Talloos zijn de overeenkomsten tussen Polidori en zijn personage Aubrey. Zo was Polidori door zijn familie gewaarschuwd voor Byron, die Engeland in 1816 vanwege zijn zeer slechte reputatie en zijn schulden voorgoed verliet. Eén overeenkomst was profetisch: Polidori is op zijn vijfentwintigste krankzinnig gestorven. Polidori's verhaal, waarin de motieven van de vampier altijd sexueel bepaald zijn, is gemodelleerd naar Byron - de slachtoffers zijn allen vrouwen - maar tegelijk naar de adelstand waar deze toe behoorde, met haar recht op de dochters van onderdanen, en haar belangstelling voor het blauwe bloed, en voor het rode bloed dat werd vergoten in oorlogen. Een stand die in die tijd dood was, maar toch niet dood, ‘ondood’ zoals dat heet in de latere vampierliteratuur, en bijna legendarisch. Een stand die nog over een sexuele macht en privileges beschikte waar de burger tegen opzag en over fantaseerde. Aubrey fantaseert over Ruthven, maakt van hem een droom-object, een vampier, dat wil zeggen een symbool van extreme losbandigheid.”
Anton Haakman (Bussum, 7 september 1933) Byron als Don Juan door Alexandre-Marie Colin
The floors are slippery with blood: The world gyrates too. God is good That while His wind blows out the light For those who hourly die for is – We still can dance each night.
The music has grown numb with death – But we will suck their dying breath, The whispered name they breathed to chance, To swell our music, make it loud That we may dance, - may dance.
We are the dull blind carrion-fly That dance and batten. Though God die Mad from the horror of the light – The light is mad, too, flecked with blood, - We dance, we dance, each night.
Bells Of Gray Crystal
Bells of gray crystal Break on each bough-- The swans' breath will mist all The cold airs now. Like tall pagodas Two people go, Trail their long codas Of talk through the snow. Lonely are these And lonely and I .... The clouds, gray Chinese geese Sleek through the sky.
Edith Sitwell (7 september 1887 - 9 december 1964) Dame Edith Sitwell door Maurice Lambert, circa 1926-1927
Doorzichtig als 't kristal is 't menselijk gemoed; 't Verberg' hetgeen 't besluit voor 't grijpen van de handen; De zonstraal dringt door 't glas dier ondoortastbre wanden Voor hem die de oogleên slechts aan 't daglicht open doet; Ga, stervling, waan in 't hart uw diepst geheim te smoren, Gij sluit die boezem nooit voor 't alvervullend licht: Ja, met één stoute blik dat moordhol in te boren, Eist de enkle vatbaarheid van 't heldere zielsgezicht.
Aan de Hollandse wal
'k Heb dan met mijn stramme voet, Eindlijk uit d’onstuime vloed, Hollands vaste wal betreden! 'k Heb mijn kromgesloofde leden Op zijn bodem uitgestrekt; 'k Heb hem met mijn lijf bedekt; 'k Heb hem met mijn arm omvademd; 'k Heb zijn lucht weer ingeademd; 'k Heb zijn hemel weergezien, God geprezen op mijn kniên, Al de doorgestane smarte Weggebannen uit mijn harte, En het graf van mijn geslacht Dìt mijn rif terug gebracht! –
'k Heb dit, en genadig God! Hier voleinde ik thans mijn lot! Laat, na zo veeljarig sterven, Mij dat einde thans verwerven! Dit, o God, is al mijn hoop Na zo wreed een levensloop!
Willem Bilderdijk (7 september 1756 – 18 december 1831) Cover
„Da ist die Begegnung nach acht Jahren mit einem zerstörten Deutschland. Sie war ganz anders als ich geglaubt hatte. [...] Es ist als sei ich in ein fremdes Land gekommen, mir völlig unbekannt, dessen Menschen mir wesensfremd sind und mit denen ich nichts zu tun haben möchte. An den Ruinen der Häuser gehe ich vorbei als müssten sie so zerstört daliegen. [...] Eine Flamme von Hass durchglüht mich gegen sie [...]. Ein Gang durch die Stadt ist eine ständige Nervenanspannung. Hin und her wie eine nimmerruhende Spule zuckt der Gedanke. Dieser und dieser jener und jener sie alle haben mitgeholfen an dem schlimmsten der Morde den die Geschichte der Menschheit kennt oder sie sind durch Schweigen mitschuldig geworden. Manchmal glaube ich es nicht mehr aushalten zu können und ich habe Heimweh nach der freien Luft Erez Jisraels. (5.10.1947)” (…)
Du und das Zimmer sind auf dieser Erde der Punkt, die mein Zuhause sind. Das ist das eine was ich klar weiss. Ich schrieb wohl schon, niemals hat man es so nötig wie in der Fremde. So geht es mir auch in meiner Beziehung zum Lande. Ich habe mich ihm vielleicht nie so verbunden gefühlt wie jetzt. Alle Kritik bleibt auch jetzt noch wahr, aber sie erscheint klein und unbedeutent [sic!] gegenüber der einen grossen Tatsache, dass Erez Jisrael mir Heimat wurde. Gewiss ist auch dieser Begriff wie alles in unserem Leben nicht einfach selbstverständlich gegeben. (30.8.1947)“
Jenny Aloni (7 september 1917 – 30 september 1993)
Die feierliche Lust des goldnen Lichtes klingt wie Musik zu Mord und Zeitung. Schwärzlicher Nebel verschließt die Menschenseelen vor den Strahlen und Stimmen der Güte. Undurchdringlich ist diese Nebelwand, nur manchmal durchzuckt von blutigem Schein. Dahinter vernimmst du tönendes Erz, klingende Schellen und Terrorgeräusche.
Mit einem Baum beginnt´s
Mit einem Baum beginnt´s und das ist recht. Ein Baum hat Weisheit, Wohlgestalt, Geschlecht. Er, überlebend unseren Bestand, sei frisch, fromm, fröhlich, frei genannt. Wenn dann der Baum noch gar ein Wunschbaum ist und du deutschstämmig und in Ordnung bist, dann siehst du schon, wie es gemeint sein kann: Hier schaut dich mütterlich der Vater an. Ein Baum bewährt es, kahl und winkelrecht: Er trägt das untermenschliche Geschlecht. Er, sichernd unsern völkischen Bestand, sei so als Denkmal anerkannt.
Michael Guttenbrunner (7 september 1919 – 12 mei 2004) Portret door Maria Lassnig, tussen 1950 -1959
Uit: Anna en de koning van Siam (Vertaald door Mia Sissons)
“Mijn eigen Avis, Vogels zingen en kwetteren en de zon schijnt stralend, terwijl mama het briefje van haar lieveling nog eens doorleest. Weel lief en gehoorzaam en huil nooit in het bijzijn van goede vrienden, want dat maakt hen en mama heel bedroefd. Kijk elke avond naar de blauwe hemel, want dan doe ik het ook, en bedenk dan hoeveel geschenken er van boven komen : zonneschijn en regen, koele winden, dauwdruppels en regenbogen. En het is de liefde die ons met al die gaven verrijkt. Gods grote liefde, die klein is in het dauwdruppeltje, maar oneindig groot in de zonneschijn. Wees daarom goed in de kleinste en dapper in de grootste daden van je jonge leven. Louis stuurt je heel veel liefs en deze bloem, die hij in het tuintje onder ons raam geplukt heeft. We praten vaak over onze lieve Avis en missen haar heel erg. En al kunnen we je niet zien, toch ben je heel dicht bij ons, in ons hart. Ik bid God om mijn Avis in en met zijn oneindige liefde te zegenen. Je mama”
Margaret Landon (7 september 1903 – 4 december 1993) Cover
“The Princess, a true multilingual, also had an ability to carry flying translations from any side of the French-English-Italian-German quadrangle to any other, and exercised her skill simply because she wanted each of her guests to understand what the other guests were saying. In a hostess less charming, this ambition might have been fatal.
Because Stephen particularly enjoyed the Princess, he gladly accepted her invitation to an after-dinner party at the Palazzo Lontana early in May. This would probably be the last party of the season; soon, everyone who could get away from Rome’s wretched heat would flee to the seashore or mountains. The long oval chamber with its coffered gilt ceiling and space-creating mirrors was filled with a crush of guests as Stephen and Roberto entered. Tonight the leading figures of Black Society were out in strength: ambassadors wearing the ribbony badges of their rank; prelates in purple and scarlet; Neri wives and daughters, magnificently jeweled and gowned. Princess Lontana, a circlet of diamonds glittering in her red hair, came forward to meet the young monsignors. Ten feet away from Stephen and Roberto she extended both hands, addressed several guests with her green eyes, others with a private flutter of her fan, and still others with all the languages that she knew. Her salutation to Stephen was pure Ohio American, and her greeting to Roberto was Italian equally good.”
Henry Morton Robinson (7 september 1898 – 13 januari 1961) Scene uit de film „The Cardinal“ van Otto Preminger uit 1963
'All the organisers need to hear is that we're maintaining a high profile, so the visitors ain't too scared of bein' mugged, shot, gang-raped or ritually cannibalised to walk around town. That means more uniformed beat officers in the pedestrian areas, plenty of patrol cars on Ocean Boulevard and along the beach, all that shit. Ironic, really. Our purpose is to reassure them that none of their movies will come true - well, not to them at least.' Bannon sat back on the edge of his desk. 'Think you can handle that, big guy?' he asked. 'Guess so.' 'You don't look so sure. Would you rather be out with Zabriski today, maybe? Let's see ...' He thumbed through some notes on his desk. 'Railway worker, laid off last Friday, walks into the AmTrak offices on Third at eight thirty this morning and deposits a black polythene sack in the lobby. It's one of these atrium deals, you know, with like three or four floors looking down on to the concourse. Telephones bomb warning eight thirty-five, detonates at eight forty-two. Sack contained a small but significant amount of explosive, probably basic demolition stuff. Not enough to cause any fatalities, but enough to distribute the contents of the sack approximately sixty feet in every direction, including up. Guy was, how'd they put it? a "sanitation engineer". Some of that stuff must have come all the way from Frisco before he syphoned it out the train. Four floors, Larry.' 'I'll just be getting down to the Pacific Vista, Captain. Got someone to talk to about this American Feature Film Market thing.' 'Attaboy.' It wasn't paranoia, Larry knew. It was plain old insecurity. He'd have been suspicious of being given this AFFM 'liaison' gig anyway, simply because he was still very much the new guy, and it might well be the sort of shit detail everyone else knew to steer clear of. He knew the scene, could see the station house, smell the coffee: 'So who's gonna handle the annual fiasco at the Pacific Vista this year, then? Zabriski? Rankin? Torres? What's that? You already volunteered to escort a Klan rally through Watts? Shit. Oh, wait a minute. The new guy'll have started by then. Let's give it to him.'
“People rarely look the way you expect them to, even when you’ve seen pictures. The first thirty seconds in a person’s presence are the most important. If you’re having trouble perceiving and projecting, focus on projecting. Necessary ingredients for a successful projection: giggles; bare legs; shyness. The goal is to be both irresistible and invisible. When you succeed, a certain sharpness will go out of his eyes. (…)
You will be tempted to pull the cord when he surrounds you with arms whose bulky strength reminds you, fleetingly, of your husband’s. You will be tempted to pull it when you feel him start to move against you from below. You will be tempted to pull it when his smell envelops you: metallic, like a warm hand clutching pennies. The directive “Relax” suggests that your discomfort is palpable. “No one can see us” suggests that your discomfort has been understood as fear of physical exposure. “Relax, relax,” uttered in rhythmic, throaty tones, suggests that your discomfort is not unwelcome. »
* Dit verhaal werd oorspronkelijk uitgebracht als een reeks tweets op The New Yorker's Twitter-account gedurende meer dan negen dagen vanaf 25 mei 2012
Na de schroeiende hitte van de jaren achter mij reik jij de frisse zilte wind van de Bosporus aan. En wanneer wij ons de wangen toekeren, jouw handen mijn schouder en rug strelen, de armen koesterend beschermen, dan zien mijn ogen, troebel van tranen, niets dan schittering. Jouw ogen helen stralend. Geduldig leer je me weer rustig ademen in de nevelen van het sproeiende water dat de klappende golven op de kade slaan en waarin de kleuren van kruiden schuilen en de geuren van gebrande noten en de streling van zuivere wol en zijde, van shawls en tapijten, en het aroma van thee met zo’n zoete kwetsbaarheid. ............................Ja, je blust die vretende vlammen in m’n lijf.
