|
In Pastoralia van april 2015, verscheen volgende tekst van aartsbisschop Léonard over het huwelijk:
-----------------------------------------------------------
Trouw aan de genade van het sacrament van het huwelijk[1]
In de veronderstelling dat men goed voorbereid is op de viering van het sacrament geeft deze het echtpaar echter geen magische garantie van stabiliteit. Groot is echter de levensmacht die de Heer in zijn sacrament doet stromen. In elk sacrament is er iets om van ons heiligen te maken en ons naar de volheid van ons leven te leiden. Maar die goddelijke efficiëntie werkt doorheen onze vrijheid. Als het zaad, hoe rijk ook, niet in welkome grond valt, blijft het vruchteloos. Zo is het uitstekend om kinderen te dopen en te laten vormen, maar als men later geen interesse toont voor hun begeleiding, zal de genade van de christelijke initiatie vruchteloos blijven. Communiceren aan het Lichaam van Christus is een wonderbare gave. Eén enkele communie zou voldoende zijn om van ons heiligen te maken! Op voorwaarde dat we ze met gans ons hart ontvangen. Maar als ik de hostie op mechanische wijze consumeer, zonder geloof noch liefde, is het voor niets dat de Heer zich aan mij geeft. Op gelijkaardige manier is de wijding tot priester niet voldoende om de efficiëntie te hebben die de Heer voor zijn volk verwacht. Natuurlijk, ook als ik de sacramenten zonder vuur vier, zijn ze werkzaam, maar er zal iets ontbreken dat het meest kostbaar is in de getuigenis van een priester, namelijk die liefdesvlam waardoor het priesterschap mijn leven in vuur en vlam zet.
Zo ook voor het huwelijkssacrament. Het is heel goed om kerkelijk te trouwen nadat men zich voldoende heeft voorbereid. Maar daarna moet men de haakjes niet sluiten! De viering, hoe verzorgd ook, is geen 'verzekering tegen alle risico's'. Men moet ook leven van de ontvangen genade. Als na het huwelijk het christelijke leven stagneert, als men nooit bidt - persoonlijk noch als echtpaar -, als men nooit zijn fouten aan de barmhartigheid van God toevertrouwt in het sacrament van de verzoening, als men zich nooit meer voedt met het Lichaam van Christus, als men zich niet samen bevraagt over zijn opdracht als echtgenoten en ouders, zal de genade van het huwelijk wel aanwezig zijn maar vruchteloos blijven. Veel koppels die in de Heer gehuwd zijn, falen omdat de viering van het huwelijk niet werd gevolgd door een authentiek christelijk leven.
De 'dienst na verkoop' ontbrak en de verwaarlozing door de klant ... Het is alsof ik een schitterende wagen kocht maar daarna nooit de moeite nam om die te onderhouden. Die zou snel in panne vallen!
Hoeveel christenen houden het niet bij: 'Ik ben gelovig maar niet praktiserend.' Arm geloof dat zich niet voedt door een regelmatige praktijk! Je gelooft dat Jezus de Zoon van God is die in deze wereld is gekomen. Je gelooft dat in Hem jou het eeuwig leven is geboden. Je gelooft - want je beweert gelovig te zijn - dat Hij jou je partner geschonken heeft, je gelooft dat Zijn leven zich aan jou geeft in de eucharistie, je gelooft dat je Hem op elk ogenblik kunt bereiken door het gebed, je gelooft dat Hij jouw fouten vergeeft in het sacrament van de verzoening, je gelooft dat allemaal, want je beweert gelovig te zijn. En je concludeert dat het overbodig is om te praktiseren en Hem te bereiken daar waar Hij belooft heeft dat je Hem kunt vinden: 'Neem en eet, dit is mijn lichaam dat voor u gegeven wordt.' Het is een grote inconsequentie. Maar hoeveel koppels gaan hieraan ten onder!
Over de onvermijdelijke beproevingen die koppels trotseren
Een cultuur van onmiddellijkheid
Onze huidige cultuur bevat tal van positieve elementen waarover men zich moet verheugen. Maar zij heeft ook haar gebreken waarvan men zich beter bewust moet worden.
Zo is er het verlangen naar het onmiddellijke, de verrukking over wat voortdurend verandert. De huidige cultuur leert ons amper om te volharden in de inspanning, om trouw door te gaan in de dagelijkse taak, hoe lastig die soms ook is. We leven daarentegen in een tijd waarin het onmiddellijke gevoel en spontane reacties het doen en laten van mensen bepalen. Terwijl - de ervaring leert het - de toekomst behoort aan diegenen die geduldig een situatie kunnen analyseren en die daarna, in weer en wind, zich blijven inspannen om het doel te bereiken dat men zich na rijp beraad heeft gesteld.
