Beste leden van de Vlaamse regering,

Vlaanderen zit gevangen onder één grote stikstofstolp: we stoten veel meer stikstof uit dan gezond is voor mens en natuur. Het stikstofdossier gaat veel ruimer dan de bescherming van enkele zeldzame plantjes, het gaat over proper water en gezonde lucht. Over de bescherming van het ecosysteem waarvan mensen, dieren en planten afhankelijk zijn. Zonder een drastische aanpak van de stikstofuitstoot en gericht natuurherstel wordt onze natuur steeds zieker, en kunnen we het stijgende biodiversiteitsverlies nooit een halt toeroepen.

De overdosis stikstof in de lucht verstikt niet alleen de natuur, maar draagt ook bij aan de slechte luchtkwaliteit die weegt op onze eigen gezondheid. De vorming van fijn stof vanuit ammoniak en stikstofoxides veroorzaakt astma en longkanker en leidt tot meer sterftes door problemen met hart- en bloedvaten. Met de huidige stikstofuitstoot kunnen we geen gezonde leefomgeving creëren in Vlaanderen. Het stikstofbad loopt over en de kraan moet dringend toe.

Vooral de landbouw heeft vandaag nood aan nieuwe toekomstperspectieven. Door eenzijdig schaalvergroting aan te moedigen, heeft het non-beleid van de laatste decennia de agro-industrie steeds centraler gezet dan de landbouwer zelf. Deze aanpak heeft gefaald en heeft de rechterlijke toets niet overleefd. De voltallige Vlaamse regering kwam in 2022 eindelijk tot een akkoord, met als doel het probleem aan te pakken en tegelijk een Nederlands scenario met een vergunningenstop te voorkomen. Door jarenlang zachte heelmeester te spelen, moeten nu moeilijke beslissingen genomen worden.

Het voorliggend stikstofakkoord erkent voor het eerst het belang van milieubeleid in de landbouw. Deze trendbreuk biedt een kans om voluit te kiezen voor een Vlaamse landbouw die past binnen de milieugrenzen van onze dichtbevolkte en versnipperde regio. Richting meer grondgebonden veeteelt: een meer duurzame vorm van veehouderij waarbij het aantal dieren afgestemd is op de draagkracht van de omgeving. Een goede begeleiding en ondersteuning van landbouwers richting een meer kringloopgebonden model met een sterkere positie voor de landbouwer is hierbij cruciaal. 

Bij industrie dienen niet alleen nieuwe installaties, maar ook bestaande installaties sneller hun stikstof drastisch te reduceren. Tenslotte pleiten we voor een ambitieus kader met maximum toelaatbare stikstofdepositie voor mobiliteit.

Een kordate regelgeving om de stikstofproblematiek aan te pakken is bijgevolg geen uithaal naar de landbouwsector, maar een duidelijke keuze voor een duurzaam landbouw- en maatschappijmodel, het algemeen belang en de volksgezondheid. Er is geen tijd meer om te dralen. We verwachten voldoende visie en verantwoordelijkheidszin om het zwaard van Damocles, dat boven de biodiversiteit én de boeren blijft hangen, weg te nemen.

Sluit een sterk stikstofakkoord dat onze natuur,  landbouw en samenleving een gezonde toekomst biedt. Toon dat Vlaanderen klaar is voor de duurzame omslag. Bewijs dat deze regering erin slaagt om beleid te voeren dat geen ruimte laat om te blijven aanmodderen. Een akkoord dat aan de bron komaf maakt met de overdosis stikstof. Mis deze historische kans niet, er staat te veel op het spel.

Laat Vlaanderen nu niet stikken.