Romenu is een blog over gedichten, literatuur en kunst Maar Romenu is ook een professionele freelance vertaler Du-Ne en Ne-Du http://www.roumen-vertalingen.nl/
Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne
Paul Celan
Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.
Gerard Reve
Gerard Reve over: Medearbeiders ”God is in de mensen, de dieren, de planten en alle dingen - in de schepping, die verlost moet worden of waaruit God verlost moet worden, door onze arbeid, aangezien wij medearbeiders van God zijn.” Openbaring ”Tja, waar berust elk godsbegrip op, elke vorm van religie? Op een openbaring, dat wil zeggen op een psychische ervaring van zulk een dwingende en onverbiddelijke kracht, dat de betrokkene het gevoel heeft, niet dat hij een gedachte of een visioen heeft, maar dat een gedachte gedachte of visioen hem bezit en overweldigt.”
Simon Vestdijk
Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem 'de man die sneller schrijft dan God kan lezen'. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: "Kind van stad en land" (1936), "Meneer Visser's hellevaart" (1936), "Ierse nachten" (1946), "De toekomst de religie" (1947), "Pastorale 1943" (1948), "De koperen tuin" (1950), "Ivoren wachters" (1951), "Essays in duodecimo" (1952) en "Het genadeschot" (1964).
K.P. Kavafis K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.
Thomas Mann
Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle "Gefallen". Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond - hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar - besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de 'Duitse ziel' in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull.
Rainer Maria Rilke
Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid'. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.
* * * * * * * * * * * * * * * *
Romenu
Over literatuur, gedichten, kunst en cultuur
27-08-2017
Rainer Kirsch, Tom Lanoye, Kristien Hemmerechts, Paul Verhuyck, Jeanette Winterson
Dolce far niente
Beach Figures Looking Up door Grant Drumheller, 2013
Schwimmen bei Pizunda
Grün ist das Meer bei Pizunda, manchmal Blau, von Schiffen schwarz, in dieses schwimm Weit wies dich trägt und dreh dich auf den Rücken: So Siehst du den Kaukasus mit weißen Gipfeln Und ruhst in Meer; und dies ist Ruhe. Wiegend Kaum, und durchs Durchsichtige Das um dich ist, grenzt dich deutlich die Haut; Vorne am Steinstrand rutschen die Gesichter Ab von den Chefs, die blinzeln, um sich bezahlte Natur, zum Bauch plätschernd im Wasser: Sie könnens nicht Groß ist der Kaukasus. Mit kleiner Kraft Liege im Gleichgewicht löse die Arme und Spür dich oder Meer, wie sonst Mädchen vorm Aufgehn (Dann kommt, die ineinanderstürzt, die Lust); Hier aber ist die Mitte. Zwischen Meer, Fels, Schnee, Himmel Schwarzgrüne Wälder. Dies War der Augenblick, nun gleit, treib, leicht In überm Meer—hier Ist der Triumph des Körpers: Ich, ungemordet In diesem Jahrhundert! schwimm Nicht schnell, nicht langsam durch was um mich fließt An ein besteintes Ufer bei Pizunda. Ich hab noch vierzig Jahre, oder mehr.
Rainer Kirsch (17 juli 1934 – 14 september 2015) Döbeln, de geboorteplaats van Rainer Kirsch
Een sigarenwinkel in de Donkersteeg/Rue du Paradis
Drie jaar geleden stierf zijn vrouw, het huwelijk was kinderloos en hij wil niet met pensioen. Ik geneer me om de fierheid waarmee hij wankel sloffend van rek tot rek zijn schatten zamelt en ze op de toonbank opent, kist na kist, als dozen vol geheim genot. ‘Voilà, Mon- sieur, à vous de choisir,’ handgewring, serviele kop.
De Slag bij Waterloo. Vier getroffen paarden in de modder, goudomrand rond een havanna zachtjes kreunend; verminkte veteranen houden dapper stand, banier aan flarden en verbrand, de avond valt in weergaloze kleuren. De ouwe sjacheraar! Ik buig me snel over zijn andere kisten, maar zie: de koloniën, slavenhandel, Wounded Knee...
