Op dezelfde dag werd bekendgemaakt dat Wannes Van de Velde en Miriam Makeba overleden zijn. Van de Velde na een slepende ziekte, Makeba plots na een concert in Italië.
Van de Velde was in Vlaanderen veel bekender dan Makeba maar had niet de internationale uitstraling van de Zuid-Afrikaanse zangeres.
Beiden echter hebben gedurende heel hun zangcarrière een kritische en vrije houding bewaard ten overstaan van mens en samenleving, machthebbers en ideologieën. Dat siert ze in hoge mate.
10-11-2008 om 22:00
geschreven door Gust Adriaensen
08-11-2008
In deze bijdrage besteed ik aandacht aan een aantal woorden die lichaamsdelen, aandoeningen, kledingstukken en personen met bepaalde (meestal negatieve) kenmerken aanduiden.
Het algemeen Nederlandse en buts betekent een puistje, builtje, bultje en komt van het Franse bosse. Zo goed als verdwenen is het gebruik van nen hèùst om een stevige buil in het bijzonder op het (voor)hoofd aan te duiden. Horst betekent in de eerste plaats hogergelegen grond, oneffen stuk land.Ne padschaajter is waarschijnlijk een volksetymologische vervorming van paddenschieter of strontje, gerstekorrel : een zweertje aan het ooglid ontstaan door ontsteking van een der kliertjes van de oogharen. De uitdrukking haj heej óp den hofpad gepiest betekent hij heeft een lopend oog, een prutoog. Ne pol duidt een mollig handje aan en is verwant met het Middelnederlandse pulen, puylen wat zwellen betekent.
In het bijzonder op het ijs kon je en gatstaar vallen : een harde val op je achterste veroorzaakt een ster, een straalsgewijze barst.De blikmjés is blikaars of ontvelling aan het zitvlak. Het woord is samengesteld uit blik : open, (van vel ) ontbloot en maars, een oud dialectwoord voor aars, anus. De liesstreek werd aangeduid door dunnen: k hém paajn in men dunnen. De kuiten van de benen zijn de brôwen. De dialectische nevenvorm van het algemeen Nederlandse maar verouderde verzenen (hielen) is vès(sen). Het woord komt van het Middelnederlandse versen(e) en is verwant met het Latijnse perna (been, dij) en het Griekse pterna (hiel, ham). E plùddeke is een eerder onschuldige ziekte-epidemie
De dialectische uitspraak van moedernaakt is mójenèks. En pots( muts, pet zonder klep)is de verkorte vorm van kapoets (monnikskap). Aan de oorsprong liggen het Duitse Kapuze en het Italiaanse cappuccio.Een (korte) mantel werd soms wel eens (ironisch) ne paltó genoemd. Het is het algemeen Nederlandse woord paletot dat ontleend is aan het Frans. En kliêr is een gilet, vest. Mogelijk houdt het woord verband met het Franse collier uit het Latijnse collares (met betrekking tot de hals) . E zjipjen is een korte kiel voor mannen. Het zou een vervorming zijn van het Franse jupe (vrouwenrok). Ook ne frak (jas) is Frans van oorsprong. Het Oud-Franse froc betekende monnikspij. In je jas- of broekzak hoort natuurlijk nen bollesdoek (zakdoek). Het eerste deel van het woord is buil (zak). Pollevie (hoge hak van een schoen) komt via het Spaanse polevi uit het Franse ponts-levis wat ophaalbrug, wipbrug , het meermalen steigeren van het paard(!) betekent.
08-11-2008 om 00:00
geschreven door Gust Adriaensen
07-11-2008
Noël Slangen: het commercieel cynisme mijlenver voorbij!
De bedenkelijke praktijken van 'communicatiespecialist' Slangen en zijn Groep C, vullen al vele bladzijden. Maar deze gladde, miljoenen binnenrijvende jongen, blijft voor extra stof zorgen.
Recent waren er de berichten over de schokkende tegenstelling tussen de omvang van het honorarium voor Groep C én de kwalitatieve en kwantitatieve communicatieprestaties omtrent de omstreden Oosterweelverbinding in Antwerpen.
Nu blijkt dat Slangen ingehuurd is door een aantal Nederlandse gemeentebesturen die het operationeel maken van de IJzeren-Rijnverbinding willen verhinderen. Tot hier geen probleem. Maar Slangen is ook (!) directeur van Open VLD en deze partij, zowel als de Vlaamse regering, ijvert al vele jaren voor het opnieuw openstellen van deze spoorlijn. Hoeveel hoeden heeft 'communicatiespecialist' Slangen wel niet in de kast liggen?
Voor Slangen moet het allemaal kunnen. Voor hem is er helemaal geen (deontologisch) vuiltje aan de lucht. Als jongetje met een grote bek, voegt hij er brutaal aan toe: 'Als de Vlaamse regering mij had ingehuurd, zou de IJzeren-Rijnverbinding al lang opnieuw functioneren.' Als toppunt van commercieel cynisme kan dat tellen!
07-11-2008 om 17:37
geschreven door Gust Adriaensen
06-11-2008
Gemengd zangkoor Retie
Recanti zingt het uit
Recanti nodigt u uit op ons afscheidsconcert.
We brengen een greep uit het rijkgevuld repertorium.
Wij hopen u daar te mogen begroeten.