Jouw tedere toewijding geneest –als eeuwen aan masserende zorg in de marmeren badruimte van de hamam –en brengt voor dagen het einde- loos vergeten, terwijl mannen om ons heen elkaar wangen toekeren, handen schouders en ruggen strelen, ogen stralen, armen ineen rijgen…
“I thanked Mrs. Castle and assured her I would handle everything. "You know it's time," she said, turning toward me on the front stoop. "She's been in the house alone an awfully long while." "I know," I said, and shut the door. Mrs. Castle walked down the steps of my mother's front porch with three empty dishes of various sizes she had found in the kitchen and that she claimed to be hers. I didn't doubt it. My mother's neighbors were a godsend. When I was young, my mother had railed against the Greek Orthodox church down the road, calling its parishioners, for no reason that made sense, "those stupid Holy-Rolling Poles." But it was this congregation that had often called upon its ranks to make sure the cranky old woman who had lived forever in the run-down house got fed and clothed. If occasionally she got robbed, well, it was precarious to be a woman living alone. "People are living in my walls," she had said to me more than once, but it was only when I found a condom lying beside my childhood bed that I'd put two and two together. Manny, a boy who occasionally repaired things for my mother, was bringing girls into her upstairs rooms. I had talked to Mrs. Castle and hired a locksmith. It was not my fault my mother refused to move. "Mother," I said, calling the name only I, as her sole child, had the right to call her. She looked up at me and smiled. "Bitch," she said. The thing about dementia is that sometimes you feel like the afflicted person has a trip wire to the truth, as if they can see beneath the skin you hide in.”
„Seit einem Augenblick rührten sie sich nicht, standen ein paar Schritte voneinander entfernt, und Frau Dare tat so, als läse sie den Brief, den er ihr übergeben hatte; aber schon seit mehreren Sekunden wußte sie, was das Dokument enthielt, und nun beobachtete sie mit einem Seitenblick den Neuangekommenen. Ohne zu wissen weshalb, scheute sie sich, ihm offen ins Gesicht zu sehen. »Jedenfalls«, sagte sie sich zu ihrer eigenen Beruhigung, »sieht er ganz anständig aus.« Sie betrachtete sein Gesicht von der Seite, auf das die Sonnenstrahlen fielen, die durch die Blätter der Bäume in das Zimmer glitten, und gegen ihren Willen fand sie ihn schön, wenn er auch rothaarig war. Sein flammend rotes Haar verwirrte sie und auch seine milchweiße Gesichtsfarbe, und sie beherrschte sich, damit er nicht den Widerwillen merkte, den er ihr einflößte. Daß er schwarze Augen hatte, erkannte sie nicht gleich. Er war groß, und der dunkle Anzug, der seinen langen Körper umgab, schien nicht für ihn gearbeitet. Er hatte die Arme verschränkt und sah herausfordernd hinaus auf die Straße. Zu seinen Füßen stand eine gelbe Reisetasche, deren Leder hier und da geplatzt war. Sie war derartig vollgestopft, daß sie fast einer Kugel glich. Dann änderte er seine Haltung, streckte eine große Hand nach der Tasche aus und verrückte sie geräuschlos um ein paar Zentimeter. Er richtete sich wieder auf und steckte die Fingerspitzen in die Jackentaschen. Sein Blick war in die Ferne gerichtet. Vielleicht merkte er, daß er beobachtet wurde. Er ließ ein paar Minuten verstreichen, dann wagte er einen raschen Blick nach Frau Dare, die immer noch las. Als hätte das lange Warten ihn dazu berechtigt, blickte er nun kühner um sich. Das Zimmer war niedrig, und die Wände waren mit einer verblaßten Tapete bedeckt, die ins Gelbliche spielte.In der Nähe des Fensters standen sich zwei Schaukelstühle gegenüber. Sie waren durch einen kleinen Teppich voneinander getrennt, dessen blaue und malvenfarbene Wolle verblichen war. Ein runder, gestrichener Holztisch trug eine große Pflanze mit kräftigen und glänzenden Blättern. Sie bildete den Hauptschmuck des kleinen Salons. In einer Ecke stand ein Klavier, und auf dem Notenpult ein Album mit Schlagern, deren fettgedruckte Titel wie gemeines Lachen wirkten. Der junge Mann wandte den Kopf ab. »Das ist die Universität«, dachte er. »Auf der Universität ist es nun mal so.«
Julien Green (6 september 1900 - 13 augustus 1998)
„Nie wurde darüber geredet. Doch in unserem Unterleben, dem Leben unter unserem Alltagsleben, will ich mal sagen, wurden wir verfolgt. So empfanden wir es zumindest. Ich wurde verfolgt, weil mein Vater VERFOLGT worden war - und ein abstrakteres Wort lässt sich wohl kaum finden, beiläufiger und vornehmer lässt sich wohl kaum umschreiben, welche schmutzigen, grausamen Verbrechen das beinhaltet. Nach Verbrechen klang das Wort auch nicht. Eher wie eine Katastrophe von kosmischen Dimensionen, ein jedes normale Maß übersteigender Alptraum, etwas aus der Zeit, als die Welt noch eine einzige Hölle war, jener gräulichen vorbewussten Zeit der Vorgeschichte. Und alles, was zu Hause darüber gesagt wurde, war genauso entstellend abstrakt wie das Wort selbst, so abstrakt, dass das Schaudern hinter der Sprache versteckt blieb. Und die Sprache erstickte präzise und fein säuberlich, was sich hinter ihr verbarg. Die Abstraktionen trugen Sätze wie:" Du weißt ja, nach der Bombardierung Rotterdams sind wir nach Apeldorn gegangen..." Die ganze Aufeinanderfolge von Geschehnissen, die mein Vater als kleiner Junge miterlebt hatte, alles, was dieser Satz suggerieren sollte, die Dramen, das Schreien, die nervliche Anspannung, die Angst: nichts davon, da war meines Vaters Stimme und diese kurze Mitteilung, die uns seiner Meinung nach alles sagte. Seine Stimme senkte sich und wurde dann plötzlich leise und grimmig. Irgend etwas schien ihm den Atem wegzusaugen, ein Feind, der ihm die Luft nahm und ihn kurzerhand daran hinderte, laut zu sprechen. Mit Gewalt, beinahe erstickend, versuchte er Atem und Stimme wiederzuerlangen.“
„Der Abend wurde genau so, wie ich ihn mir erträumt hatte. Mit wohligem Gefühl saß ich zwischen meinen Freunden, die nicht müde wurden, mein gutes Aussehen und mein fantastisches Essen zu loben. Wir schwelgten in Erinnerungen und überraschten uns gegenseitig mit immer neuen Anekdoten, die alle mit »Wisst ihr noch« oder »Könnt ihr euch eigentlich noch erinnern« begannen. Wir lachten uns kaputt, und zwischendurch zerdrückte ich heimlich ein paar Tränen der Rührung. »Wisst ihr noch, als Hella plötzlich weg war?«, fragte Arne. »Da war ich sauer auf Cora«, sagte Hella. »Die meinte, ich solle nicht so viele Schokoriegel essen, weil die für die PR-Aktionen gebraucht würden.« »Das war eine Ausrede«, kicherte Arne. »Sie wollte nicht, dass du fett wirst!« »Noch fetter, meinst du wohl«, gab Hella grinsend zurück. »Viel schlimmer fand ich, dass Hella mit meinem wichtigsten Kunden durchgebrannt ist!«, schaltete ich mich ein. »Weißt du noch, was du bei meiner Party zu Hennemann gesagt hast? ›Sie sind genau wie Ihre Kinderpralinen: total süß.‹ Ich wollte dir den Hals umdrehen.« Alle prusteten los, Hella errötete. »So kann man sich irren.« »Ach komm«, sagte ich. »Mit Herbert hast du doch einen tollen Fang gemacht!« Insgeheim hatte ich sie manchmal beneidet, besonders wenn Ansichtskarten aus Mexiko, Thailand oder von den Malediven eintrafen, wo Hella mit Mann und Kindern sorglose Ferien verlebte. Geld spielte offenbar keine Rolle, Hennemann war wohlhabend und konnte – obwohl Schwabe – durchaus großzügig sein. Natürlich hätte ich trotzdem nicht mit Hella tauschen wollen, ihr Mann war das, was die Schwaben einen Gschaftlhuber nannten – er hätte mir den letzten Nerv geraubt. Aber Hella hatte ihn unbedingt haben wollen. Arne verdrehte die Augen. »Ach Gottchen, die Schokoriegel! Wir standen auf Schulhöfen herum und sollten die Kinder dazu bringen, Fragebögen auszufüllen. Die haben uns einfach die Riegel geklaut und sind abgehauen.«
“And he pushed at the shoulders of the woman with uncombed hair. "My name's Gloria," she said. I saw that my grandmother was looking at us with a worried smile. "Bah, bah! ... What do you mean by shaking hands? You have to embrace, girls ... that's right, that's right!" Gloria whispered in my ear: "Are you scared?" And then I almost was, because I saw Juan making nervous faces, biting the inside of his cheeks. He was trying to smile. Aunt Angustias came back, full of authority. "Let's go! Everybody get to sleep-it's late." "I wanted to wash up a little," I said. "What? Talk louder! Wash up?" Her eyes opened wide with astonishment. Angustias's eyes and everybody else's. "There's no hot water here," Angustias said finally. "It doesn't matter...." "You'd dare to take a shower this late?" "Yes," I said. "Yes." What a relief the icy water was on my body! What a relief to be away from the stares of those extraordinary beings! It felt as if in this house the bathroom was never used. In the tarnished mirror over the sink-what wan, greenish lights there were everywhere in the house!-was the reflection of the low ceiling covered with cobwebs, and of my own body in the brilliant threads of water, trying not to touch the dirty walls, standing on tiptoe in the grimy porcelain tub.”
Carmen Laforet (6 september 1921 – 28 februari 2004) Cover
Stockung an der Paßkontrolle du bist jetzt Emigrant zu Hause im Woanders schönes Wort Vergangenheitsdasein es gewährt dir Asyl ein Sommergarten Bignonienranken hängen über das Gittertor Feuerdorn säumt den Weg zum Haus ein Wort wie ein Granatapfel die Körner auf der Schwelle – ein überlieferter Brauch ist das Zugrundegehn es söhnt dich aus mit allem
Durststrecken
Bedacht war ich von meinem Ziel keinen Schritt abzuschwenken
Aber meine Stimme flog in die Wüste, ich schickte sie aus nach einem Echo, indes ich hier kämpfe gegen Wälle aus Flugsand. Der Schmerz, der mich wachhält, der Brunnen, um dessentwillen ich den Durst verteidige.
