|
X/27
Vrijdag 20 november 2015
Rozen van vrouwen
De fraters besteden ’s morgens na het gebed een tijd aan theologische opleiding maar de rest van de voormiddag en gans de namiddag wordt er gewerkt in de kaarsenfabriek. De machines zijn nu ongeveer in orde en samen met twee arbeiders kunnen er dagelijks toch al meerdere duizenden kaarsen gemaakt worden. Dit willen we met nog andere arbeiders uitbreiden. Een decennia oude, krakkemieke motor, die gerepareerd werd, zorgt voor elektriciteit als er overdag stroomonderbreking is. Het is heerlijk zo te kunnen samenwerken met arbeiders (een christen en een moslim) in een goede verstandhouding, zonder verpletterd te worden onder allerlei belemmerende wettelijke verplichtingen en vakbondseisen. Op vrijdag, een schoolvrije dag, brengen ze hun kinderen mee en die komen dan op de middag, samen met de fraters soms nog mee naar de eucharistie. De bedoeling is dat wij stilaan weer zelfbedruipend zouden worden en tegelijk aan zo veel mogelijk mensen werk kunnen verschaffen. Geen gemakkelijke opgave. Het Syrische pond is sinds het begin van de oorlog 8 X minder waard!
Van een ietwat andere aard is de cursus sierkaarsen maken. Een 20-tal vrouwen nemen nu daaraan deel onder leiding van een zuster. Het zijn eenvoudige volksvrouwen, die we trachten uit hun eenzaamheid te halen. Ze leren o.m. hoe je sierkaarsen kunt maken, o.a. kaarsen die als een roos openbloeien. Prachtig. En zelf zijn ze enthousiast omdat ze het klaar kunnen krijgen met de meest eenvoudige middelen. Als we in het atelier eens op bezoek gaan, is het een gekwetter van belang en ieder wil haar kunstwerkjes laten zien. Ondertussen vertelt elkeen haar grote en kleine zorgen: een man die blind of ziek is, kinderen die gehandicapt zijn ... Hoewel het allemaal moslimvrouwen zijn, staan ze erg open voor het christelijk geloof. En dan die opmerkelijke uitspraak van een vrouw die bij het zien van het kruis in de werkplaats spontaan zei: “Dat kruis zal ons beschermen”. Deze “rozen van vrouwen” kunnen meehelpen om de mentaliteit van het dorp Qâra, dat oorspronkelijk een smokkeldorp was met veel illegale praktijken, om te vormen tot een gezonde, samenleving, bewust of onbewust doordrongen van een christelijke geest.
Hartelijk dank
We hebben vorige week een oproep gedaan voor de resterende 5000 € die nog moesten betaald worden voor verzending van een container en voor de aanschaf en verzending van 4 minibusjes. We hebben ze ruimschoots gekregen, waarvoor hartelijk dank. Ondertussen is moeder Agnes-Mariam bezig, samen enkele internationale organisaties de derde “hospitainer” te bekomen. De eerste staat in Homs, de tweede in Daraa en deze derde is bedoeld voor Idlib (waar de Russen gisteren flink wat terroristen hebben opgeruimd). Het zijn schitterende mobiele hospitalen met alles er op en er aan. Natuurlijk zeer kostbaar maar wel noodzakelijk. Ondertussen kunnen we dus deze vier minibusjes, omgebouwd voor ziekenvervoer naar plaatsen brengen waar ze het meest nodig zijn. Uiteindelijk is dit allemaal mogelijk omdat er mensen zijn met een hart en een meeleven. Rabindranath Tagore, de “Bengaalse nachtegaal”, vertelt van een bedelaar. Toen de koninklijke koets in zijn straat kwam stapte de koning uit. In plaats van iets te geven stak hij zijn had uit. De bedelaar grabbelde verbouwereerd in zijn knapzak, haalde er een korreltje rijst uit en gaf het aan de koning. En het verhaal eindigt aldus: hoe bitter weende ik toen ik ’s avonds mijn knapzak opende en zag dat er een korreltje goud in lag. Moge God het ook u overvloedig vergelden met gouden gaven.