De broosheid van het liefdesgevoel
In de liefde gaat het in sommige opzichten ook zo. Natuurlijk is er in de kracht die ons naar de geliefde persoon stuwt een element van onberedeneerde spontaneïteit. Liefde is niet de conclusie van een redenering. Maar ware liefde dient zich ook te verheffen naar het geduld en de trouw die een volwassen persoon kenmerken. Liefde is niet enkel een voorbijgaand gevoel, het is ook een kwestie van willen, van zich willen engageren voor de ander. Op dit vlak verafgoodt een groot deel van onze cultuur het tijdelijke avontuur, de relatie zonder toekomst, waar de nood om te beminnen een goedkope uitlaatklep vindt, zonder dat het hart zich bekwaamt in de authentieke zelfgave. Hoeveel tv-series en reclames stellen de menselijke liefde niet voor als een vonk die toevallig ontspringt bij een vakantie-ontmoeting, om dan te schitteren tijdens het korte moment dat men er zonder inspanning voordeel van heeft, en vervolgens te verdwijnen voor een nieuw liefdesspel dat van even korte duur zal zijn.
Ook al wijzen de meeste jongeren diep in zichzelf en als ze vrijuit kunnen spreken, deze mercantiele notie van de liefde af en dromen ze van een duurzame verbintenis met een partner die echt bemind wordt om zichzelf, toch zijn ze onvermijdelijk getekend door deze cultuur van onmiddellijke liefde en gemakkelijke seks. De ontspanningen die de consumptiemaatschappij hen biedt, sluiten hen op in een visie op de liefde die wel hun oppervlakkige noden bedient, maar tegelijkertijd hun diepste verlangens negeert.
Leren volharden in de wil om te beminnen
Het is begrijpelijk dat in deze context veel echtparen, nochtans ontstaan op basis van eerlijke gevoelens, nauwelijks voorbereid zijn om te volharden en te groeien in trouw aan de liefde zoals die in het dagelijkse leven beleefd wordt. De moeilijkheden om vrijwillig en geduldig door te gaan in het geven van zichzelf aan de ander, reveleren een ernstig gebrek van bij de aanvang: men heeft teveel gebouwd op het losse zand van het onmiddellijke gevoel, en onvoldoende op de stevige rots van de wil die de ander heeft leren kennen en die zich van ganser harte aan de ander wil geven.
Bij het eerste stootje wordt men danig door elkaar geschud. Botsingen zijn echter onvermijdelijk eenmaal men zich in een leven samen heeft geëngageerd. Er bestaan geen 'proefhuwelijken' die blijven duren. Zelfs het samenwonen toont niet altijd de ernst van het leven; in principe kan elke partij zich nog terugtrekken en elders zijn kans wagen. De betekenis verandert helemaal wanneer men zich in een publieke verbintenis resoluut verbonden heeft tot een gemeenschappelijk leven. Dan begint de beproeving van de duurzaamheid en de trouw. Die beproeving zal een mooie vrucht van authentieke liefde dragen als men ze doorstaat in wederzijdse trouw aan de zelfgave aan de ander. Maar het blijft niettemin een beproeving. Als men niet goed voorbereid is op die volhardende inspanning, op dat engagement op lange termijn, zal de beproeving - vooral ze herhaaldelijk opduikt - snel onoverkomelijk lijken.
Hoeveel jonge koppels, die nochtans oprecht van elkaar houden, spreken bij de eerste tegenwind niet over een scheiding of zelfs een echtscheiding? Zij worden daar trouwens toe aangemoedigd door een burgerlijke wetgeving die 'onthuwt' met een lichtzinnigheid die het gemak waarmee de mediacultuur aanzet tot relaties zonder toekomst weerspiegelt. Gelukkig zijn de koppels die hun eerste liefdesbeproevingen kunnen toevertrouwen aan hun ouders of aan echtparen met al enige ervaring. Die weten dat hun liefde al tal van stormen heeft doorstaan. Zij hebben in moeilijke momenten geleerd om die te trotseren. Ondersteund door hun vroegere opvoeding hebben zij ervaren dat alle botsingen hun liefde juist versterkt hebben en dat de even talrijke herstellingen hun vreugde in het samenzijn hebben doen groeien.
Een kostbare hulp
Ik had het over de hulp die jonge echtparen die ten prooi vallen aan hun eerste crisis, soms kunnen vinden - maar helaas niet altijd - bij hun ouders of bij bevriende en ervaren koppels. Maar het zou goed zijn om de waaier van mogelijke hulp te verbreden. Voor sommigen zal de deelname aan een gezinsgroep positief zijn. Anderen kunnen beroep doen op de expertise van een huwelijksconsulent of een deskundig psycholoog. Een priester of een diaken waarin men ten volle vertrouwen heeft, kan eveneens kostbare inzichten brengen.