“Tot mijn dertigste was mijn geheugen zo slecht dat de enige herinnering aan mijn vroege jeugd bestond uit het beeld van een wapperend gordijn voor een slaapkamerraam, het licht daarachter, de stem van mijn grootmoeder die opsteeg uit de keuken aan de binnenplaats en een flard muziek uit de transistorradio die door het raam met de bollende gordijnen naar binnen zweefde: ‘Let me tell you about the birds and the bees and the flowers and the trees and the moon up above and a thing called love...’ Ik wist welk huis het was – dat van de ouders van mijn moeder, op de dijk aan de haven van het Twente-Rijnkanaal –, ik wist dat ik mij in de grote slaapkamer bevond en dat liedje kende ik ook. Waarom was dit het enige uit mijn gebrekkige geheugen wat niet gewekt hoefde te worden? Waarom was die herinnering er eigenlijk altijd geweest, als een ‘toen’ dat nooit was versteend, maar, integendeel, een bijna levend onderdeel van mijn ‘nu’ was, een plek waar ik altijd en zonder moeite heen kon gaan? Toen en nu, hier en daar, waarom viel alles in die ene herinnering samen? Ik wilde destijds op een plek geraken waar bruikbaar materiaal lag opgeslagen. Ik schreef een roman over een personage met een complete herinnering, dat lééfde in herinnering, voor wie tijd niet een stroom was met richting en snelheid, maar een gelaagdheid, eerder een plek dan een beweging, iemand wiens herinnering levend was in een nu dat soms werd opgeheven door het toen (of beter: daar). Maar ik had geen idee hoe ik mijn eigen geheugen kon verkennen, hoe dat werkte. Op een dag besloot ik in mijn herinnering te gaan wandelen, de omgeving te verkennen, dat gebied in te trekken, dat uit tijd en plaats bestond en waar ik, als mijn idee werkte, de tijd kon terugvinden als de plek waar zich alles afspeelde.”
“Geachte heer M., Ik wil beginnen met u te zeggen dat het inmiddels beter met mij gaat. Ik doe dat omdat u waarschijnlijk helemaal niet weet dat het ooit slechter met mij is gegaan. Veel slechter zelfs, maar daar kom ik later nog wel op terug. In uw boeken beschrijft u regelmatig gezichten, maar ik daag u uit om het mijne te beschrijven. Hier beneden, bij de gemeenschappelijke voordeur, of in de lift, knikt u mij beleefd toe, maar op straat en in de supermarkt, en een paar dagen geleden nog, toen u met uw vrouw zat te eten in restaurant La B., toonde u geen enkel blijk van herkenning. Ik kan me voorstellen dat de blik van een schrijver het grootste deel van de tijd meer naar binnen is gericht, maar dan moet u ook geen gezichten proberen te beschrijven in uw boeken. Beschrijvingen van gezichten zijn sterk verouderd, evenals landschapsbeschrijvingen, dus wat dat betreft klopt het wel. Ook u bent immers sterk verouderd, laten we er geen doekjes om winden, ik bedoel niet alleen in leeftijd – iemand kan oud zijn en toch bij lange na niet verouderd – maar u bent beide: oud én verouderd. U zat met uw vrouw aan het tafeltje bij het raam. Zoals altijd. Ik zat aan de bar – ook zoals altijd. Ik nam net een slok van mijn biertje toen uw blik langs mijn gezicht scheerde, maar u herkende mij niet. Daarna keek uw vrouw in mijn richting en glimlachte, en toen boog u zich naar haar over en vroeg haar iets, waarna u mij alsnog toeknikte, in tweede instantie. Vrouwen hebben een scherper geheugen voor gezichten. Vooral voor gezichten van mannen. Vrouwen hoeven geen gezichten te beschrijven, ze hoeven ze alleen maar te onthouden. Ze zien in één oogopslag of het een sterk of een zwak gezicht is; of zij ook maar in de verste verte een kind van dat gezicht in hun lichaam zouden willen dragen. Vrouwen bewaken de sterkte van de soort. Ook uw vrouw heeft ooit zo naar u gekeken en besloten dat uw gezicht sterk genoeg was – dat het de soort niet in gevaar zou brengen.”
“Dupont zegt: ‘Ik begrijp er niets van, Alfred. Je bent bang om hier vandaan te gaan. Je wilt wel, maar je denkt aan anderen. Aan al die vreemdelingen in de stad, die je misschien, wie weet, een beetje ziek zult maken. Je hebt medelijden met de wilden, die ginds in de huizen, flats en appartementen wonen. Heb je je ooit al afgevraagd wat ze voor elkaar doen en zijn? Hoe zelfzuchtig ze in hun dagelijks ikcirkeltje rondrennen? Ik zal het je zeggen: het zijn kleine barbaren, van de morgen tot de avond.’ ” (…)
“Een schok van herkenning ging door Benting. Een grote moedeloosheid overviel hem, een grondeloze teleurstelling maakte zich van hem meester. Het was nutteloos. Hij hoefde niet meer te vechten, hij hoefde niet langer te vluchten, alles was nu voorgoed gedaan, gespeeld, gesloten. Er stond een punt achter zijn leven. Ontsnappen was onmogelijk gebleken. Vluchten was zich begraven in een eindeloze illusie.”
Uit:Mammie ik ga dood. Aantekeningen uit de Japanse tijd op Java 1942-1945
“Waarom zou ik haar dan eigenlijk niet helpen? Ik, die Japanners en Duitsers verdedig omdat ik inzie dat het hun schuld niet is, dat ze nu eenmaal verpest zijn. Ik weet wel waarom ik Maaike niet wil helpen. Omdat ik zelf lui ben en niet graag voor andere mensen werk. Java is gevallen. Inlandse politieagenten op hun fiets met Japanse vlaggetjes, een rode bal op een wit rond, trekken voorbij. Europeanen sukkelen in delemannetjes en betja's door de stad en Japanners en Inlanders razen in snelle auto's over de straten. Wat moeten we hier verder eigenlijk nog doen? We kwamen hier om geld te verdienen en te koloniseren. Nu zal ervan beide weinig sprake meer zijn. Een strijd, die ging om oliebronnen en heersersinstincten, is verloren. Zou Amerika de oorlog nog voortzetten? We willen weg. Europeanen zitten werkeloos op de voorgalerijen af te wachten. Wat zijn wij overal ver van af. Ik verlang naar Frederik. Ze willen het hele blanke ras uit Azië weg hebben. In zoverre hebben ze gelijk dat wij niet mogen overheersen. Maar ook nu zal één volk overheersen, en of dat nu blank is of geel, overheersen is verkeerd. 's Avonds. Het waait op straat, en ergens houdt iemand voor de radio een Maleise toespraak. Het is nog wel heel vreemd, dat 'onze' NIROM nu niet meer van ons is, en dat we allerlei toespraken gewillig moeten aanhoren. Vanmiddag kwam mijn vader langs. Hij vertelde roerende staaltjes van aanhankelijkheid. Hij is zo'n braaf mens, het kan haast niet anders of de bedienden in zijn boekhandel moeten veel voor hem voelen. Hij is zo rechtvaardig en serieus. Eén van de jongens had hem gevraagd of hij 's ochtends wel brood had gehad. "Ja, ik heb brood gehad vanmorgen." "Als u nu geen brood meer kunt krijgen moet u het maar tegen me zeggen, dan zal ik wat rijst voor u meebrengen. Ik heb zelf ook geen rijst, maar mijn buurman heeft nog een beetje en daar krijg ik dan wel wat van."
Margaretha Ferguson (5 september 1920 - 8 mei 1992)
„Der Punkt, wo Robert Clayton damals siebenundzwanzig seine spätere Frau zum ersten Mal gesehen hatte, lag (und liegt heute noch) erhöht über der Landschaft. Die Straße wendet sich beim Erreichen des Hügeikimms nach rechts. Clayton hielt sein Pferd an und blickte in die Aussicht wie man eben an solchen über die Umgebung erhobenen Punkten unwillkürlich tut und schon auch kam sie von links, wo der Hügelrücken breiter wurde, im hopsenden Galopp auf ihrem leichten Fuchs über einen kleinen Wiesenplan. heran. Es ist jene Gegend eine der lieblichsten im südwestlichen England. Man sieht von dem Hügelrücken, darauf Robert Clayton einst gehalten hatte, nur das absinkende Land bis zum dreimal gebogenen, fast stehend-spiegelnden Flußlauf im Tale, und drüben wieder einen langen gegliederten sanften Anstieg mit Wald auf der Höhe: diesem Umstande wird es verdankt, daß die großen Werke für landwirtschaftliche Maschinen, die Robert's Vater garnicht weit von hier erbaut hatte, aus dem Bilde gehalten werden. Wäre der Wald drüben nicht, man sähe die Spitzen der Schlote. So bleibt alles im Grün und im Blinken des Wassers befangen. Ein dreiviertel Jahr später schon schickten sie sich zur Hochzeit und Hochzeitsreise an. Diese sollte ins Exotische führen und doch nicht zu weit weg: also keineswegs etwa nach Kanada, obwohl die Braut dort Verwandte hatte. Man verfiel auf den Süden der österreichisch-ungarischen Monarchie, auf Kroatien. Bis Ostende, Nürnberg, Passau und Linz war's nicht exotisch.“
Heimito von Doderer (5 september 1896 – 23 december 1966)
»Wozu (rufen unsre Leser) diese nichtsbedeutende Deduction des Ursprungs und der Schicksale des Städtchens Abdera in Thracien? Was kümmert uns Abdera? Was liegt uns daran, zu wissen, oder nicht zu wissen, wann, wie, wo, warum, von wem, und zu was Ende eine Stadt, welche längst nicht mehr in der Welt ist, erbaut worden sein mag?« Geduld! günstige Leser! Geduld, bis wir, eh ich weiter fort erzähle, über unsre Bedingungen einig sind. Verhüte der Himmel, daß man euch zumuten sollte, die Abderiten zu lesen, wenn ihr gerade was nötigeres zu tun, oder was besseres zu lesen habt! – »Ich muß auf eine Predigt studieren. – Ich habe Kranke zu besuchen. – Ich hab' ein Gutachten, einen Bescheid, eine Leuterung, einen untertänigsten Bericht zu machen. – Ich muß recensieren. – Mir fehlen noch sechzehn Bogen an den vier Alphabeten, die ich meinem Verleger binnen acht Tagen liefern muß. – Ich hab' ein Joch Ochsen gekauft. – Ich hab' ein Weib genommen. –« In Gottes Namen! Studiert, besucht, referiert, recensiert, übersetzt, kauft und freiet! – Beschäftigte Leser sind selten gute Leser. Bald gefällt ihnen alles, bald nichts; bald verstehn sie uns halb, bald gar nicht, bald (was das schlimmste ist) unrecht. Wer mit Vergnügen, mit Nutzen lesen will, muß gerade sonst nichts anders zu tun noch zu denken haben. Und wenn ihr euch in diesem Falle befindet: warum solltet ihr nicht zwo oder drei Minuten daran wenden wollen, etwas zu wissen, was einem Salmasius, einem Barnes, einem Bayle, – und, um aufrichtig zu sein, mir selbst (weil mir nicht zu rechter Zeit einfiel, den Artikel Abdera im Bayle nachzuschlagen,) eben so viele Stunden gekostet hat? Würdet ihr mir doch geduldig zugehöret haben, wenn ich euch die Historie vom König in Böhmenland der sieben Schlösser[127] hatte, oder die Geschichte der drei Calender zu erzählen, angefangen hätte. Die Abderiten also, hätten (dem zufolge, was bereits von ihnen gemeldet worden ist,) ein so feines, lebhaftes, witziges und kluges Völkchen sein sollen, als jemals eines unter der Sonne gelebt hat.-"
Christoph Wieland (5 september 1733 - 20 januari 1813) Portret door Ferdinand Carl Christian Jagemann, 1805
“De dag voor Parijs-Roubaix ging Maarten Ducrot met een cameraploeg langs bij schaduwfavoriet Björn Leukemans. Het filmpje, opgenomen bij de ploegbus van Vacansoleil, zag ik zondagochtend op de website van de NOS. Het startschot van de koers moest nog vallen. De fiets van Leukemans staat als een museumstuk op een standaard. Maarten vraagt hem of hij er iets over kan zeggen. Waarom een aluminium frame bijvoorbeeld, in plaats van carbon. Is dit niet een heel stuk terug in de tijd? Kalm verklaart Leukemans zijn liefde aan het aluminium: het geeft een bepaalde stijfheid, stevigheid. Voor ‘Roubaix’ had hij de ploeg om zo’n fiets gevraagd – en gekregen. Zie, de voorvork is het enige stukje carbon aan de fiets, maar de vorkbuis die in het frame verborgen zit is van aluminium. Zo’n steel is stijver want die beweegt niet. Hoe moet hij dit nu uitleggen? Het gevoel is anders. Een aluminium kop gaat rechtdoor, die snijdt als het ware over de kasseien. Björn, Maarten en de fiets waarop het allemaal moet gebeuren baden in goudgeel zonlicht. Het plaatje zou ik rustiek durven noemen. Leukemans praat traag, in een laag timbre. Het is bijna neuriën in het Vlaams. Intrigerend. De Leukemans op de fiets is meer als de aluminium kop die de kasseien doormidden snijdt. Ik herinner me van de vorige Parijs-Roubaix dat hij de laatste was die Cancellara van dichtbij zag. Toen reed hij op een band waaruit de lucht langzaam ontsnapte. Björn Leukemans koerst altijd om te winnen. Het irriteert hem dat er renners bestaan die koersen voor een vale podiumplek. Door dat soort renners wordt hij doorgaans geflikt, en valt hij langs het schavot. Hij vertrouwt Maarten (en ons) toe dat Flecha zo’n type is. Juan Antonio Flecha, van wie wij allemaal denken dat het zo’n onvoorwaardelijke vechtjas is, is in feite een miezerige podiumspeculant. Enfin, het is een „ingesteldheid” die de zijne niet is. Eigenlijk moet hij om Flecha lachen.”
