|
De Duitse dichter en schrijver Theodor Däubler werd geboren op 17 augustus 1876 in Triëst. Daar, en in Venetië, groeide hij op. Däubler werd tweetalig (Duits en Italiaans) opgevoed. Na zijn eindexamen gymnasium trok hij met zijn ouders naar Wenen. Daarna begon voor hem een leven van voortdurend reizen, o.a. naar Napels, Berlijn, Parijs en Florence. Tijdens WO I woonde hij in Berlijn en in Wenen. Vanaf 1910 verschenen zijn eerste werken die door de dichters van het opkomende expressionisme enthousiast onthaald werden. Dat gold ook voor Das Nordlicht, een groots opgezet versepos in drie delen, waaraan Däubler al in 1898 begonnen was.
Das Nordlicht (Fragment)
Prolog
Es sind die Sonnen und Planeten, alle,
Die hehren Lebensspender in der Welt,
Die Liebeslichter in der Tempelhalle
Der Gottheit, die sie aus dem Herzen schwellt.
Nur Liebe sind sie, tief zur Kraft gedichtet,
Ihr Lichtruf ist urmächtig angespannt,
Er ist als Lebensschwall ins All gerichtet,
Was er erreicht, ist an den Tag gebannt!
Ein Liebesband hält die Natur verkettet;
Die Ätherschwelle wie der Feuerstern,
Die ganze Welt, die sich ins Dunkel bettet,
Ersehnt in sich den gleichen Ruhekern.
Durch Sonnenliebe wird die Nacht gelichtet,
Durch Glut und Glück belebt sich der Planet,
Die Starre wird durch einen Brand vernichtet,
Vom Meer ein Liebeswind verweht.
Wo sich die Eigenkraft als Stern entzündet,
Wird Leben auch sofort entflammt,
Und wenn die Welt sich im Geschöpf ergründet,
So weiß das Leid, daß es dem Glück entstammt.
So muß die Erde uns mit Lust gebären,
Und wird auch unser Sein vom Tag geschweißt,xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Können doch Sterne uns vom Grund belehren
Und sagen, daß kein Liebesband zerreißt.
Wir sehn das Leben uns die Jugend rauben,
Es ängstigt uns das Alter und der Tod,
Drum wollen wir an einen Anfang glauben
Und schwören auf ein ewiges Urgebot.
Theodor Däubler (17 augustus 1876 13 juni 1934)
Portret door Otto Dix
De Poolse dichter en schrijver Józef Wittlin werd geborern in Podolien op 17 augustus 1896 in het toenmalige Oostenrijk-Hongarije. Daar bezocht hij het gymnasium. Omdat de tweede vrouw van zijn vader Duitse was leerde hij al vroeg Duits. Hij raakte bevriend met Joseph Roth. Samen gingen zij in 1916 vrijwillig in dienst bij het Oostenrijkse leger. Na zijn diensttijd studeerde Wittlin korte tijd, brak de studie af en werkte vervolgens als leraar, journalist, dramaturg en zelfstandig schrijver. In 1927 verhuisde hij naar Warschau. Hij maakte ook veel reizen door Europa. Bij het uitbreken van WO II was hij in Parijs. Uiteindelijk lukte het hem in 1941 naar New York te onrkomen. Zijn belangrijkste werk is de roman Das Salz der Erde, het eerste deel van de trilogie Die Geschichte vom geduldigen Infanteristen die onvoltooid bleef.
Uit: Die Geschichte vom geduldigen Infanteristen (Vertaald door Izydor Bermann/ Marianne Seeger, Karl Dedecius, Friedrich Griese)
"So was, so ein Dummkopf! Das kaiserliche Manifest, das kaiserliche Manifest hat der Kerl verkehrt angebracht!"