Tot ik op de steppe stuit en op d' onmetelijke steden waarvan ik droom. Opeens ben ik zelf niets meer dan een sigaar, tabak gevangen in zijn eigen bladen, hopend op verzengend vuur: avontuur! Een uitslaand brandje, grootse daden! Dan spreekt plots elk aroom en ieder bandje van niets anders dan ik hou het hier niet vol, ik ga
naar Volendam.
Ultimatum
Ik heb van jou een pop gemaakt, zodat ik het hout kan horen kraken wanneer ik je, Italiaanse magistraat, in de benen schieten laat. Ik wacht op de mulm
die uit kleine gaten in je hals en lenden naar beneden valt, jij bent mijn allerliefste antwoord- apparaat. Met je kwetsbare liezen
de schoonheid tegen het asfalt gedrukt, kijk ik neer op een en al afzichtelijk letsel, een stinkende open rug. Sla gerust naar de vliegen, ook ik
kom je belagen: spuug en pekel, een flesje hartstocht, een flesje wraak. Mijnheer Debronst is een frisdrankautomaat.
In Vlaamse velden
In Vlaamse velden klappen rozen open Tussen witte kruisjes, rij op rij, Die onze plaats hier merken, wijl in ’t zwerk De leeuweriken fluitend werken, onverhoord Verstomd door het gebulder op de grond.
Wij zijn de Doden. Zo–even leefden wij. Wij dronken dauw. De zon zagen wij zakken. Wij kusten en werden gekust. Nu rusten wij In Vlaamse velden voor de Vlaamse kust.
Toe: trekt gij u ons krakeel aan met de vijand. Aan u passeren wij, met zwakke hand, de fakkel. Houdt hem hoog. Weest gíj de helden. Laten de Doden Die wij zijn niet stikken of wij vinden slaap noch Vrede – ook al klappen zoveel rozen open In zovele Vlaamse velden.
John McCrae, ‘In Vlaamse velden’. Vertaald door Tom Lanoye.
“In haar tas brandt het boek dat ze hem wil geven, het boek waaraan ze alles te danken heeft. ‘Voor dokter Wouters,’ heeft ze erin geschreven, ‘in de hoop op een plaatsje in zijn schitterende bibliotheek.’ Naast de eerste editie van Die Traumdeutung bijvoorbeeld, door grootvader Wouters in Wenen gekocht nadat hij de grote Freud himself persoonlijk had ontmoet. Ze heeft de dokter meer boeken cadeau gedaan, maar dit is háár boek, het boek waarvoor ze een huisaltaar heeft opgericht met een aandenken, groot of klein, aan elke gelegenheid waarop ze er een lezing of een workshop over heeft gegeven. Langer dan gebruikelijk laat hij haar in zijn wachtkamer antichambreren. Gelukkig is het er behaaglijk warm. En er ligt een stapel oude Royalty’s. ‘Iris’, zegt hij verheugd. Stevig drukken ze elkaar de hand, glimlach op zijn gezicht, glimlach op haar gezicht, pretoogjes, kraaienpootjes. Jong en rimpelloos zijn ze al lang niet meer. ‘Dokter Wouters!’ Telkens weer klinkt het als een grap dat hij haar met de voornaam aanspreekt en zij hem met ‘dokter’, terwijl ze een doctorstitel draagt. Het is een spel dat ze spel en tot wederzijds vermaak. ‘Ga zitten. Ik moet je iets vertellen.’ ‘Ik u ook.’ Dat niemand haar ooit zo lekker geil heeft gemaakt. Dat het belachelijk is elkaar op deze manier te ontmoeten. Dat het spel lang genoeg heeft geduurd. ‘Ik ga met pensioen, Iris.’ ‘Met pensioen?’ Het is het allerlaatste woord dat ze uit zijn mond verwacht. Dokters gaan niet met pensioen. Dokters blijven dokters tot aan hun dood. ‘Jij bent mijn allerlaatste patiënt. Als de deur achter jou dichtvalt, ben ik een vrij man.’ ‘Vrij om wat te doen?’ Om met haar de wijde wereld in te trekken? Om samen van mojito’s te nippen op een ver, tropisch eiland? Om eindelijk de liefde te bedrijven? ‘Om romans te lezen. Naar de bioscoop te gaan. Me aan een academie in te schrijven. De achterstand van jaren in te halen.’