De tijd staat open, het hijgt aan weerszijden of avond en donker elkander omarmen, het slaapt dat het kraakt in de stokoude boomgaard, zwanger van wanvruchten galappels wormen
in het huis het gemor van adem, van data dat de nachtschade hangt aan zijn leven dat de zaaier ontkiemt in zijn veldbed dat de groene woorden als kersen bederven
bij vlagen het heden, de vragen, gesteun van de lage eenmalige bomen om een lange totale genadige zomer, om najaar, om winter -
Aankomst
Zoals men aankomt op een station in een reiziger uitstapt, met zijn ballast vastloopt in een passant, dit is
het ogenblik, men is vacant, op slag beslaat de inhoud het glas, taal past haarfijn haar mal, niet gemond, ongehoord, totaal onoorbaar, vlees, zoals het hoort
dat men dit mangat moet instaan, dit niks moet uitleven in een snik, eindelijk de navel van zijn bestaan, men laat
zijn leeftocht vallen, niets klopt, alles verpopt in het wachtglas, achter de adem stilt zich de made.
De winter staat stil
Schrijf de winter staat stil, lees een dag zonder dood spel de sneeuw als een kind, smelt de tijd als een klok die zich spiegelt in ijs
het is ijskoud vandaag, dus vertaal wat men schrijft in een klok die niet loopt, in het vlees dat bestaat als sneeuw voor de zon
en schrijf hoe haar lichaam bestond en zich boog gelenigd in vlees en keek achterom in het oog van vandaag, en lees wat hier staat
de zon op de sneeuw, het kind in de slee het dichtgewaaid spoor, de onleesbare dood
Gerrit Kouwenaar (9 augustus 1923 – 4 september 2014)
“Het was l945, de oorlog was afgelopen en mijn broertje en ik hadden het uitstekend getroffen met onze Bevrijders. Cola volop. Alle dagen kauwgumchocolade en tabak. We waren acht en elf jaar oud en we rookten al een aardig eind weg, goudgele Virginiasigaretten uit een tinnetje. Maar het mooiste was dat wij konden pokeren met stenen. Onze Bevrijders hadden het ons bijgebracht uit opvoedkundige overwegingen, want pokeren, maakten zij ons duidelijk, was een spel zoals het leven, het verbroederde de mensen en het dreef ze weer uiteen.. Wij konden ganzeborden en zwartepieten, maar dit spel was beter aan ons besteed: je m o e s t erbij liegen met een goudeerlijk gezicht en of het nu onze oorlogservaringen waren of onze van nature slechte inborst, wij bereikten er binnen korte tijd het meesterschap in. Op onze kamer stonden schoenendozen vol gewonnen geldstukken en er waren pyramides ontstaan van de Virginiatinnetjes, die we uitventten en soms grootmoedig ten geschenke gaven aan familieleden. ,,Waar halen die kinderen dat spul toch vandaan?'' vroeg mijn moeder verbaasd. Haar toon werd anders, toen uitkwam dat wij de HarleyDavidson waar onze lievelingsoom Felix ons inmiddels op leerde rijden, ook met pokeren hadden gewonnen. ,,Uit mijn ogen'', riep ze, ,,weg met jullie naar Oma Kenau in Friesland. Die zal jullie leren. Jou ook, Felix.'' voegde ze er woest aan toe. Wij keken bedremmeld naar de grond. Oom fluisterde mij snel in het oor dat ik nog even het zijspan erbij moest winnen, ,,zodat we met zijn drieën wat gerieflijker op vacantie kunnen naar Friesland.''
« LETTRE DE MÉNAGE Chacune de tes lettres renchérit sur l’incompréhension et la fermeture d’esprit des précédentes, comme toutes les femmes tu juges avec ton sexe, non avec ta pensée. Moi, me troubler devant tes raisons, tu veux rire ! Mais ce qui m’exaspérait c’était, quand l’un de mes raisonnements t’avait amenée à l’évidence, de te voir, toi, te rejeter sur des raisons qui faisaient table rase de mes raisonnements. Tous tes raisonnements et des discussions infinies ne feront pas que tu ne saches rien de ma vie et que tu me juges sur une toute (petite) partie d’elle-même. Je ne devrais même pas avoir besoin de me justifier devant toi si seulement tu étais, toi-même, une femme raisonnable et équilibrée, mais tu es affolée pat ton imagination, par une sensibilité suraiguë qui t’empêche de considérer en face la vérité. Toute discussion est impossible avec toi. Je n’ai plus qu’une chose à te dire : c’est que j’ai toujours eu ce désarroi de l’esprit, cet écrasement du corps et de l’âme, cette espèce de resserrement de tous mes nerfs, à des périodes plus ou moins rapprochées ; et si tu m’avais vu il y a quelques années, avant que je puisse être même suspecté de l’usage de ce que tu me reproches, tu ne t’étonnerais plus, maintenant, de la réapparition de ces phénomènes. D’ailleurs, si tu es convaincue, si tu sens que leur retour est dû à cela, il n’y a évidemment rien à te dire, on ne lutte pas contre un sentiment. Quoi qu’il en soit, je ne puis plus compter sur toi dans ma détresse, puisque tu refuses de te préoccuper de la partie la plus atteinte en moi : mon âme. D’ailleurs, tu ne m’as jamais que sur mon apparence extérieure, comme font toutes les femmes, comme font tous les idiots, alors que c’est mon âme intérieure qui est la plus détruite, la plus ruinée ; et cela je ne puis te le pardonner, car les deux, malheureusement pour moi, ne coïncident pas toujours. Et pour le surplus, je te défends de revenir là-dessus.»
“Les écrivains du XVIIIe siècle se sont plu à représenter les croisades sous un jour odieux. J’ai réclamé un des premiers contre cette ignorance ou cette injustice . Les croisades ne furent des folies, comme on affectait de les appeler, ni dans leur principe ni dans leur résultat. Les chrétiens n’étaient point les agresseurs. Si les sujets d’Omar, partis de Jérusalem, après avoir fait le tour de l’Afrique, fondirent sur la Sicile, sur l’Espagne, sur la France même, où Charles Martel les extermina, pourquoi des sujets de Philippe Ier, sortis de la France, n’auraient-ils pas fait le tour de l’Asie pour se venger des descendants d’Omar jusque dans Jérusalem ? C’est un grand spectacle sans doute que ces deux armées de l’Europe et de l’Asie marchant en sens contraire autour de la Méditerranée et venant, chacune sous la bannière de sa religion, attaquer Mahomet et Jésus-Christ au milieu de leurs adorateurs. N’apercevoir dans les croisades que des pèlerins armés qui courent délivrer un tombeau en Palestine, c’est montrer une vue très bornée en histoire. Il s’agissait non seulement de la délivrance de ce tombeau sacré, mais encore de savoir qui devait l’emporter sur la terre, ou d’un culte ennemi de la civilisation, favorable par système à l’ignorance, au despotisme, à l’esclavage, ou d’un culte qui a fait revivre chez les modernes le génie de la docte antiquité et aboli la servitude. Il suffit de lire le discours du pape Urbain II au concile de Clermont pour se convaincre que les chefs de ces entreprises guerrières n’avaient pas les petites idées qu’on leur suppose, et qu’ils pensaient à sauver le monde d’une inondation de nouveaux barbares. L’esprit du mahométisme est la persécution et la conquête ; l’Evangile, au contraire, ne prêche que la tolérance et la paix. Aussi les chrétiens supportèrent-ils pendant sept cent soixante-quatre ans tous les maux que le fanatisme des Sarrasins leur voulut faire souffrir ; ils tâchèrent seulement d’intéresser en leur faveur Charlemagne ».
René de Chateaubriand (4 september 1768 – 4 juli 1848) Portret door Paulin Guérin, z.j.
Bedil mijn Dichten niet, besteed er geen verwijt aan, Zij hebben ’t niet verdiend. Ik hang er toch geen Tijd aan: ’t Is een klein buiten-werk, een bij-werk, zeg ik 't best, Van beter bezigheid; ’t is kakelen op ’t nest. Kunt gij of timmerman of wever niet vergeven Een deuntje uit de borst bij ’t schaven of bij ’t weven?
Dromen
Twee werre-werelden bewoon ik overhands: Een die 't volkomen is, een andere bijkans. 's Daags vind ik mij in d' een, 's nachts dunk ik mij in d'ander. In arbeid en in ernst gelijken zij malkander. Dit scheelt het: deze zie 'k, die dróóm ik dat ik zie, Of is deez' mogelijk zo wel een droom als die?
Grafschrift
Hier ligt een man in d’as, Zo gierig al zijn leven: Hij wou de geest nauw geven, Omdat het géven was.
Constantijn Huygens (4 september 1596 — 28 maart 1687)
“I looked at her appealingly and could not answer. As piece after piece of chicken was eaten, I was unable to eat my soup at all. I grew hot with anger. The preacher was laughing and joking and the grownups were hanging on his words. My growing hate of the preacher finally became more important than God or religion and I could no longer contain myself. I leaped up from the table, knowing that I should be ashamed of what I was doing, but unable to stop, and screamed, running blindly from the room. “That preacher’s going to eat all the chicken!” I bawled. The preacher tossed back his head and roared with laughter, but my mother was angry and told me that I was to have no dinner because of my bad manners. When I awakened one morning my mother told me that we were going to see a judge who would make my father support me and my brother. An hour later all three of us were sitting in a huge crowded room. I was overwhelmed by the many faces and the voices which I could not understand. High above me was a white face which my mother told me was the face of the judge. Across the huge room sat my father, smiling confidently, looking at us. My mother warned me not to be fooled by my father’s friendly manner; she told me that the judge might ask me questions, and if he did I must tell him the truth. I agreed, yet I hoped that the judge would not ask me anything. For some reason the entire thing struck me as being useless; I felt that if my father were going to feed me, then he would have done so regardless of what a judge said to him. And I did not want my father to feed me; I was hungry, but my thoughts of food did not now center about him. I waited, growing restless, hungry.”
Richard Wright (4 september 1908 – 28 november 1960)
De Nederlandse dichter, schrijver en literatuurcriticus Jacq Firmin Vogelaar pseudoniem van Franciscus Wilhelmus Maria (Frans) Broers werd geboren in Tilburg op 3 september 1944. Zie ook alle tags voorJacq Firmin Vogelaar op dit blog.
Renaissance II
Ook al was hij oud en overreden, Toch is hij even diep als stalmest Op hangende poten de grond ingegaan: Zaad en water ter plaatse Komt hij met een zacht vel en reeds geopende ogen Boven aarde, als een molshoop eerst Dan een schutblad van een gekweekte plant, die Als het nacht slaat blaft En als de poten afgeknipt zijn De straat oploopt.
