Op 29 mei 2014 bracht Splendid Film Witching and Bitching (Spaanse titel: Las brujas de Zugarramurdi) uit. Liefhebbers konden de prent echter al zien op het Brussels International Fantastic Film Festival. Wie aanwezig was, de sfeer in de zaal op kon snuiven en het minutenlange applaus achteraf meemaakte, was wellicht niet verbaasd dat deze geweldige horrorkomedie de twee meest prestigieuze prijzen in de wacht wist te slepen op het BIFFF, toch een van de allerbelangrijkste fantastische filmfestivals ter wereld. Ook op andere festivals werden tal van prijzen veroverd: CEC AWARDS 2014 - beste vrouwelijke bijrol; FANTASPORTO 2014 - Publieksjury hoofdprijs beste film en beste speciale effecten; FONTOGRAMAS DE PLATA: Publieksprijs beste Spaanse film en TORONTO INTERNATIONAL FILM FESTIVAL: 3de plaats publiekskeuze

Witching and Bitching is de nieuwste film van Álex de la Iglesia, een van de grootste namen in de (Spaanse) horrorcinema dankzij films als El día de la bestia en het recentere Balada triste de trompeta. Ook in Hollywood kon hij al zijn ding doen toen hij er Elijah ‘Frodo’ Wood en John Hurt mocht regisseren in The Oxford Murders. Overigens is ook de cast van de film behoorlijk ervaren, getuige de aanwezigheid van sterren als Carmen Maura en Macarena Gómez, twee van de vele bekende Spaanse namen in deze prent.

Het verhaal : José (Hugo Silva) heeft een wel heel erg goeie reden om een juwelenwinkel te beroven: hij wil geen alimentatiegeld meer betalen aan zijn bazige ex-vrouw (Macarena Gómez). José tovert zich met behulp van wat bodypaint om tot een soort moderne Jezus en besluit om zijn zoontje mee te nemen, naar eigen zeggen omdat hij hem al maar ‘een keer per week te zien krijgt’. Ook mee: de knappe maar ietwat trage Tony (Mario Casas) en taxichauffeur Manuel (Jaime Ordóñez). Tijdens de misdaad lopen er allerlei dingen mis: Sponge Bob (echt waar) en enkele anderen worden neergeschoten en het viertal moet in de taxi van Manuel wegvluchten. Die laatste besluit om zich aan te sluiten bij de bende nadat tijdens een gesprek in de taxi blijkt dat ze allemaal een ding gemeen hebben: problemen met vrouwen! Er is echter een probleem: omdat ze op de hielen gezeten worden door een duo politieagenten (Pepón Nieto en Secun de la Rosa) moeten ze zo snel mogelijk de grens zien over te geraken en de weg leidt hen door de befaamde heksenstad Zugarramurdi. Onderweg rijden ze bovendien ook nog eens een oude vrouw aan, maar toch besluiten ze om een van de heksen naar huis te helpen. Een-maal daar, is het hek echter volledig van de dam...

De naam ‘Zugarramurdi’ – de heksenstad -mag dan wel klinken als een fictieve plaats uit een sprookje, maar Zugarramurdi bestaat wel degelijk écht. Het gaat om een dorpje met niet meer dan 225 inwoners vlakbij de Spaans-Franse grens, op een uurtje rijden van San Sebastián. Tot de zevende eeuw vormden de imposante grotten (de grootste is maar liefst 12 meter hoog en 120 meter breed) die zich op 400 meter van het dorp bevinden nog het toneel voor ‘akelarres’, heidense rituelen waarbij mannen en vrouwen zich te goed deden aan wilde feestmalen, naakt rond vreugdevuren dansten en onder het maanlicht geregeld groepsseks bedreven. Ook vier eeuwen geleden bood Zugarramurdi nog thuis aan een coven heksen van beide geslachten. Mogelijk werden ze verguisd omdat men in die periode nog geloofde dat de duivel op bepaalde plaatsen vereerd werd, omdat het gebruik van natuurlijke geneesmiddelen werd verward met hekserij of omdat de jaloezie en vete tussen de Agramonteses en de eveneens adellijke Beaumonteses tot heel wat valse beschuldigingen leidde.

Wat er ook van zij, de heksengemeenschap kende een onverwacht einde in 1610, toen de Spaanse inquisitie in Zugarramurdi arriveerde. Heel wat dorpelingen werden gearresteerd en een dertigtal werd gedood. Elf van hen kenden hun einde aan de brandstapel nadat ze schuldig waren bevonden aan misdaden als het weven van spreuken op oogsten, mensen en dieren, het veranderen van hun eigen vorm en de aanbidding van Satan. Zugarramurdi is nu bekend omwille van zijn heksenmuseum en om El Día de la Bruja, letterlijk ‘Heksendag’, die gevierd wordt op de langste dag van het jaar en die ook in de film wordt belicht. Op die dag komen duizenden mensen bij elkaar om presentaties bij te wonen, de toekomst te voorspellen en alternatieve geneesmiddelen te kopen. Zugarramurdi zelf lijkt dan 24 uur lang op een set van Harry Potter. Natuurlijk vindt de slotviering net als in de film plaats in de grotten.

Bruja : ‘Bruja’ is Spaans voor een vrouwelijke heks. Mannelijke heksen worden ‘brujos’ genoemd en hekserij heet ‘brujería’. Het woord ‘Bruja’ wordt meestal gebruikt voor een beoefenaarster van ‘lage’ magie of tovenarij, binnen een culturele context. Een moderne beoefenaar van wicca of iemand die lid is van een moderne neopaganistische religie zou dus meestal niet bruja of brujo genoemd worden, maar een wijze vrouw die aan de rand van het dorp leeft en haar ‘magische’ drankjes of amuletten verkoopt, wel. Brujería is dan ook een vorm van volkstovenarij. Liefdesspreuken, traditionele kruidengeneeskunde, het voorspellen van de toekomst, het uitspreken van vloeken, het bereiden van ‘toverdrankjes’ en het creëren van magische voorwerpen zijn er allemaal typische onderdelen van. Hoewel het fantastische ‘tabletop’ rollenspel Vampire: The Masquerade een vampierenclan introduceerde die ‘Brujah’ heet, heeft dat dus weinig met de oorspronkelijke betekenis te maken.

Technische fiche : Regie: Álex de la Iglesia; Scenario: Jorge Guerricaechevarría, Álex de la Iglesia; Productie: Enrique Cerezo; Muziek: Joan Valent; Cinematografie: Kiko de la Rica en montage: Pablo Blanco

Artistieke fiche : Hugo Silva: José, Macarena Gómez: Silvia; Gabriel Delgado: Sergio; Mario Casas: Tony; Jaime Ordóñez: Manuel; Terele Pavez: Marichu; Carmen Maura: Graciana; Carolina Bang: Eva