Dat liedje is ‘’t Zijn zotten die werken’. De titel gaat frontaal in tegen de jongste fetisj van de uitsloverij, de werkzaamheidsgraad, waarvan een dogma wil dat die dringend naar x procent moet. Een communistische slogan ­tegen het neoliberalisme? Het plan­bureau genaamd Juul Kabas draagt er wel sterke argumenten voor aan.

Eén, ‘ge wordt er niet rijk van’. Inderdaad, werkende armen zijn steeds minder een zeldzaamheid. Voedselbanken floreren, de inflatie holt de koopkracht uit en bedrijven zien lonen vanouds letterlijk slechts als een last, die moet worden ingeperkt of op de staatskas afgewenteld. Wat ook niet helpt, is dat de fiscale druk op arbeid, anders dan die op vermogens, hoog blijft. Pas nu lijkt minister van Financiën Vincent Van ­Peteghem (CD&V) dat, ter nagedachtenis van Juul Kabas, ter harte te nemen.

Twee, ‘ge wordt er zo muug van’ ­(Kabas kwam uit Retie). Zie ook: de burn-outpandemie. Ze is de keerzijde van de uitsloverij die naar verluidt de begroting en de pensioenen moet redden. Bestaan daar andere middelen voor? Zeker, maar de politiek moet dan wel heilige huisjes durven te slopen.

   • ‘Als het wat moeilijker loopt, wil je niet meteen afgeschreven worden’

Dat arbeidsdwang mensen moe en ziek maakt, brengt een dilemma aan het licht. Zijn mensen er om de economie te dienen, of andersom? Mensen proberen zich te redden, kiezen voor ­levenskwaliteit en zorg voor de kinderen, en gaan deeltijds werken, ­tegen het dogma van de werkzaamheidsgraad in. Vrouwen doen dat vaker dan mannen. Mannen verdienen ­immers meer (ook een anomalie die ­reflectie verdient). Al is hier niet alleen toxisch masculinisme in het geding, het is ook de oude (en dus patriarchaal ­getinte) droom van de welvaartsstaat: dat één inkomen per gezin zou volstaan.

Ja maar, heet het dan, goed opgeleide vrouwen blijven dan toch thuis, terwijl onderwijs en zorg zoveel handen ­tekortkomen. (Hoezo, zijn dat dan vrouwenjobs?) En je zult zien, die werkende man gaat er dan met de secretaresse vandoor, zodat de echtgenote in armoede achterblijft en met dat deeltijds werken amper pensioenrechten opbouwt. Nog zo’n te verhelpen anomalie.

Het werkt ook omgekeerd. Deeltijds werkende ouders (m/v/x) zullen de economie en de sociale zekerheid minder belasten met burn-outs of mentale klachten. En ze hebben minder nood aan kinderopvang en andere collectieve voorzieningen. Zo verlagen ze de druk die daar heerst door personeelsgebrek. Al zijn die tekorten vaak ook het gevolg van besparingen en andere misplaatste zuinigheid bij politici die de overheid toch altijd te duur vinden.

Juul Kabas zal dus herinnerd worden als de zanger die de vinger op de wonde legde. Dat alles met alles samenhangt en dat de eenzijdige fixatie op de werkzaamheidsgraad maar een heel beperkte ideologische agenda dient, die mensen arm houdt, uitput en ziek maakt. Wat ’n boodschap, zeg. Kom daar maar eens om, Niels Destadsbader!

--------------------------