Breekbaar grondschrift
breekbaar grondschrift voetafdruk van rotte palen toont waar ze schreiend onhoorbaar ontstond, 'n dichtgegroeide vijver waar niets weerklinkt, het luisterend oor verzandt, de vinger tastend vastgroeit aan 'n ovale steen bijna in de ogen,
in haar diep verdronken wordt de drinkende schimmel zo groot (als) 'n drijvend wolkenveld om te zien door 'n netvlies van verlies Robin, sluierstaartvis met glazen gebaren
Jonas
daarnaast mol ik ook nog haar stikdonkere baarmoeder,, moedertje, ik moet me toch ergens verbergen achterhaal me niet met 'n kateter - zal ik me slapend houden, jonas wil wel zingen zachte hits desnoods en en en even zachte kasjmierharen krijgen 'n opgerold schootkatje fijn dat je kasplantje likt en laat groeien, nee nee nee, en er keihard in rondcrossen, wat overvliegt bekogelen zodat het uiteenspat in pikzwarte veren die ik opplak, en zo ik me vertoon.
Jacq Firmin Vogelaar (3 september 1944 — 9 december 2013) Cover
"With a wave of the hand the customer declined the glass of tap water and summoned the sommelier, who read out a long list of bottled waters.
"The table tried a few brands not well known in California, at about seven dollars a bottle.
"While they ate, they went through several bottles. Amazonas from the Brazilian jungle was very good, and the Spanish water from the Pyrenees was excellent, but best of all was the French brand Eau de Robinet.
"The robinet is where they all came from: the faucet. The bottles, with labels made up by a friendly printer, has been filled in the kitchen.
"The meal was filmed by a hidden camera in a chic Los Angeles restaurant. And Penn and Teller showed it on TV."
First Lessons
"From moles we learned to make tunnels. "From beavers we learned to make dams. "From birds we learned to build homes. "From spiders we learned to weave. "From tree trunks rolling downhill we learned about wheels. "From tree trunks floating and adrift we learned about boats. "From wind we learned about sails. "How did we learn our evil ways? From whom did we learn to torment our neighbors and subdue the earth?"
“A disinterested observer, Vinnie is quite aware, might well consider these maneuvers and condemn her as self-concerned and grasping. In this culture, where energy and egotism are rewarded in the young and good-looking, plain aging women are supposed to be self-effacing, uncomplaining—to take up as little space and breathe as little air as possible. All very well, she thinks, if you travel with someone dear to you or at least familiar: someone who will help you stow away your coat, tuck a pillow behind your head, find you a newspaper—or if you choose, converse with you. But what of those who travel alone? Why should Vinnie Miner, whose comfort has been disregarded by others for most of her adult life, disregard her own comfort? Why should she allow her coat, hat, and belongings to be crushed by the coats and hats and belongings of younger, larger, handsomer persons? Why should she sit alone for seven or eight hours, pillowless and chilled, reading an outdated copy of Punch, with her feet swollen and her pale amber eyes watering from the smoke of the cigarette fiends in the adjoining seats? As she often says to herself—though never aloud, for she knows how unpleasant it would sound—why shouldn’t she look out for herself? Nobody else will. But such internal arguments, frequent as they are with Vinnie, occupy little of her mind now. The uneven, uncharacteristically loud sigh she gave as she sank back against the scratchy blue plush was not a sigh of contentment, or even one of relief: it was an exhalation of wretchedness. Her travel routine has been performed by rote; if she were alone, she would break into wails of misery and vexation, and stain the London Times with her tears.”
Uit: Pushkin Hills (Vertaald door Katherine Dovlatov)
““I sat by the door. A waiter with tremendous felted sideburns materialized a minute later. “What’s your pleasure?” “My pleasure,” I said, “is for everyone to be kind, humble and courteous.” The waiter, having had his fill of life’s diversity, said nothing. “My pleasure is half a glass of vodka, a beer and two sandwiches.” “What kind?” “Sausage, I guess.” I got out a pack of cigarettes and lit up. My hands were shaking uncontrollably. “Better not drop the glass…” And just then two refined old ladies sat down at the next table. They looked like they were from our bus. The waiter brought a small carafe, a bottle of beer and two chocolates. “The sandwiches are all gone,” he announced with a note of false tragedy. I paid up. I lifted the glass and put it down right away. My hands shook like an epileptic’s. The old ladies looked me over with distaste. I attempted a smile: “Look at me with love!” The ladies shuddered and changed tables.”
Sergej Dovlatov (3 september 1941 - 24 augustus 1990) In 1965
Uit: Erbin des verlorenen Landes (Vertaald door Robin Detje)
„Dort drinnen, hinten in seiner Küchenhöhle, versuchte der Koch, das feuchte Feuerholz zum Brennen zu bringen. Ganz vorsichtig tastete er das Kleinholz ab, aus Furcht vor den Skorpionfamilien, die fröhlich in dem Stapel lebten, sich liebten und vermehrten. Einmal war er auf ein Muttertier gestoßen, zum Platzen mit Gift gefüllt, vierzehn Junge auf dem Rücken. Aber schließlich fing das Holz Feuer; er hängte seinen Kessel darüber, verbeult und verkrustet wie ein archäologisches Fundstück, und wartete, dass das Wasser kochte. Die Wände waren feucht und versengt, an schlammigen Stielen hingen Knoblauchknollen von den verkohlten Balken und an der Decke bildete der Ruß Klumpen, groß wie Fledermäuse. Die Flammen warfen ein Mosaik aus lohfarben leuchtenden Lichtpunkten auf das Gesicht des Kochs und sein Oberkörper wurde heiß, aber über dem Boden quälte ein hinterhältiges kaltes Lüftchen seine arthritischen Knie. Der Qualm schoss nach oben durch den Schornstein und vermischte sich draußen mit den Nebelschwaden, die immer schneller zogen, dichter und dichter wurden und Stück für Stück die Welt verhüllten – erst die eine Hälfte des Hügels, dann die andere. Die Bäume verwandelten sich in dunkle Schemen, tauchten drohend auf und verschwanden wieder. Langsam verdrängte der Nebel die Dinge, nur noch Schatten blieben und alle Formen lösten sich auf. Sai atmete kleine Wölkchen aus und das Diagramm der Riesenkrake, gebaut aus zusammengesammelten Fakten und Forscherträumen, versank ganz und gar in der dicken Suppe. Sie legte die Zeitschrift weg und spazierte in den Garten hinaus. Der Wald hinter dem Rasen war alt und dicht; das Bambusdickicht reckte sich zehn Meter hoch in die Finsternis; die Bäume waren moosumschlungene Riesen, warzig und ungestalt, von Orchideenwurzeln überwuchert. Die Dunstschleier strichen ihr übers Haar wie ein Mensch, und als sie die Finger ausstreckte, nahm der Nebel sie zart in den Mund. Sie dachte an Gyan, den Mathematiklehrer, der mit seinem Algebra-Buch eine Stunde überfällig war.“
Hobbybastler werfen Hämmer. Bauern werfenihre Lämmer. Nonames werfen sich in Pose: Sind so unerträglich peinlich, wirken mithin so behämmert, grinsen gleißend in das Dumme, dass sogar dem Dümmsten dämmert: Hier kann irgendwas nicht stimmen; Hier wird Ignoranz zu Glamour
De Duitse schrijver, criticus, columnist, essayist en biograaf Fritz J. Raddatz werd geboren op 3 september 1931 in Berlijn. Zijn moeder, een "Parisienneuit een rijke familie", stierf bij zijn geboorte. De vader was een later bij naam bekende "waar hij het om die reden niet wilde hebben.” Zijn stiefvader diende tijdens als officier in WO I. Na de dood van zijn vader in 1946 werd pastor Hans-Joachim Mund zijn voogd. Toen hij 15 jaar oud was begon hij naar eigen zeggen een affaire met Mund. In 1950 ging hij uit politieke overtuiging naar Oost-Berlijn. Raddatz studeerde Duits, geschiedenis, theaterwetenschappen, kunstgeschiedenis en Amerikaanse studies. In 1953 haalde hij zijn diploma rechten aan de Humboldt Universiteit van Berlijn. In 1958 volgde het doctoraat en in 1971 de habilitatie aan de Universiteit van Hannover bij Hans Mayer. Op de leeftijd van twintig jaar schreef Raddatz voor de Berliner Zeitung. Van 1953-1958 was hij hoofd van de internationale afdeling en adjunct-hoofdredacteur bij de uitgeverij "Volk und Welt" in Oost-Berlijn. Na langdurige conflicten met de overheid en de partij-autoriteiten van de DDR verhuisde hij in 1958 naar de Bondsrepubliek. In 1960 werd hij hoofdredacteur en adjunct-directeur-uitgever bij uitgeverij Rowohlt onder Heinrich Maria Ledig-Rowohlt en bleef dat tot 1969. Van 1976-1985 was hij hoofd van de sectie kunst van het weekblad Die Zeit. Raddatz werd als een van de meest invloedrijke Duitse literatuurcritici beschouwd; zijn dagboeken vormen een panopticum van de West- en Oost-Duitse uitgeverij- en schrijver scene sinds 1945. Naast zijn werk als journalist, publiceerde hij diverse essays, romans en biografieën. Hij was openlijk biseksueel actief, volgens hemzelf voornamelijk met mannelijke partners, en woonde in Hamburg meer dan 30 jaar samen met zijn partner Gerd, waarvan 13 jaar in een geregistreerd partnerschap. In september 2014 kondigde Raddatz aan dat hij zich terugtrok uit de actieve journalistiek. Reden hiervoor was dat hij niet meer bij de tijd was en de huidige poëzie en de hedendaagse romans waren niet meer interessant voor hem en vooral niet meer om van te houden.
Uit: Ich habe Dich anders gedacht
„Ich bin die Eule. Auf der Fotografie hänge ich am äußersten rechten Rand, in verängstigter Aggressivität, wie im Genist der Gartenbäume: scharfe Nase, vogelrunde, zu weit auseinanderstehende Augen, die groß flappenden Ohren Seitenlider, schwarz strubbelndes Haar. Abseits. Die Aufnahme – im Chamois-Ton, der das Jerseykleid der Frau bräunlich-samtig erscheinen und ihre lange Kette aus Bernstein leuchten läßt – zeigt eine kastanienbraun gelockte Frau mit dem Milchteint der Rothaarigen; ein Lächelgesicht im Glück. Mutter. Sie sitzt schräg auf der Treppe, die, rechts und links von einem zum Garten hin auseinanderbiegenden Mäuerchen umfangen, enger werdend zu den Verandatüren des Hauses führt. Die mannshohen, schmalen Fensterläden zu beiden Seiten der Terrassenfenster sind von Efeu und Kletterrosen überwuchert, und die bräunliche Farbe des Papierabzugs könnte glauben machen, man sähe das Blaulila und rostige Rosa der Hortensien, die über dem rundgebogenen Ende des Mäuerchens aufschäumen. Neben der Mutter steht mein Bruder, ein staksiger, blondgescheitelter Fünfzehnjähriger, der mit der trotzigen Ungelenkheit dieses Alters elegant auszusehen versucht – ein Bein angewinkelt auf die nächsthöhere Treppenstufe gestellt und die rechte Hand aufs Knie gelegt; es sollte wohl lässig sein und wirkt nur gespreizt, zumal der karierte Kniestrumpf unter den Pfeffer-und-Salz-Knickerbockern heruntergerutscht ist. Ganz oben, auf der Terrasse vor dem Haus, kann man einen Schaukelstuhl aus Bambus erkennen, einen Strohhut und darunter die auseinandergefaltete Zeitung mit den steifen großen Buchstaben »Berliner Lokalanzeiger«, 3. August 1930, »Schwere kommunistische Ausschreitungen in Moabit«. Ich weiß, daß der Lesende rote Lederpantoffeln mit Troddeln trägt, immer sonntags nachmittags zur Teestunde, die für uns beide, für Hansi und mich, die Kakaostunde ist. »Onkel Sami«. Ich liebe ihn, den untersetzt-stämmigen Mann mit den enormen rötlichen Augenbrauenbüschen und dem merkwürdig lang über den Kragen fallenden Grauhaar, zum Abendessen eine Perle in der Krawatte und eine goldene Uhr mit Berlocken. Zum Abendessen sind wir selten hier.“
We houden van barmeid en zeekapitein En van een gulle hartige slok, Een krachtige vloek en losse gein Met een stem als een schorre klok.