Er konnte sich lange nicht beruhigen, schließlich lief er ins Büro, holte neue Plakate und klebte sie selbst an. Und da begannen die im Wartesaal versammelten Leuten die Worte des Manifestes "An meine lieben Völker" laut zu buchstabieren. Zunächst einzeln, je nach der Geläufigkeit im Lesen, dann im Chor, zusammen mit den Analphabeten. Sie wiederholten jedes Wort wie die Litanei in der Kirche. Der Glaube an den Kaiser Franz Joseph vereinigte in diesen entlegenen Ländern die römischen Katholiken mit den griechischen Katholiken, die Armenier und die Juden zu einer gemeinsamen und allgemeinen Kirche. Piotr nahm unwillkürlich den Hut vom Kopf, und mit offenem Munde hörte er die feierliche Klage des Kaisers. Bis hierher schickte der Kaiser seine Klage, bis an die äußerste Grenze seines Reiches, damit ihn gute Menschen, einfache Menschen bemitleiden und sich des Unrechts, das ihm widerfahren war, annahmen. Und seine getreuen Untertanen enttäuschten den Kaiser nicht.
Józef Wittlin (17 augustus 1896 28 februari 1976)
De Ierse dichter en schrijver Oliver St. John Gogarty 17 augustus 1878 in Dublin. Hij werkte ook als arts, piloot. Ook was hij sportsman en zat hij in het parlement. Bij tijdgenoten was hij zowel geliefd als gehaat. Hij steunde zowel arme mensen als het Ierse verzet en richtte in 1904 een literaire kring op Dunguaire Castle, waaraan ook Lady Gregory, George Bernard Shaw, Edward Martyn, John Millington Synge en William Butler Yeats teilnahmen deelnamen. Bekend is hij vooral ook gebleven als voorbeeld voor de figuur van Buck Mulligan in Ulysses van James Joyce.
To the pure all things are pure
The gallant Irish yoeman
Home from the war has come.
Each victory gained oer foeman,
Why should our hearts be dumb?
How shall we sing their praises
Or glory in their deeds,
Renowned their worth amazes,
Empire their prowess needs.
So to Old Ireland's hearts and homes
We welcome now our own brave hoys
In cot and hall; 'neath lordly domes
Love's heroes share once more our joys.
Love in the Lord of all just now,
Be he the husband, lover, son,
Each dauntless soul recalls the vow
By which not fame, but love was won.
United now in fond embrace
Salute with joy each well loved face.
Yeoman, in women's hearts you hold the place.
Oliver St. John Gogarty (17 augustus 1878 22 september 1957)
De Zweedse schrijfster Fredrika Bremer werd geboren op 17 augustus 1801 in Tuorla bij Piikkiö. Zij stamde uit de hogere burgerij en kon al vroeg lange reizen maken. In Stockholm sloot zij vriendschap met Jeremy Bentham, die haar bekend maakte met het werk van James Mill en van diens zoon John Stuart Mill. Haar sociale engagement leidde in 1884 tot de oprichting van het Fredrika-Bremer-Verbond dat de kiemcel werd van de Zweedse vrouwenbeweging.
Uit: Hertha or the Story of a Soul (Vertaald door Mary Howitt)
"I have held my peace so long, I have left unspoken so much that stirs my whole being, Alma! With you alone can I give vent to my feelings. You only can read my heart. I feel as if your glance had a healing power. Lay your hand there; let it rest there for a moment; perhaps it may allay this bitterness, which I now feel towards them who gave us life, against them whom we call our father in Heaven, and our father on earth. Bitterness against one's father is a frightful feeling! Oh, Alma! when I think that it is our father's fault that you are lying here heart-broken; that you might have been the happy wife of the man who loved you if our father's obstinacy and covetousness had not separated you!"
"Do you speak of it, Hertha!" interrupted Alma, whilst a death-like paleness overspread her countenance; "do not touch upon that subject."
"Forgive me, beloved! But I know that it is that which is killing you. Ever since then have I seen you fade and waste away, as by some secret malady; your eyes become larger; your cheeks emaciated, and youoh Alma, sweet Alma! I feel I shall hate him!"
"Do not hate him. Pity him rather. Believe me, he is not happy. He has not always been as he is now. Ever since our mother's death, Anna says that his temper has become gloomy and morbid; and our aunt made him more morose than he otherwise would have been."
"But he is also unjust and severe! Had he given us our right, then you would not have been as you now are. Why does he withhold from us our mother's property? Why does he render us no account of what we possess, or of what we ought to have?"
"We have, in fact, no right to desire it. We are, according to the laws of our country, still minors, and he is our lawful guardian."
Fredrika Bremer (17 augustus 1801 31 december 1865)
Portret door Johan Gustaf Sandberg
|