De islamizatie van Europa op kruissnelheid
Van de paar miljoen vluchtelingen die de Europese landen binnen stromen is 80 % moslim en 30 % terrorist. De systematische islamizatie komt nu in een hogere versnelling. Het is goed solidair te zijn met de slachtoffers van Parijs, maar vergeten we dan ook de anderen niet. Frankrijk steunt al van 2011 terroristische groepen in Syrië en helpt hen om aanslagen te plegen en de regering omver te werpen. Hun vlag, nl. van de Franse kolonisatie (groen, wit, zwart en 3 rode sterren) heeft jaren in Syrië op vele plaatsen gewapperd om het rijk van de chaos aan te kondigen. De grootste leveranciers van terroristen (Saoedi-Arabië, Qatar, Turkije) blijven nog steeds de bevoorrechte vrienden van Frankrijk. (Volgens oud-politicus Philippe de Villiers, die nu een bestseller over de Franse politiek schreef, is Frankrijk in feite opgekocht door Saoedi-Arabië en Qatar!). En nu komt Frankrijk ineens de terroristen verslaan? Dat Hollande en al die andere Don Quichotes eens luisteren naar de Syrische president die Frankrijk oproept een wat meer realistische politiek te voeren. Wie in Syrië niet samenwerkt met de Syrische regering, Rusland en Iran, blijft terroristen steunen en krijgt vroeg of laat het deksel op de neus. Een Vlaams spreekwoord zegt: wie een put graaft voor een ander valt er zelf in. In zijn recente toespraak tot de UNO vroeg president Poetin aan de westerse landen: “Weten jullie wel wat jullie gedaan hebben?” Neen, dat willen ze niet weten. De terroristen hier worden vanuit 40 landen gesteund, waaronder landen van de G 20! En denk je echt dat die bebaarde mannen (en tot de tanden gewapende vrouwen) braaf aan de leiband blijven lopen van hun broodheren?
Is de droom van het “Grote Israël” eindelijk voorbij?
Een van de voornaamste oorzaken van de oorlogen in het Midden Oosten, al meer dan een halve eeuw, is de zionistische droom van het “Grote Israël” van de Nijl tot de Eufraat. In feite omvat dit plan Israël en Palestina, Libanon, het grootste deel van Syrië, Irak, Saoedi-Arabië en west Egypte. Dit was het doel van de zionisten vanaf het begin. Ondertussen moest Israël een zuiver joodse staat trachten te worden, waarin geen vreemdeling welkom is. Zo werd het Palestijnse grondgebied steeds meer ingepalmd met een muur die meer dan tweemaal zolang is als de eigenlijke grens. Palestijnen werden verjaagd, uitgemoord en voor de overblijvenden werd een menswaardig leven onmogelijk gemaakt. Wanneer VN resoluties bepaalden dat de Palestijnen recht hadden om terug te keren naar hun have en goed en daarvoor ook een vergoeding moeten krijgen, zorgden de zionisten er voor dat alle Arabische elementen van die plaats verwoest waren en omgevormd tot een joods dorp. En toch bleven de Palestijnen weerstand bieden en hun rechten opeisen. Vanaf het begin zorgde David Ben Gourion, de eerste Israëlische eerste minister in 1948 voor een stevige rechtvaardiging, zodat het plan onopvallend en geleidelijk zou gerealiseerd kunnen worden. Naar buiten uit, moest in de algemene opinie de overtuiging gebeiteld worden alsof heel de wereld er op uit is het totaal weerloze joodse volk te vernietigen. In het land zelf moest Israël ondertussen ongemerkt een militaire supermacht uitbouwen die . alle anderen kon verslaan. En zo is het nog steeds. Hiermee hebben alle zionistische regeringen in feite de onschatbare waarde van het joodse geloof vernietigd en de kostbare bijbelse erfenis van Israël verloochend. Ze hebben hun eigen, werelds militair messianisme uitgebouwd met oorlogen en onderdrukking. Het teken van hun ontrouw en afgodendienst is de majestueuze vrijmetselaarstempel in Jeruzalem tegenover de het Hoger Gerechtshof. Nagenoeg alle rabbi’s voor WO II hebben tegen de zionistische ontsporing heftig geprotesteerd, zoals nu nog rabbi’s en joodse gelovigen blijven doen (www.nkusa.org: Jews united against zionisme). Ook de Grieks orthodoxe aartsbisschop van Jeruzalem, Mgr. Atallah Hanna, is hierover duidelijk: “Ik zeg en blijf herhalen dat het zionisme en Daech twee kanten zijn van dezelfde munt. En met Daech bedoel ik alle terroristische, barbaarse en bloeddorstige groepen waarvan we overtuigd zijn dat ze een Amerikaans-Israëlische creatie zijn met het doel het Arabische vaderland te vernietigen om Israël te dienen. Zij willen alles vernietigen wat beschaving, menselijk of schoon is. Wie profiteert van deze slachtingen en volksverplaatsingen?” (La jeunesse palestinienne dit NON à l’occupation et au racisme, mondialisation.ca, 18 oktober 2015). Hij klaagt de mediamanipulatie aan van de zionistische lobbies, die de gerechtvaardigde zelfverdediging van het Palestijnse volk telkens weer in een negatief daglicht plaatsen en hij besluit: “Wij zijn allen slachtoffer van het terrorisme van het zionistische regime”.