De heiligen en Maria zijn Niet bij ons in het publiek. Ze mogen thuis trooten in ziekte en pijn Want wij zijn intens katholiek.
De drank is fel en de jazz is schel, Een gebed is gauw gezegd En misschien bereikt het den hemel wel Eer wij in ‘t graf zijn gelegd.
Tusschen twee gebeden: een dronk, een meid; Een gebed tusschen vloek en dans, Zoo komen we prachtig door den tijd, En hebben hierna nog een kans.
De jongen te paard
Hij laat den wind maar waaien door zijn haren. Blootshoofds zit hij op ‘t steigerende paard. Hij lacht gelukkig; zijn onrustige aard Houdt van vermetelheden en gevaren
Hij is één met zijn ros; en ‘t zal bedaren Als hij den drift van ‘t eigen bloed bedaart. Maar hij is jong, en levens snelle vaart Beteugelt hij eerst in kalmer jaren.
Hij voelt de warmte van het schokkend dier Weldadig door zijn jonge leden stijgen, En weet zich rap en lenig zooals hij.
Hij zit zoo rustig en hij lacht zoo fier Dat alle menschen iets gelukkigs krijgen, Zoo lustig galoppeert hij hen voorbij.
August von Platen
Altijd verlangen naar een zacht gelaafd-zijn En voelen liefde als een onweêr komen, Worstelen om het leven van een vrome, En aan de zonde schuldeloos verslaafd zijn.
Naadrend in liefde en altoos uitgestooten, Rein, en verdacht van smadelijk bedoelen, Blozend om ‘t eigen maagdelijk gevoelen, Maar hard voor ‘t oog van vrienden en genooten.
In eenzaamheden vloeide uw donker leven Uit in een stroom van lichtende gedichten, Die bonzen als een hart en krimpend beven,
Opstandig voor uw strenge willen zwichten. Maar in hun klaren spiegel zien wij zweven Het beeld van duizend smartlijke gezichten.
Willem de Mérode (2 september 1887 – 22 mei 1939) Hier in zijn tuin in Eerbeek met Bram Corbijn in 1931
““The desert didn’t scare him. He knew the dangers of hiking alone in the Sahara, but he had been doing it for so many years that he was prepared for anything. At least, he thought he was. A veteran explorer with more than two decades of experience, Dr. Cyril Manjani had taken all of the necessary precautions before leaving camp. He had notified his team of his travel plans and told them when he would return. He had packed food, water, a GPS unit and a compass, and even some glow sticks in case his flashlight failed. They were the same essentials that he always packed before his nightly walks. His hike had nothing to do with adventure. He just needed some time to think. An expert in Egyptology, Manjani had handpicked the members of his team. Though most were graduate students, they represented the cream of the academic crop from some of the world’s finest schools. Together, they covered a wide range of scholarly pursuits that might come in handy on his latest expedition. Manjani didn’t want identical opinions on this project. He needed unique perspectives in multiple fields. They had been toiling in the desert for three long weeks before things started to get interesting. First they had discovered a stone wall around the perimeter of an ancient site. Then came a series of small huts that had been almost perfectly preserved under the sand. Eventually they had found a much larger structure that housed the desiccated remains of several soldiers and a mishmash of objects from several ancient cultures. That had been yesterday. Today’s discovery was even more exciting. So much so that he had refused to leave it at camp.”
“Ook de Kastanjestraat is een stille straat... Gedurende lange jaren, misschien wel een paar eeuwen lang, reden er alleen een koets en een melkkar. Heel laat is het zachte rubber der auto's gekomen. Vandaar dat de straatstenen er eveneens rond van ouderdom zijn, en men soms nog de illusie heeft dat ze met een groene schemer zijn gevoegd. Daartoe heeft zeker bijgedragen dat in de Kastanjestraat maar huizen aan één kant zijn. Ze gelijken op het eerste gezicht op die uit de kloosterstraten, net zoals grijsaards op elkaar gelijken. Maar toch zijn ze enigszins anders.’ (…)
‘De andere kant van de Kastanjestraat is thans één blok steen, een lelijke mastodont van een achtergevel. Het zijn nochtans ook landelijke werken die daarachter schuilgaan, maar op kunstmatige wijze, in laboratoria voor landbouw en veeteelt.’ (..)
‘In de tijd van mijn leraar stond daar een witbezette lage muur met een hoge tralie, waardoor je in een groot park keek vol hoge bomen, slingerpaden en blanke standbeelden van goden en herderinnetjes in het struikgewas. In het midden was een vijver met een zwaan en die sierlijke waterbloem welke onze taal zo ondankbaar “plomp” heet. Daarachter stond een muziekkoepel voor militairen en heel in de diepte verhief zich een lang en licht gebouw met staatsietrap. In de winter reden daar koetsen voor en werden bals gehouden in zalen vol spiegels en palmen. Des zomers wandelden dames in strooien strikhoeden en lange volantrokken door de zwierige alleeën, achter jongetjes in matrozenpakjes en met hoepels zo hoog dat ze erdoor konden springen zonder het hoofd te moeten buigen.’
“Im August des Jahres neunzehnhundertvierzehn lebte in New York ein junger Mann namens Nikolaus Tarabas. Er war der Staatsangehörigkeit nach Russe. Er entstammte einer jener Nationen, die damals noch der große Zar beherrschte und die man heute als »westliche Randvölker« bezeichnet. Tarabas war der Sohn einer begüterten Familie. Er hatte in Petersburg die Technische Hochschule besucht. Weniger aus echter Gesinnung als infolge der ziellosen Leidenschaft seines jungen Herzens schloß er sich im dritten Semester seiner Studien einer revolutionären Gruppe an, die sich einige Zeit später an einem Bombenattentat gegen den Gouverneur von Cherson beteiligte. Tarabas und seine Kameraden kamen vors Gericht. Einige von ihnen wurden verurteilt, andere freigesprochen. Zu diesen gehörte Tarabas. Sein Vater verwies ihn von Haus und Hof und versprach ihm Geld für den Fall, daß er sich entschlösse, nach Amerika auszuwandern. Der junge Tarabas verließ die Heimat, unbesonnen, wie er zwei Jahre vorher Revolutionär geworden war. Er folgte der Neugier, dem Ruf der Ferne, sorglos und kräftig und voller Zuversicht auf ein »neues Leben. Allein schon zwei Monate nach seiner Ankunft in der großen, steinernen Stadt erwachte das Heimweh in ihm. Obwohl die Welt noch vor ihm lag, schien es ihm manchmal, sie läge hinter ihm bereits. Zuweilen fühlte er sich wie ein alter Mann, der sich nach einem verlorenen Leben sehnt und dem keine Zeit mehr bleibt, ein neues anzufangen. Also ließ er sich denn gehen, wie man sagt, machte keinerlei Versuche, sich an die neue Umgebung anzupassen und nach einem Unterhalt zu suchen. Er sehnte sich nach dem zartblauen Dunst seiner väterlichen Felder, den gefrorenen Schollen im Winter, dem unaufhörlich schmetternden Gesang der Lerchen im Sommer, dem süßlichen Duft bratender Kartoffeln auf herbstlichen Äckern, dem quakenden Lied der Frösche in den Sümpfen und dem scharfen Gewisper der Grillen auf den Wiesen. Das Heimweh trug Nikolaus Tarabas im Herzen. Er haßte New York, die hohen Häuser, die breiten Straßen und überhaupt alles, was Stein war. Und New York war eine steinerne Stadt.”
En ken je veteraan, het verhaal van de Zeven Vermisten, van wie de nabestaanden tot voor kort niet wisten waar ginder ergens toch hun graf mocht zijn. Zij verdwenen destijds in het niet op een patrouille overdag in een grondeloos diep ravijn, de Hades zelf, naar het scheen, maar het was de waarheid niet. Ze zijn, naar later bleek, met vriendelijke wreedheid door een kampong-oudste, een loerah die nog tuk op Blanda leek met nasi-gorengmaal in de luren gelegd en door een van alle kanten opgedoken vijand in een ongelijk gevecht, vermoord. Maar afgeslacht is hier een beter ofschoon wreder woord. Hun ledematen kleurden de kali rood en dreven weg als vissen-aas. Het thuisfront hoorde niets van hun onzinnige, hun zo barbaarse dood. Zij werden opgegeven als vermist. Je weet veteraan, dat kan van alles zijn, ja, ook gedeserteerd, overgelopen en ondergedoken of stiekem, met misleiding van de registratie 'm gesmeerd naar d'overkant, gewoon voor een vrouw of zomaar mata-galap, beroofd van 't verstand.
Vermist; de familie mocht er jaren naar gissen, zich zelf kwellen bij gebrek aan een graf en door het ontbreken von getuigenissen van kameraden of van hogerhand omtrent dat spoorloos verdwijnen van die Zeven in dat verre unheimische land.
Pierre Huyskens (2 september 1931 – 19 november 2008) Nationaal Indie monument, Hattem, Roermond
„Einen zähen, unguten Augenblick lang fühlte der sechsundzwanzigjährige Wittelsbacher sich wie ein Gehenkter. Hilflos hing er am Haken des Seils, das unter der Gewölbedecke des Torganges über die knarrenden Holzscheiben des Flaschenzugs lief. Das Keuchen der Knechte, das Tauächzen,die fürchterliche Beklemmung im zwängenden Harnisch dazu kamen dem jungen Herzog plötzlich wie etwas zutiefst feindseliges vor. Wie etwas, das ihn abwürgen wollte und wegdrosseln aus der Welt. Übelkeit, Sodsaures quollen ihm brennend die Kehle hoch, als jetzt draußen auf dem Platz auch noch das Toben und Johlen aufbrandete; als in seine Pein hinein zusätzlich das schmetternde Huftrappeln schlug. Im nächsten Moment freilich spürte er den Leib des eigenen Rosses zwischen den geschienten Schenkeln, und der kreatürliche Kontakt löste seine Spannung so jäh, wie sie ihn befallen hatte. Nicht nur körperlichen, sondern auch inwendigen Halt fand der Thronfolger des Teilherzogtums Bayern-München und Graf von Vohburg im hochlehnigen Sattel des Percheron-Rappen Während Albrechts Linke versuchsweise nach dem Schabrackenzügel griff und seine Eisenschuhe sich in die Muldungen der Steigbügel tasteten, löste einer der bischöflichen Söldner den Seilhaken und dann auch den spannenbreiten Ledergurt von der Hüfte des Wittelsbachers. Beendet war damit die umständliche Prozedur, durch die ein spätmittelalterlicher Kämpe in seinem zentnerschweren Plattenpanzer aufs Pferd gehievt werden musste. Was jetzt noch zu tun war, damit der Herzog auf die Stechbahn konnte, würden des Münchners Leibknappen besorgen.“
Manfred Böckl (Landau an der Isar, 2 september 1948)
De Belgisch schrijver, filmregisseur, filmtheoreticus Eric de Kuyper werd geboren in Brussel, op 2 september 1942. Van jongs af aan was de Kuyper gepassioneerd door de wereld van de film, het ballet en de opera. In 1966 rondde hij succesvol een studie af aan het HRITCS, het Hoger Rijksinstituut voor Toneel- en Cultuurspreiding (het huidige RITS). Tussen 1965 en 1977 werkte hij voor de toenmalige BRT als verantwoordelijke voor de filmaankopen. Hij had er ook een programma De andere film waarin hij het accent legde op de experimentele film. In de jaren zeventig studeerde hij in Parijs, onder meer bij filosoof en semioticus Roland Barthes en bij linguïst en semioticus Algirdas Greimas. Hij heeft als docent filmtheorie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen lesgegeven tussen 1977 en 1986. In de jaren tachtig regisseerde hij vier films. De eerste, “Casta diva”, ontleende zijn titel aan een aria van Vincenzo Bellini. “Filmische hartstochten” is een studie van 1984 waarin hij de liefde in de Hollywoodfilm onder de loep neemt. Met het sterk autobiografische” Aan zee” debuteerde hij in 1988 als literair auteur. Dit werk werd gevolgd door een reeks elkaar vlug opvolgende boeken die voornamelijk op zijn Brusselse jeugd en op zijn talrijke verblijven bij en met familie in Oostende gebaseerd zijn. Ze geven hem een eigen plaats in de Nederlandstalige literatuur. Tegenwoordig is hij onderdirecteur van het Nederlands Filmmuseum. Talloze artikelen en essays over film, opera, dans en media (in vele Nederlandse maar ook Franse tijdschriften) staan op zijn naam. In november 2010 werd Eric de Kuyper de eerste writer in residence aan de Vrije Universiteit Brussel.
