BENJAMIN ROYAARDS
Wie? Schrijver, woont in Bergamo.
Wat? In donkere coronatijden blijkt het geloof de lijm te zijn die de Italiaanse maatschappij samenhoudt.
--------------------
Het is zondag 22 maart, 12 uur ’s middags, en overal weerklinken kerkklokken. In een uitgedoofde stad waar buiten enkel lentevogeltjes en occasioneel een eenzame wagen resoneren, is dit concert een godsgeschenk. Het klinkt ook veel aangenamer dan de schelle megafoon waarmee de civiele bescherming ons aanmaant binnen te blijven.
Ik heb net getelefoneerd met Don Davide Rota (70), een priester en intimus van mijn schoonfamilie. Hij heeft een week in het ziekenhuis gelegen met het coronavirus, maar is gelukkig aan de beterhand. Mocht deze brave man het loodje gelegd hebben, dan was dat voor velen hier een enorme dreun. Ook voor Giorgio Gori, de burgemeester van Bergamo, die iedere zondag vanop de eerste rij aandachtig luistert naar zijn preken.
Don Davide was in staat om in deze donkere tijden nog een theelichtje van hoop te laten flakkeren. En hoop is nu echt het enige waar de mensen zich hier nog aan kunnen vastklampen. De afgelopen twee dagen zijn in Lombardije 1.096 mensen overleden. Het is zo erg dat het leger dagelijks colonnes vrachtwagens moet laten aanrukken om de graf-kisten op te halen en te stockeren in mortuaria in andere regio’s. Intussen laten de crematoria onafgebroken de inferno branden en gaat er om de twintig minuten een nieuwe kist in. Hoop doet leven? Dat wordt hier ernstig in vraag gesteld.
Verzet tegen neerslachtigheid
Italië is een land dat nog echt samenhangt. Mensen voelen zich hier ook echt Italiaan. En de kerk speelt daar een belangrijke rol in
Don Davide, die onder normale omstandigheden voor volle kerken de mensen met een ongeziene passie toespreekt, vertelt me hoe hij vruchteloos zoekt naar een verklaring voor deze onmenselijke tragedie. Maar hij verzet zich tegen neerslachtigheid. Want in tijden van crisis toont de mens wat hij waard is, en we zullen hier allemaal wijzer uitkomen. Ik word getroffen door zijn vermoeide, soms nauwelijks hoorbare stem.
Waar de kerken in België zijn leeggelopen, zaten ze hier tot de lockdown afgeladen vol. Om de kerkgangers toch hun eredienst te bieden worden er streamings georganiseerd. Mijn vrouw en schoonfamilie zouden voor geen geld ter wereld de zondagse dienst willen missen. Zo komt het dat ik in de loop der jaren ook geregeld naar het betoog van de goede Don ben gaan luisteren. Ik moet eerlijkheidshalve toegeven dat deze levenswandel mij aanvankelijk mateloos verveelde. Maar nu ik enkele jaren verder ben, en het Italiaanse ritme en zijn cultuur zich meester over mij hebben gemaakt, heb ik er een grote appreciatie voor gekregen. Ik ga nu zelf geregeld met mijn kinderen naar Don Davide luisteren. Voor een atheïst uit een artistiek midden is dat zeker geen evidentie.
Ik ben gaan beseffen hoe gunstig en belangrijk het geloof is voor de identiteit van een samenleving. Het is de lijm die de maatschappij samenhoudt, die je een keer per week doet stilstaan bij je eigen acties, en die je op het hart drukt hoe belangrijk het is je medemens te helpen. En wat zie je nu, in de grootste crisis van de afgelopen honderd jaar: de solidariteit leeft als nooit tevoren. Overal richt men groepen op om de zwakkeren te helpen.
Geen overbodige luxe
Italië is een land dat nog echt samenhangt. Mensen voelen zich hier ook echt Italiaan. En de kerk speelt daar een zeer belangrijke rol in. Iedereen is katholiek. Niet dat iedereen gelooft in de Bijbelse verhalen, maar men is gehecht aan de culturele waarden die hun oorsprong vinden in de godsdienst.
Begrijp me niet verkeerd, ik bestijg de kansel niet om zieltjes te winnen. Het enige punt dat ik wil maken, is dat het geloof en de christelijke waarden geen overbodige luxe zijn in tijden waarin het geestelijke kompas naar alle kanten uitslaat.
De paus wandelde enkele dagen geleden van het Vaticaan naar San Marcello al Corso, een klein kerkje in het centrum van Rome, om er te bidden voor het einde van de pandemie. Net zoals men dit deed ten tijde van de ‘Grote Pest’.
Zulke symbolische acties behoeden de mensen hier voor volledige wanhoop.
(De Standaard 23 maart)