Op de conferentie “Vrede voor Israël” te Tel-Aviv heeft de Israëlische president Reuven Rivlin eindelijk de stok in het hoenderhok gegooid. Hij die eens de woordvoerder van de extreme zionisten was, verklaarde nu: “Vergeet de droom van het Grote Israël en weet dat de Palestijnen voor altijd de bewoners van dit land zullen zijn en altijd onze geburen zullen blijven. Het is dus nodig dat we vrede met hen sluiten”. Hij verwijt alle regeringen dat ze zich vanaf het begin vergist hebben. De linksen wilden een radicale scheiding met de Palestijnen, de rechtsen wilden het land alleen voor zich. We hebben niet alleen ons doel niet bereikt, zegt hij, maar de weerstand in het land en internationaal is alleen maar sterker geworden. Zijn besluit: we moeten de apartheid afschaffen en het Palestijnse volk in zijn rechten herstellen. Uiteraard werd hij al meteen met de dood bedreigd door extremistische zionisten. Hij is echter niet bekommerd om zichzelf, zegt hij, maar om Israël. Als de zionisten hun droom zouden opgeven en vrede sluiten met de Palestijnen, zou dit de grootste bijdrage zijn aan hun eigen volk en aan de vrede in het Midden-Oosten. En als Israël zijn terrorisme afzweert, zal niemand Israël kwaad doen. Ondertussen heeft de 17e algemene vergadering van de UNO vorige dinsdag een ontwerptekst opgesteld waarin gevraagd wordt dat Israël zijn onwettige bezetting van de Syrische Golan onmiddellijk opgeeft. Deze ontwerptekst werd met een overweldigende meerderheid aanvaard. Er was één tegenstem: Israël. De Iraanse generaal Hossein Salami vertelde woensdag dat de vier oorlogen die de VS en hun vazallen in de regio hebben ontketend, niet kunnen beletten dat de zionistische droom van de herschikking van het Midden Oosten mislukt, terwijl ze in eigen huis een grotere onveiligheid hebben gecreëerd dan ooit voorheen. “Jezus liet zijn blik over de stad Jeruzalem gaan en weende over haar” (Lucas 19, 41). Laten we bidden om vrede voor Jeruzalem, voor het Midden-Oosten en voor de hele wereld. Dat geen menselijk rijk maar dat Gods Rijk mag komen.
