|
Mar Yakub IX/1
Vrijdag 2 januari 2015
Kerstmis in Syrië 2014
Voor de vierde keer vierden we Kerstmis in oorlogstijd. Dit jaar bood het ons een korf vol geschenken. Het meest banale nieuws werd tijdens de kerstdagen een fontein van vreugde. Er was elektriciteit op 24 december vanaf ’s middags tot ’s nachts 2.30 u en op kerstdag vanaf de middag tot tweede kerstdag morgen 8.30 u. We hebben nu alleen maar tegen de morgen, in de voormiddag en in de vroege namiddag enkele uren stroomonderbreking. En zo konden we Kerstmis vieren in volle luister en Jezus’ komst als het Licht ook in onze wereld.
Abouna Georges, de byzantijnse priester van Qâra kwam voor de viering van de zogenaamde “paramonie” (vigilie van Kerstmis), de lange dienst van “de koninklijke uren”, zo genoemd omdat destijds in Constantinopel de keizer hieraan deelnam. Daarop volgde de eerste eucharistie van Kerstmis met grote plechtigheid en met ons klein groepje.
Toen we in de refter kwamen zagen we tot onze grote verrassing moeder Agnes-Mariam en zr. Carmel. Moeder Agnes-Mariam was echter zwaar verkouden. Ze was langs het hospitaal van Der Attieh gepasseerd omdat ze nauwelijks nog kon ademen. Nu lag ze in de zetel te slapen. Ze was in Moskou door een vredesbeweging uitgenodigd en had een vruchtbare ontmoeting gehad o.a. met Mikhail Bogdanov, de speciale gezant voor het Midden Oosten. En daar heeft ze blijkbaar een zware verkoudheid opgedaan. Ondertussen werd een maaltijd klaar gemaakt voor heel de groep, enkele vluchtelingen inbegrepen. Om 23.00 u vierde ik met de gemeenschap de middernachtmis en traditiegetrouw zongen we daarna nog alle mogelijke kerstliederen in verschillende talen en uit verschillende landen. Het was al 1.30 u toen we aan het feestmaal begonnen. En daarna kwam nog “baba Noël” met allerlei geschenken voor iedereen. Doorheen het jaar wordt genoteerd wat ieder nodig heeft voor zijn/haar werk of voor zichzelf en met Kerstmis komen de verrassingen dan boven. En toen ging het licht uit zodat we er aan herinnerd werden dat het nu echt wel tijd werd om te gaan slapen.
Ook in de dorpsgemeenschap was het feest. Voor het eerst werd er een grote kerstboom geplaatst en versierd als teken van verbondenheid, vanwege de 20.000 moslims met de kleine groep van 200 christenen. Ook abouna Georges werd uitgenodigd om een kleine toespraak te houden en hij vergeleek de kerstboom met de “boom van het leven” bij de schepping. Nog een uniek gebeuren. Er werden kaartjes uitgedeeld met daarop de Syrische vlag en in het witte gedeelte tussen de twee sterren de Rode Halve Maan met een kruis er in. Een van onze vrijwilligers zegt dat hij de verbinding van de Rode Halve Maan met het Kruis hier nooit eerder gezien heeft. Juist deze dagen werden trouwens extra hulpgoederen binnengebracht die hier door de mensen van Qâra werden verpakt. De christenen worden algemeen geprezen omdat zij vanaf het begin van de oorlog de juiste visie hadden en de juiste houding. Ze deden niet mee met de rebellen en ze verwierpen radicaal de westerse nieuwsberichten met hun oorlogspropaganda.
Op één dag tijd was moeder Agnes-Mariam zo goed als genezen. De dagmis van Kerstmis was weer een byzantijnse dienst voorgegaan door abouna Georges. Heel de namiddag en avond hebben we van gedachten gewisseld, overlegd, gediscussieerd, beelden en filmpjes op gsm uit Moskou bekeken met zijn prachtige kerken en kloosters en zijn openbaar leven waarin weer een ethische gedragswijze wordt nagestreefd. Na de ineenstorting van de Sovjet is Rusland begonnen aan een terugkeer naar zijn wortels en zijn geloof.
Inmiddels zijn er twee Italiaanse journalisten binnen gevallen die een uitgebreid interview wensen met moeder Agnes-Mariam en een uitgebreide reportage maken over het leven in het klooster. Ze hadden haar ook al gevolgd bij haar conferenties in de VS. Ze zijn onafhankelijke journalisten en filmmakers maar konden nergens interesse vinden om het ware verhaal van hetgeen in Syrië gebeurt te brengen. Waarheid schijnt maar heel weinig mensen te interesseren. Uiteindelijk hebben ze besloten het zelf maar te bekostigen. Vanaf het eerste moment waren deze twee jongen mensen hier thuis en ze hebben ook zowat alles gefilmd.