“Er zijn nog altijd mensen die zich afvragen wat er na de dood gebeurt, waar we na onze dood naartoe gaan. Toch is dat simpel. Dan gaan we naar de maan. Na de dood verstijft het lichaam: de rigor mortis treedt in na één tot vier uur en duurt ongeveer twee etmalen. Na drie dagen begint het lichaam te ontbinden. Maar de ziel zweeft als de adem van een vlinder naar de maan. De maan is het vagevuur waarvan sprake is in oude religies, zo genoemd omdat de maan een zwak schijnsel in de hemel is, een vaag vuurtje. In dat vage vuur worden onze zielen gelouterd: ontdaan van de laatste illusies van individualiteit. Dat kan wel even duren. Op de maan zit Johan op ons te wachten, zijn klasgenoten uit april 1958, die zich de elf zonen van Kafka noemden. Hij is de eerste dode van onze eindexamenklas. Als verkenner zit hij daar even alleen. 'Even alleen,' zeg ik zomaar, expres vaag, want de tijdrekening loopt op de maan niet zoals hier, zodat een eeuwigheid maar een uur kan duren — of omgekeerd. Er zit zoveel rek in de tijd. Tijd is niet altijd meetbaar met horloges. Soms is er vertraging, soms versnelling. Soms vloeit de tijd als vluchtige ether, soms als dikke stroop. De tijdsverschillen zijn enorm, astrofysisch gezien. Zo is er het geval van een zekere Guingamor die drie dagen dood was, echt dood, niet schijndood, en daarna terug op aarde kwam: die drie dagen bleken driehonderd jaar te zijn geweest. Maar de maan als dodenakker: is dat wel de echte astronomische maan is die we 's avonds zien? Ik weet het niet. Johan ook niet. In zijn leven op aarde had hij over de maan alleen twee stripboeken van Kuifje gelezen — terwijl Rutger er alles over had gelezen. De maan, heeft Rutger me gezegd, is door de wetenschap of de maanlanding niet onttoverd. De maan, net zoals de regenboog, is door de natuurkunde wetenschappelijk beschreven, en toch is de magie niet ontluisterd. We weten nu dat de regenboog een breking is van het lichtspectrum — en de maan van de aarde is losgebroken.”
“You'll get over it...' It's the cliches that cause the trouble. To lose someone you love is to alter your life for ever. You don't get over it because 'it' is the person you loved. The pain stops, there are new people, but the gap never closes. How could it? The particularness of someone who mattered enough to greive over is not made anodyne by death. This hole in my heart is in the shape of you and no-one else can fit it. Why would I want them to? I've thought a lot about death recently, the finality of it, the argument ending in mid-air. One of us hadn't finished, why did the other one go? And why without warning? Even death after long illness is without warning. The moment you had prepared for so carefully took you by storm. The troops broke through the window and snatched the body and the body is gone. The day before the Wednesday last, this time a year ago, you were here and now you're not. Why not? Death reduces us to the baffled logic of a small child. If yesterday why not today? And where are you? Fragile creatures of a small blue planet, surrounded by light years of silent space. Do the dead find peace beyond the rattle of the world? What peace is there for us whose best love cannot return them even for a day? I raise my head to the door and think I will see you in the frame. I know it is your voice in the corridor but when I run outside the corridor is empty. There is nothing I can do that will make any difference. The last word was yours.”