Van het “verlangen” naar de “zondebok” (II)
Vorige week hebben wij de persoon van René Girard al voorgesteld. Deze zo pas overleden Frans-Amerikaanse cultuurfilosoof, is een erg originele denker. In Frankrijk werd hij vanuit universitaire hoek ofwel genegeerd ofwel zwaar bekritiseerd, zowel om zijn opvattingen over de menselijke samenleving als over zijn puur wetenschappelijke verdediging van de christelijke openbaring. Wel werd hij opgenomen in de prestigieuze Académie Française. In het buitenland hebben echter niet minder dan zes universiteiten hem een doctoraat honoris causa aangeboden, nl. Amsterdam, Innsbruck, Antwerpen, Padoea, Montréal en St Mary’s University and Seminary Baltimore. Hij werd ook erkend als Guggenheim Fellow en twee van zijn werken werden bekroond. Verwacht niet dat ik hier in enkele regeltjes een volledig beeld van zijn werk kan geven. Toch doe ik mijn best om een kort en goed inzicht te bieden. Het werk van Girard kan mogelijk verbeterd en zeker aangevuld worden. Naar onze bescheiden mening echter bevat het veel waardevols om onze samenleving én de omvormende waarde van het christelijk geloof beter te begrijpen.
Het nabootsend verlangen
Zijn vertrekpunt is het menselijk verlangen. Ons verlangen, aldus Girard, is niet authentiek. Wij denken dat we naar iets verlangen maar dat is een illusie. In feite nemen we gewoon het verlangen van een ander over. We verlangen wat een ander verlangt. Zet vijf kinderen in een lege ruimte en plaats vijf identiek dezelfde speelgoed autootjes in hun midden. Wat gebeurt er? Binnen de kortste tijd is er onenigheid, omdat kind A het derde autootje heeft genomen en kind B wilde nu juist dat autootje hebben. Kind B verlangt wat kind A verlangt. Doordat het derde autootje genomen werd, kreeg dit autootje meer waarde. Toch zijn alle autootjes gelijk. En doordat een ander kind dit nu ook wil, krijgt het autootje eveneens meer waarde voor het eerste kind. R. Girard spreekt van “nabootsend verlangen” en noemt het “mimesis” (Gr. nabootsing). Aristoteles had al opgemerkt dat de mens het meest tot navolgen geneigd is.
Copernicus heeft de mensheid een kosmologische ontnuchtering bezorgd. Terwijl iedereen dacht dat onze aarde het centrum van het heelal was, maakte hij duidelijk dat we slechts zo iets zijn als een tweederangs planeet in een zesderangs melkweg. Hierbij mogen we echter niet vergeten dat onze aarde toch wel het geestelijk centrum van het heelal blijft, daar waar Jezus Christus verlossing gebracht heeft. Ch. Darwin zorgde voor een biologische ontnuchtering door aan te tonen dat wij biologisch verrassend vele gelijkenissen hebben met de dieren. En hierbij mogen we niet vergeten dat wij door ons bewustzijn absoluut uniek zijn en oneindig in waardigheid boven de dieren verheven, al wordt dit door velen genegeerd. S. Freud bezorgde de mensheid een psychologische ontnuchtering door aan te tonen dat achter onze woorden en daden soms veel meer schuil gaat dan we graag aannemen. Deze laatste twee kregen in de openbare opinie veel meer aandacht dan ze verdienden. De diepste hunkering in ieder mens, naar het absolute geluk en naar God, wiens beeld hij in zich draagt, heeft Freud met zijn verwrongen godsbeeld nooit ontdekt en zijn volgelingen evenmin. Hij bleef halverwege hangen bij de seksuele frustraties. R. Girard zorgt nu voor een ontnuchtering van ons hart, nl. de onechtheid van onze verlangens en het geweld dat uit de slechte navolging kan voortkomen. De goede kant van de navolging is dat we daardoor in staat zijn ons aan te passen, onze eigenheid en onze cultuur op te bouwen. En zo is er ook een goede navolging mogelijk (waarover volgende keer).
De collectieve uitdrijving van een “zondebok”
Heel onze samenleving is doordrongen van dit nabootsend verlangen, vanaf de wapenwedloop over de economie met haar concurrentieslag en het dagelijkse leven. Mensen kopen in grootwarenhuizen veel dingen omdat anderen die aanprijzen of verlangen. En thuis gooien ze er veel van in de vuilbak omdat ze die niet nodig hebben. Auto’s, dagelijkse gebruiksvoorwerpen, voedingswaren ... worden aangekocht omdat ze door anderen zijn aangeprezen, gekocht of gebruikt. Of kijken we naar de mode en de kleding. Het gaat niet om mooie of praktische kleding, maar om de waardering die de hogepriesters van de mode daaraan geven. Praktisch zou zijn dat de mode nu lang is en daarna iets korter en dan weer iets korter, zodat je alle kleding kunt aanpassen en verder gebruiken. Al zijn we geen bezoeker van de modeshows, we stellen duidelijk vast dat het zo helemaal niet gaat. Mensen dragen die bepaalde kleding, omdat het de mode is, al is ze oerlelijk of onpraktisch.