Uit: Aan zee
‘Er werd zonder oponthoud gespeeld van 's morgens vroeg tot 's avonds vlak voor het weggaan. Er moest afwisseling zijn (wat spelen we vandaag?), maar niet te veel. Meestal was het een groepsspel met een ingewikkelde en strategisch opgezette rol- en taakverdeling. Hij was nogal bedreven in zowel het opzetten, het uitvoeren als het tot een goed einde brengen van een spel. Enkele kinderen van de buren kwamen er omheen staan, en als ze maar de regels volgden en vooral in de verbeeldingswereld mee wilden, mochten ze meedoen. Hij was geen leider van clubjes, maar een ontwerper van een wereld waaruit de regels, taken en rollen automatisch volgden. Meestal kwamen ze pas laat in de middag goed op dreef. Dan was het net tijd om naar huis te gaan. ‘Maar we amuseerden ons juist zo goed...’ ‘Je speelt al de hele dag, nu zul je wel moe zijn’, zeiden de volwassenen, die maar niet begrepen dat soms een hele dag nodig was om te komen tot wat zij, kinderen, ‘echt spel’ noemden. De volwassenen hadden nu eenmaal geen benul van wat spelen was. Ze deden een uurtje of twee zo maar iets met een bal, en dan waren ze het moe en vonden ze dat ze voor de rest van de dag genoeg ‘gespeeld hadden. Ze wisten niet wat spelen was en hadden vaak begrip noch respect voor het spel.’ (…)
‘Onder het opschrijven beseft hij plots dat hij toen alle geheimen van het zand kende. Hij had zo'n vakmanschap ontwikkeld, dat hij in één oogopslag en met één tastend gebaar wist wat er die dag met het zand gedaan kon worden, welk spel er vanuit het zand kon ontstaan. Hij was een grote deskundige, en de overige kinderen op het strand deden een beroep op zijn deskundigheid om te weten welk spel er die dag gespeeld kon worden. (...) Hij vergiste zich zelden in zijn beoordeling. Daarom had hij ook succes bij de andere kinderen, die vertrouwen hadden in zijn spelafwikkeling, die nauw samenhing met zijn rake prognose.
“Hij speurde in alle richtingen, nergens iemand te zien. Toen begon hij te klimmen. Het was niet gemakkelijk. Ik had mijn regenjas uit moeten doen, dacht hij. Gelukkig had hij rubberzolen onder zijn schoenen, dat gaf hem tenminste enig houvast. Het meisje keek naar hem om en lachte. Zij maakte met haar duim bewegingen van vlugger, vlugger. Eindelijk kon hij zich vastgrijpen aan de ijzeren dwarsarm waarop de witte porceleinen isolatoren bevestigd waren. Met zijn andere hand, nam hij de nijptang uit zijn zak. Schuin beneden hem liep het meisje en zwaaide met de tas. Nog nooit had hij telefoonisolatoren van zo dichtbij gezien, hij had nooit geweten dat zij zo groot waren. Wel zo groot als een melkbeker. Hij knipte de draden door en zag ze vallen en tot enorme hoepels opkrullen, dwars over de weg. Onmiddellijk liet hij zich zakken, holde naar de draden en probeerde ze te bedwingen, ze zoveel mogelijk weg te stoppen in de greppel. Dit lukte. Toen sloeg hij zijn jas af, maar het meeste vuil was niet meer te verwijderen. Recht van boven naar beneden had de paal een brede zwarte streep achtergelaten op de witte katoen. Nog voortdurend op zijn jas kloppend, bereikte hij het bosje dat hem aangeduid was. Hij sprong over de greppel en drong zich tussen de dorre sparren, de takken uit zijn gezicht houdend. In schuine richting werkte hij zich er doorheen. Ook dit bosje was niet diep. Vrij gauw zag hij het huis dat het huis van Lagendaal moest zijn. Het huis lag geheel vrij, hier en daar stond een jonge doeglasspar op het terrein, dat van het bos gescheiden werd door een aardappelakker. Hij zag het meisje lopen, nog steeds zwaaiend met haar tas. Naar schatting was zij een honderdvijftig meter bij het huis vandaan. Het was een laag, houten huis. Verrek! De luiken waren geschilderd in de kleuren van de partij: rood en zwart!”
“Zeer geachte Heer Groenevelt, In het dagblad ‘De Scheldebode’ zult gij op 14 juli 1957 een bijdrage laten verschijnen over reparatiewerken, aan de wegbedekking in de Kloosterstraat uitgevoerd. Wanneer ge deze brief ontvangt, is die bijdrage reeds verschenen. Ofschoon gij mijn belangstelling voor deze zaak vreemd zult vinden of althans buiten iedere verhouding, dank ik u voor deze schijnbare onbelangrijke gebeurtenis verleende aandacht. Zij kondigt andere verschijnselen aan, waaromtrent ik tijdelijk nog het stilzwijgen wil bewaren … … Wat mij betreft, ik verlies u niet uit het oog, wat er u ook moge overkomen. Hoogachtend. Joachim Stiller” (…)
… “Ik geloof zelfs, dat hiermee het einde van de ellende is aangebroken. Het is inderdaad een brief van Joachim Stiller, een heel korte brief maar. Hij betuigt zijn leedwezen om de misverstanden, die hij in het leven geroepen heeft en drukt de wens uit, je te ontmoeten. Hij arriveert vrijdag in het Zuidstation om half negen ’s avonds. Maar allemachtig, Freek, dat is vandaag… Hij vraagt je, niet op het perron op hem te wachten, doch aan de uitgang op het plein…”
Hubert Lampo (1 september 1920 - 12 juli 2006) Cox Habbema en Hugo Metsers in de tv-serie “De komst van Joachim Stiller” uit 1976
“Times and space were once curled together to the extent that neither of them existed, but nevertheless, suddenly, somehow, a bubble appeared; an explosion occurred simultaneously everywhere and every single particle of matter separated as the void dispersed them all. As the universe continued to expand, the temperature fell sufficiently for the first elements to be formed, which they swiftly were, and thus set off a chain of metamorphoses, which has continued ever since. Consequently it can be argued that all matter has always been in existence, although in various states and degrees of organisation, and has on cosmic scale always accounted to the same quantity; nothing can be added and nothing can be subtracted. The universe is in possession of such immense quantities of matter, space and time that it is impossible, through changes caused by changes, to try out endless combinations resulting in the present huge number of structures ranging from amino acid to galaxy clusters. The story of a speck of matter is thus the story of these spontaneous structures and their altered states. The tiny element of matter which concerns us has, like everything else existed since the Big Bang, as it is known; however, the point in time when this drop of petrol existed in its highest degree of concentration, when it entered into this most refined structure, was here on this planet fifty-five million years ago, during the early Eocene when its constituents still formed prehistoric formed the rapidly beating heart of a small prehistoric horse. After combusting on the 23rd of June 1975, the drop acquired its most unstructured state in the form of exhaust fumes, et managed nevertheless in this state, twenty-four hours later, to bring about a structure both more complex and chaotic: cancer. I know this because I was eavesdropping from the neighbouring balcony as she inhaled the particles, which triggered the pathological cell division. However, we are getting ahead of ourselves now; let us begin with the prehistoric horse.”
Sea vistas Waterfalls Trees long-haired with moss Heavy rubbery glossy leaves Glazed sun High burnished heat Glistening I’ve stopped listening to the urgent voices of my friends discussing The news that I brought from Paris On both sides of the train close by or along the banks of The distant valley The forest is there watching me unsettling me enticing me like a mummy’s mask I watch back Never the flicker of an eye.
Vertaald door Dick Jones
Trans-Siberian Prose and Little Jeanne from France (Fragment)
I was in my adolescence at the time I was scarcely sixteen and already I didn't remember my birth I was in Moscow, where I wanted to feed on flames And they weren't enough for me the towers and the railroad stations that studded my eyes like constellations In Siberia the cannon roared, it was war Hunger cold plague cholera And the muddy waters of Love pulled along millions of carrion In all the railroad stations I saw departing all the last trains No one could leave any more for the tickets were no longer sold And the soldiers who were going away would have very much liked to stay… An old monk sang to me the legend of Novgorod.
Vertaald door Ekaterina Likhtik
Blaise Cendrars (1 september 1887 – 21 januari 1961)
Sommermonde machen Stroh aus Erde, Die Kastanienblätter wurden ungeheuer von Gebärde, Und die kühnen Bäume stehen nicht mehr auf dem Boden, Drehen sich in Lüften her gleich den grünen Drachen. Blumen nahen sich mit großen Köpfen, und scharlachen, Blau und grün und gelb ist das Gartenbeet, hell zum Greifen, Als ob grell mit Pfauenschweifen ein Komet vorüberweht. Und mein Blut, das atemlos bei den sieben Farbenstreifen stille steht, Fragt sich: wenn die Blum', Baum und Felder sich verschieben, Ob zwei Menschen, wenn die Welt vergeht, Zweie, die sich lieben, nicht von allen Wundern übrig blieben.
Max Dauthendey (25 juli 1867 – 29 augustus 1918) Portret door Heinrich Kiefer, z.j.
De Franse schrijver en journalist Éric Zemmour werd geboren op 31 augustus 1958 in Montreuil-sous-Bois, vlakbij Parijs. Na zijn afstuderen aan het Institut d'etudes politiques de Paris deed Zemmour twee mislukte pogingen om te worden toegelaten tot de École nationale d'administration. Vervolgens werkte hij bij Le Quotidien de Paris. Later kwam hij naar Info-Matin en schreef hij voor Globe Hebdo, een weekblad. Hij werd politiek columnist voor Le Figaro in 1996. Zemmour schreef ook de biografieën van Jacques Chirac en Edouard Balladur en enkele politieke essays. Zemmour zorgde met uitlatingen over de Arabische en zwarte immigranten vooral in Frankrijk voor de nodige ophef. In februari 2011 werd hij in Parijs voor het aanzetten tot rassenhaat veroordeeld tot een boete. De reden was niet zijn opmerking dat immigranten vaak door de politie worden gecontroleerd, omdat de "meerderheid der drugsdealers Zwart of Arabieren" waren. Op dezelfde dag had hij op de radio verklaard dat, naar zijn mening, werkgevers "het recht hadden om Arabieren of zwarte mensen niet aan te nemen. Dat zou naar het oordeel van het Hof "een onwettige discriminerende praktijk rechtvaardigen”. Zemmour werkt als redacteur bij de krant Le Figaro.