Maar van onschatbare waarde voor allen - ongeacht de sociale of culturele tradities van de betrokken echtparen - zijn de openheid van hart voor God en het vertrouwvol contact met broeders en zusters in het geloof.
Jullie gaan als echtpaar doorheen een stormachtige periode? Schakel Diegene in die jullie verenigd en aan elkaar gegeven heeft! Vertrouw je gekwetst hart toe aan een hart dat groter en meer gekwetst is dan het jouwe, het Hart van Christus, het menselijk Hart van God zelf. Wees niet bang! De Heilige Geest is daar die in u bidt. De barmhartigheid van God is er niet voor de mensen zonder problemen, maar voor u. En de eucharistie is niet uitgevonden voor de engelen, maar voor onze zielen en onze menselijke lichamen.
Misschien voel je de nood om dat geloof in God en Jezus in een meer broederlijke sfeer te beleven? Kijk of er in je parochie of je streek geen gebedsgroep bestaat waar je hartelijk zal ontvangen worden met je angsten en je twijfels. In onze contreien zijn ook plaatsen waar in een klimaat van authentiek geloof broederlijk geluisterd wordt: Paray-le-Monial, Lisieux, Lourdes, Beauraing, Banneux, Koekelberg enzovoort. Ik ben persoonlijk getuige geweest van grote genades die echtparen op de rand van een breuk er ontvingen. Iedereen is er welkom. Van de meeste eenvoudige beroepen tot de meest prestigieuze. Mensen die gemakkelijk tot spreken komen en zij die moeite hebben om zich te uiten. Men komt er tot ontdooiing! Ondersteund door broeders en zusters durft men er geloven in de strikte waarheid, te weten dat de Heer mij bemint, dat Hij hartstochtelijk begaan is met ons koppel, dat Hij met ons is in
de beproeving om er een crisis van groei van te maken. En vooral leert men er om vergeven te worden en te vergeven. Dat is misschien de grootste genade van een christelijk leven dat in een sfeer van broederlijkheid beleefd wordt.
De onvervangbare genade van de liefde
Ik zeg het ernstig: veel mensen sterven door gebrek aan barmhartigheid. En veel echtparen bezwijken bij gebrek aan vergeving.
Men stapelt rancune op rancune, verbittering op verbittering. Het gezwel groeit en wordt nooit echt doorprikt. Wat een groot geluk om zijn hart eens in een groter hart te kunnen uitstorten, om al dit vuil te kunnen lozen in de heldere oceaan van barmhartigheid. We zijn narren geworden. We leven alsof we zonder de vergiffenis van God zouden kunnen. Hij is de bron die blijft stromen, altijd beschikbaar. En daarnaast sterven wij, in onze kortzichtige eigenwaan, van dorst en klagen we dat onze liefde opdroogt ... Het is een gelukkig uur van genade, wanneer ter gelegenheid van een bedevaart, van een gebedsontmoeting of van een eenvoudige boeteviering in de parochie (op voorwaarde dat er zoals het hoort ruimte is voor persoonlijke belijdenis en vergiffenis) het hart van steen uiteindelijk breekt, dikwijls met tranen. Die genade is ten diepste persoonlijk, maar vloeit onmiddellijk terug naar het koppel, want het is door vergeven te worden dat men leert te vergeven; het is door te proeven van het goddelijke geduld dat men zelf het geduld van de liefde binnentreedt.
Zeg dus niet te snel: 'Onze liefde is naar de vaantjes, ons echtpaar is kapot.' Steun op de gave van God. Hij is in staat om u te redden. En laat u helpen door allen die u met inzicht, raad en daad kunnen bijstaan. En leer vooral opnieuw de kracht van de verkregen en gedeelde liefde. Geloof me: in ons vertrouwen op de genade van het sacrament dat man en vrouw in God verbindt, zijn we veel te terughoudend. Wij durven te weinig beroep doen op de goddelijke Voorzienigheid en op de steun van onze broeders in het geloof. Laat ons weer leren om samen doorheen de beproevingen te gaan! En alles wat we dan zullen 'geleerd hebben, zal ook vruchtbaar zijn in de vredevolle momenten. Want de echtelijke liefde bestaat niet alleen uit moeilijke momenten, God zij dank! Het is ook in uren van harmonie dat echtparen groeien, op een positieve manier, dankzij vriendelijke dialoog, gezamenlijk gebed en het delen van verantwoordelijkheden.
In het volgende nummer van Pastoralia zal ik nogmaals stilstaan bij de moeilijkheden waar sommige echtparen niet uit geraken. Wat zijn de gevolgen ervan en welke wegen zijn er nog voorbij deze impasses?
+ André-Jozef Léonard
Aartsbisschop van Mechelen-Brussel
[1] Uit: Pastoralia nr 4, april 2015
25-04-2015 om 17:48
geschreven door Gust Adriaensen
|