Ons nabootsend verlangen is tevens een bron van conflicten. De ander, wiens verlangen geïmiteerd wordt, is aanvankelijk een model, maar kan vlug een rivaal worden. We zijn er jaloers op. Hoe dichter men bij elkaar leeft, hoe groter de rivaliteit kan worden. Rivaliteit uit zich in geweld en het geweld kan besmettelijk worden voor heel de samenleving. R. Girard spreekt van een “mimetische crisis”. Het geweld dat zich uitbreidt tot een gevecht van allen tegen allen, vormt zich geleidelijk om tot een strijd van allen tegen één. Hierbij wordt willekeurig een schuldige, een slachtoffer, een zondebok aangeduid. Het is meestal iemand die verschilt van de anderen, een vreemdeling, een zonderling, een kwetsbare, een gehandicapte. Deze wordt beschouwd als zijnde voorbestemd om slachtoffer te zijn. De samenleving keert zich nu massaal tegen deze persoon om hem/haar te eliminerenen. De “massa”, als destructieve kracht, voert de executie eensgezind uit. Allen worden gelijk in geweld. De “zondebok” wordt geslachtofferd, gestenigd, van de rotsen geduwd, verbrand, .. Iedereen is akkoord en doet mee, niemand heeft een persoonlijke band met het slachtoffer en niemand voelt zich persoonlijk schuldig voor deze moord.
Alle archaïsche culturen geven ons hiervan duidelijke voorbeelden. Ze hebben allen een religieuze oorsprong en zijn gebouwd op het offer, nl. deze moord. Het geldt voor Oedipoes en Thebe evenzeer als voor Remus en Romulus en de stichting van Rome. R. Girard legt uit dat de uitschakeling van de zondebok uiteindelijk een vorm van zelfverdediging is waardoor de samenleving zich tracht te beschermen tegen een algehele zelfvernietiging. Aanvankelijk zijn het mensen die als slachtoffer worden uitgekozen, later worden het dieren. De collectieve moord op de zondebok is een uitlaatklep, waardoor de rust tijdelijk terugkeert. Het slachtoffer wordt beschouwd als de schuldige van al het kwaad, maar wordt tegelijk vergoddelijkt, gesacraliseerd, omdat het blijkbaar in staat is geweest de rust in de samenleving te herstellen. Wanneer het geweld in de samenleving weer toeneemt, wordt de moord op de zondebok in riten herdacht en gevierd als een sacraal offer. Etnologen hadden al opgemerkt dat het religieuze, het offer en de rituele vieringen de oorsprong vormden van alle heidense culturen.
Vanaf het derde groot werk van R. Girard (“Des choses cachées depuis la fondation du monde”, 1978) kreeg hij in Frankrijk plots veel belangstelling. Later bleek dat vele wetenschappers verwacht hadden dat Girard nu het christelijk geloof zou onthullen als het toppunt van een archaïsche, heidense godsdienst, gebouwd op het meest gruwelijke offer, dat in rituelen gevierd wordt. Toen bleek dat hij de bijbelse en evangelische openbaring begreep als de onovertroffen en definitieve ontmaskering van alle heidense offers en als het begin van een geheel nieuwe wereldorde, verdween meteen de belangstelling voor zijn werk. En hier begon juist onze aandacht. Jezus openbaarde op onovertroffen wijze de vervuilde bronnen van alle menselijke beschavingen en vervulde zo psalm 78, 2: “Ik zal openbaren wat verborgen is geweest vanaf de grondvesting der wereld” (Matteus 13, 35). Daarover hopen we volgende keer een bezinning te geven.
P. Daniël
21-11-2015 om 09:32
geschreven door Gust Adriaensen
|