Uit Petit frère
« Je n'étais pas très attentif à l'éloge convenu de la victime. Je captai pourtant une sentence que l'orateur avait tiré du Talmud: "Celui qui fait preuve de miséricorde envers le cruel se conduira bientôt avec cruauté avec le miséricordieux." Je tardais à en saisir le sens; mais finis par me sentir visé. Comme d'habitude, aurait brocardé Clotilde, ton narcissisme nourrit ta paranoïa. Je traduisis ainsi l'ellipse talmudique: vous avez été laxiste au nom d'un humanisme dévoyé; vous avez fait l'éloge du multiculturalisme, du métissage, du dialogue des civilisations, vous avez paradé sur les plateaux de télévision, puis vous êtes retournés dans vos ghettos dorés et protégés, tandis que ceux qui étaient condamné à vivre ensemble, ou plutôt côte à côte, enfermés dans leurs identités séculaires, s'étripaient, s'entre-égorgeaient. Des innocents payaient le prix du sang à votre place. Regardez vos mains. (…)
Je n'abolis pas l’Édit de Nantes et je n'envoie pas les protestants faire la fortune de l'Angleterre et de la Prusse; je n'épouse pas Marie-Antoinette; je n'envoie pas la Grande Armée se perdre en Espagne et en Russie; je l'emporte à Waterloo, Grouchy a arrêté Blücher avant qu'il ne sauve Wellington; je ne trouve pas assez de taxis sur Paris; j'écoute les conseils stratégiques du colonel de Gaulle et je contiens l'offensive d'Hitler avec mes blindés; je donne la victoire aux sudistes américains dans la guerre de Sécession; j’arrête Lenine dans son wagon plombé avant qu'il n'entre en Russie; j'assassine Hitler en 1938; je tue Churchill la même année et l'Angleterre s'allie à l'Allemagne; je suis Kennedy père, je deviens président des États-Unis à la place de Roosevelt et l'Amérique soutiens les nazis..."
Éric Zemmour (Montreuil-sous-Bois, 31 augustus 1958)
The Hebrew of your poets, Zion, is like oil upon a burn, cool as oil; after work, the smell in the street at night of the hedge in flower. Like Solomon, I have married and married the speech of strangers; none are like you, Shulamite.
Hellenist
As I, barbarian, at last, although slowly, could read Greek, at "blue-eyed Athena" I greeted her picture that had long been on the wall: the head slightly bent forward under the heavy helmet, as if to listen; the beautiful lips slightly scornful.
The moon shines
The moon shines in the summer night; now I begin to understand the Hebrews who could forget the Lord, throw kisses at the moon, until the archers came against Israel and bronze chariots from the north rolled into the cities of Judah and the streets of Jerusalem. What then must happen, you Jeremiahs, to me who look at moon and stars and trees?
Charles Reznikoff (30 augustus 1894 – 22 januari 1976)
What’s it like to grow, trees of the years? From start to finish, I understood you can only be watered by tears, and are made of wood so flame burns you with ease, so even a half-blind eye sees you are burning, trees, trees of many years.
In you, the beasts could hide, in you was the happiness denied to me by the merciless lion tamer. In you went everything I had. From you comes spring water, from you comes morning which dawns, in you the sun goes down to dust trees, years, full of rust!
If I could look a little longer at least, could look straight up at the heavens and stare, watching the clouds as they turn red. Let a feast begin, and at that feast let my liberty hand me wine. Don’t let that thing tear apart my bed, that thing I wanted so to repair with these twenty-two years of mine!
Vertaald door Leda Pugh
Jiří Orten (30 augustus 1919 – 1 september 1941) Hier met vriendin Věrou Fingerovou in Praag
Sinon le passage Du corps foudroyé au royaume des échos
Entre
***
A l'orient de tout, là où se souvient La mer, l'orage a dispersé écailles Des dragons, carapaces de tortues Nous nous prosternerons vers le pur silence Régnant par-delà la terre exilée A l'heure du soir, à l'orient de tout
Où se lève le vent de l'unique mémoire
***
La vallée où ils vivent et meurent est pareille à un vieux bol cassé où ils ne mangent plus à leur faim
Sur les seuils le soir ils restent muets sachant que les paroles sont dites et tout désir déjà épuisé
Humblement ils tendent leur vieux bol vers les étoiles qui touours passent vers les loriots qui ne reviendront plus
„Sie hält nicht an, an dem Ort der barocken Niederlage, rast weiter, in die Vorgeschichte, in das Tal der Wilden Šárka, wo der mythologische Mädchenkrieg einen seiner blutigen Höhepunkte fand, als die Anführerin Vlasta die schöne Šárka zwischen den Felsen anbinden ließ, als Lockvogel für den kämpferischen Ctirad. Als er sie befreien wollte, stürzten sich die Frauen aus dem Hinterhalt auf ihn und seine Begleiter, töteten alle, brachten den Edelmann auf ihre Burg und stellten ihn auf Rad geflochten auf den Zinnen aus, den Männern zur Warnung. Das hat Přemysl, den Witwer von Libuše, seit deren Tod Frauen an Achtung und Respekt so eingebüßt hatten, daß sie den Krieg den alltäglichen Demütigungen vorzogen, so aufgebracht, daß er mit einer großen Übermacht von Männern gegen sie lospreschte und den Aufstand niederschlug; keine wurde verschont. Die Mädchenburg Děvín wurde dem Erdboden gleichgemacht, auf daß kein Beleg existiere von der einstigen Macht und Wehrhaftigkeit der Frauen. Der Widerstand wurde ins Mythische abgeschoben.“
Libuše Moníková (30 augustus 1945 – 12 januari 1998)
Uit: Das Leben der Hochgräfin Gritta von Rattenzuhausbeiuns
„Er warf einen Seitenblick auf die kleine Hochgräfin: »Kommt Müffert bald?« – »Vater, ich setze Euch hier das Essen auf den Stuhl hin.« – Sie setzte den Napf auf den einzigen im Zimmer befindlichen Stuhl und holte einen alten Krug aus der Ecke, den sie dazu setzte. »Und«, fuhr sie nachdem fort, »dürft' ich nicht heute für den alten Müffert springen? – – Ich bin so leicht«, sagte sie, sich furchtsam ihm und der Maschine nähernd. – »Nichts da!« sagte der alte Graf zornig, indem er die Augenbrauen bis zur Spitze seiner Nase herabzog. »Nichts da, Müffert springen! – Nichts da! dummes Zeug!« – Es traf sie sein zorniger Blick. – »Dummes Zeug!« – Sie flog zur Tür hinaus. Der Graf hatte das Maschinenwerkwesen, als er jung war, nicht aus Lust erlernt, aber es war eine alte Sitte in der Familie. Er hatte nämlich einen Ururururgroßvater, der, weil er viermal Ur war, das Uhr- und Maschinenwerk von Grund auf verstand; er wurde wegen einer Maschine, mit welcher er Peter dem Vorersten einen Leibschaden heilte, zum Grafen zu Rattenweg ernannt, welche Familie damals vom Hofkammerjäger verjagt und ihres Standes oder ihrer Löcher entsetzt war wegen eines majestätsverbrecherischen Komplotts oder vielmehr Zuckerfressereiversammlung; als diese aber nach dem Aussterben der Familie vom Hofkammerjäger sich wieder häuslich eingenistet hatte, blieb dem Grafen, der von einer Belehrungsreise, zum Beherrschen vieler Untertanen, die er vor seiner Abreise noch gehabt hatte, zurückgekehrt war, nichts übrig als das alte Schloß, belastet mit vielen Ansprüchen, welche die ausgebreitete Rattenfamilie dort geltend machte, und darum nannte er sich Graf zu Rattenzuhausbeiuns. Hier fällt ein Schleier über seine öffentliche Geschichte. Er verheiratete sich mit einer jungen Gräfin Mauseöhrchen, wohnte mit ihr auf dem alten Schloß, und mit Leidenschaft trieb er dort bei verschlossenen Türen etwas, wovon selbst sein alter treuer Diener nichts wußte, denn es waren nur Bücher und Werkzeuge darin; bis eines Morgens Müffert vor der Türe erschien und meldete, der Hirsevorrat, von dem sie bisher gelebt hätten, sei alle geworden. Der Graf machte jetzt aus der Not eine Tugend und arbeitete fleißig an einer Haferschneidemaschine für einen reichen Bauern, der ihm den Bedarf an Erhaltungshirse darauf vorstreckte; er legte große Ehre mit dieser Maschine ein.“
Gisela von Arnim (30 augustus 1827 – 4 april 1889) Das belauschte Geheimnis door Caroline Bardua, rond 1840 Het schilderij toont Armgart (l) en Gisela von Arnim
« Six years have passed since I resolved on my present undertaking. I can, even now, remember the hour from which I dedicated myself to this great enterprise. I commenced by inuring my body to hardship. I accompanied the whale-fishers on several expeditions to the North Sea; I voluntarily endured cold, famine, thirst, and want of sleep; I often worked harder than the common sailors during the day and devoted my nights to the study of mathematics, the theory of medicine, and those branches of physical science from which a naval adventurer might derive the greatest practical advantage. Twice I actually hired myself as an under-mate in a Greenland whaler, and acquitted myself to admiration. I must own I felt a little proud when my captain offered me the second dignity in the vessel and entreated me to remain with the greatest earnestness, so valuable did he consider my services. And now, dear Margaret, do I not deserve to accomplish some great purpose? My life might have been passed in ease and luxury, but I preferred glory to every enticement that wealth placed in my path. Oh, that some encouraging voice would answer in the affirmative! My courage and my resolution is firm; but my hopes fluctuate, and my spirits are often depressed. I am about to proceed on a long and difficult voyage, the emergencies of which will demand all my fortitude: I am required not only to raise the spirits of others, but sometimes to sustain my own, when theirs are failing.”
Mary Shelley (30 augustus 1797 – 1 februari 1851) Portret door Reginald Easton, rond 1857
“Wir fuhren durch ein abgelegenes Alpental, um die Zeit, wo die Natur für eine kurze Spanne wieder ein wenig sich selbst gehört. Wir fuhren unseren 4 PS, wie schon die ganze Fahrt über, in angemessener Geschwindigkeit, fern jenem Rasewahn, der allen Weg im Scheinziele vernichtet. Und das nicht nur um unserer selbst willen. Der Fahrer und Besitzer des Wagens gehörte zu jenen selteneren Menschen, die als Besitzer eines Wagens noch nicht Besitzer der Landstraße zu sein glauben. Es sind das die Leute, die auch in Gemäldegalerien nicht laut reden, wenn schon es bei einem Bild nichts zu hören gibt, also niemand durch Entzückungsausrufe oder fachliche Erläuterungen gestört werden kann; die in der Strassenbahn vor alten Männern und müden Arbeiterfrauen aufstehen und die nun auch, weil es mit Recht für unanständig gelten würde, in Gesellschaft jemanden plötzlich mit einer Hand voll Staub zu beschmeissen, sich nicht für berechtigt halten, den Fussgänger und Radfahrer auf der Landstrasse gleich mit einer ganzen Wolke zu überschütten. Wir hatten am Abend vorher über dieses Thema eine lebhafte Auseinandersetzung gehabt: mit einem Autofahrer, der uns unterwegs im 80-Kilometertempo überholte und den wir später in unserem Nachtquartier wieder antrafen. Ein erzogener und offenbar herzensguter Mann, von auffallend warmer Rücksicht gegen die Seinen, Frau und zwei erwachsene Töchter. Mein Freund hatte, als wir behaglicher ins Gespräch gekommen waren, plötzlich mit der ihm eigenen, vielleicht ein wenig zu geraden Geradheit die Frage gestellt, wie ein Mann von so ausgesprochener und nicht nur äusserlicher Bildung es mit dieser Bildung vereinbaren könne, auf der Landstrasse Menschen wie du und ich plötzlich als leblose Klötze oder Bäume zu behandeln; wo schon die Bäume unter ihrer gottsjämmerlichen Staubschicht jedem wirklichen Naturfreund das Gewissen schlagen liessen.“
Adam Kuckhoff (30 augustus 1887 - 5 augustus 1943)