En dan de reportages op de Syrische tv! Twee dagen eerder was al een (oude) heel mooie documentaire over ons klooster uitgezonden. Met een beetje heimwee keken we naar Mar Yakub van voor de oorlog. Dan kwam er een Syrische tv ploeg die opnamen maakte om te tonen hoe kerstmis nu in het bevrijde Qalamoun gevierd wordt. Met Kerstmis zagen we het resultaat als een teken van hoop, leven, licht en vreugde, te midden van veel ontbering en lijden. Kerken worden weer hersteld of opgebouwd. Ook in Maaloula is een kleine groep christenen teruggekeerd en heeft kerstmis gevierd. In interviews weerklinkt dikwijls een woord van dank aan het leger. Zovele gewone jongens, simpele miliciens hebben hun leven gegeven voor de bescherming van de bevolking.
Ook de gewone uitzendingen van de kerstvieringen zijn merkwaardig. Oost en West hebben hun eigen rijkdom, maar de byzantijnse liturgie is toch wel bijzonder rijk. In het Westen heeft men lang de eenheid van het geloof willen bewaren door één taal, het Latijn. En het is inderdaad indrukwekkend wanneer men b.v. op het St. Pietersplein in Rome met pelgrims uit de hele wereld samen het Pater Noster kan bidden. Het Oosten heeft zich echter nooit vastgeklampt aan één taal maar haar liturgie steeds en overal in de taal van het volk gevierd. De eenheid van geloof zit veel dieper dan het uiterlijk teken van de taal. Onze Belgische tv geeft op feestdagen een korte flits met een citaat uit een preek, zo mogelijk nog uit zijn verband gerukt om onmiddellijk daarna een groep te tonen die in Brussel of elders een protestmars houdt (als ik even uit mijn herinnering mag putten). Ik moet hier nu wel toegeven dat we danig genoten hebben van de video van de vrt over “de kerkvorst en de ketter” (aartsbisschop A-J Léonard in gesprek met E. Vermeersch). Toch blijft er een groot verschil met de Syrische tv. Hier krijg je heel de tijd voortdurend prachtige liturgieën. Er is trouwens ook heel veel variëteit. In België gaat men voor de afwisseling op zoek naar een originele, provocerende of gekke viering. Hier doen allen hun best om zo trouw mogelijk hun eigen oude liturgie te bewaren en dit geeft op zich al een hele prisma van verschillende vieringen van de melchieten en de orthodoxen, de Maronieten, Armeniërs, Chaldeeën, Kopten, Syriërs... Wat een uitbundig feest van geloof en aanbidding, in geur en kleur, in processies en lofgezangen. Op zondag hebben we plechtig het feest van de Heilige Familie gevierd waarna moeder Agnes-Mariam en zr. Carmel dringend weer moesten vertrekken. Hun inzet voor de vrede van Syrië brengt blijkbaar de plannen van sommige grootmachten in gevaar. De man die hier voor onze veiligheid zorgt was er trouwens heel de tijd niet zo gerust in dat zij hier waren. Ook de Italiaanse journalisten vertrokken samen met hen. Wanneer zij juist weg waren kwam de bisschop ons even groeten.
Het laatste kerstgeschenk werd een nieuwjaarscadeau. Maandag .werd begonnen met het grondig poetsen van heel de refter en de keuken. Alles (behalve de houtkachel) vloog buiten, en dat is heel wat. Ook de grote hoeveelheid zandzakken die al vanaf het begin van de oorlog de ramen en ruiten bedekten vlogen buiten. Eindelijk natuurlijk licht en ons loopgravenbestaan was ten einde. Maar waarom niet alles schilderen? Vooruit dan. De muren zijn alleen maar gepleisterd. Ze werden grondig afgeschuurd en bijgewerkt. Je kon van de vloer eten, tenminste als je heel veel stof lustte. Alles en iedereen was bedolven onder een witte fijne laag. Dan begonnen “de prutsers” de hoeken, kantjes en randjes te schilderen om daarna de rest met de rol te kunnen doen. Er werd gewerkt tot laat in de avond. Dinsdag heel de dag hetzelfde, en woensdag nog eens hetzelfde. Met oudejaarsavond was de klus geklaard. Nu moest nog de kleine gang gedaan worden, de refter geschuurd en het meubilair terug binnen gezet. Maar dat is voor volgend jaar en morgen doen we niks anders dan lang slapen, ’s middags de eucharistie en dan nieuwjaar vieren. Nu is het 23.00 en we vieren de laatste eucharistie van het jaar. Daarna gaan we toch naar de refter. Er zijn enkele .tafels en zetels binnen gesleurd, er is warme choco en tussendoor hebben de zusters toch nog allerlei versnaperingen gemaakt. Ook de vluchtelingen komen binnen vallen en nieuwjaarswensen worden uitgewisseld.
P. Daniel
02-01-2015 om 18:34
geschreven door Gust Adriaensen
|