Els Verwaest sopraan
Krissie de Waardpiano
Marcel Onsiaalgemene leiding
In de Sint-MartinuskerkRetie
Op zondag 23 november 2008 om 15.00 u
Inkom : 9,-(VVK: 7,-; kinderen 12jr. gratis)
Kaarten: 014/37.92.81
Op zaterdag 29 november luisteren we om
16.30 u de misviering op in de St-Martinuskerk
06-11-2008 om 22:20
geschreven door Gust Adriaensen
Baracklimerick
Er was eens een man in Amerika Die had een zwarte oma in Kenia. Hij zei: 'Ik ben een knappe halfzwarte vent, ik wil naar het Witte Huis als president.' En hij zorgde voor een echte Obamania!
06-11-2008 om 00:00
geschreven door Gust Adriaensen
05-11-2008
Barack Obama
De Amerikaanse verkiezingscampagne voor het presidentschap is iets van lange duur, heeft een hoog showgehalte, vergt het uiterste van de kandidaten en verslindt miljoenen.
Ze leidt uiteindelijk tot de verkiezing van de machtigste man of vrouw ter wereld. Dat is ook voor ons belangrijk en de grote belangstelling voor de Amerikaanse verkiezingen en de winnaar ervan, is dan ook meer dan terecht.
Barack Obama heeft met zijn boodschap van 'change' een klinkende overwinning behaald en grote verwachtingen gewekt.
Of er in het buitenlandse beleid van de VS een sterke koerswijziging komt, valt te betwijfelen. Grotere terughoudendheid ten aanzien van Irak en Iran kan evenwel verwacht worden.
Vele Amerikanen verwachten vooral op het binnenlandse vlak een socialer beleid, zeker in de gezondheidszorg en het onderwijs. Daarop zal de eerste (half)zwarte president afgerekend worden.
Ongetwijfeld heeft Obama zijn ruime zege ook voor een belangrijk deel te danken aan zijn relatief jonge leeftijd, zijn groot oratorische talent, zijn charisma. Het is van Kennedy geleden dat een presidentskandidaat erin slaagde zovele mensen in beweging te krijgen, ze emotioneel te raken, ze geestdriftig te maken, ze in vervoering te brengen door één woord :change.
Het gevaar is dan ook reëel dat vele Obamafans diep ontgoocheld zullen zijn, wanneer de 'veranderingen' wat lang op zich laten wachten of helemaal niet komen.
05-11-2008 om 00:00
geschreven door Gust Adriaensen
04-11-2008
Minister De Gucht in de puree
Minister van Buitenlandse Zaken De Gucht, beleeft harde tijden.
Wat de toestand in Oost-Congo betreft, waar België toch nog altijd denkt een belangrijke vinger in de pap te hebben, mag hij toeschouwer spelen. Het zijn z'n Britse en Franse collega's die op het voorplan treden en de diplomatieke koers bepalen.
En dan is er dat uiterst vervelende bericht over voorkennis bij de verkoop van Fortisaandelen door De Guchts vrouw. Moeilijk te bewijzen natuurlijk. Maar verstandig is het natuurlijk niet dat de vrouw van een minister net voor een cruciale beslissing van de regering in verband met Fortis, nog vlug vlug een pak aandelen verkoopt.
Of de aantijging van voorkennis zwart op wit bewezen kan worden of niet, het gerucht zal De Gucht blijven achtervolgen en tast zijn politieke geloofwaardigheid zowel op het binnenlandse als buitenlandse vlak ernstig aan.
04-11-2008 om 18:35
geschreven door Gust Adriaensen
31-10-2008
De lózie (ozing) is het uitstekende dak boven de schuurdeur en de deur van het karhuis die haaks op mekaar naar de staldeur en de straat gericht stonden. René Stappaerts gaf de term als titel aan zijn in 1992 verschenen boek over Retie tussen 1900 en 1930. De nêre betekent dorsvloer en komt van het Latijnse area. De zult komt van zulle (drempel, balk) en betekent in de Kempen de dwarsbalk waarin de bovenste uiteinden van de stalleepels (stalrepels) gestoken werden. De móld (moel) is een kneedtrog of een kist om het meel voor de dieren in te bewaren. De oorsprong van het woord zit in het Latijnse mulctra.En haagt duidt een ketting aan. Het zou kunnen verband houden met het Middelnederlandse hagedochte wat krocht, onderaards gewelf betekent en vaak geassocieerd wordt met kettingen en gevangenschap.
In deze aflevering behandel ik ook een aantal uitdrukkingen die met eten en drinken te maken hebben of waarin woorden die betrekking hebben op huis en huisraad voorkomen. Groewetoeweg meej e klawen bùksjen (groot oog met een klein buikje)wordt gezegd tot kinderen die meer trek hebben dan ze kunnen opeten. Ee?en lèk nen haajspower (heispitter): overvloedig eten. Iemand die de heide ontgon , leverde labeurwerk en had veel kracht en energie nodig. Meej hoewet(hoofd , kop) èn poewet (poot) ópee?en betekent alles, tot het laatste restje opeten. Een persoon die bij het eten voedseldeeltjes in de buurt van de mond morst rédt teegen den dùrstaajl (rijdt tegen de deurstijl). Wie iets te warm drinkt of eet loopt grote kans de hôren van zen ziel te stoo?en.Wanneer je van een bepaald soort voedsel huiduitslag krijgt is dat ùtslag van inslag.Heb je lang niet gegeten en heb je heel veel honger, dan ziede ze bótteren. Nog erger is het wanneer je het mènneke krégt of de gèrhónger (geeuwhonger). Geeuwhonger is de volksetymologische vervorming van gahonger wat plotselinge honger, flauwte betekent. Dat veel snoepen als een dure aangelegenheid werd beschouwd , zit verwoord in ne snoeper heej het nog draaj dôgen iejer óp as nen drinker.En wees niet directerg ongerust wanneer je iets inslikt , want wa dùr de roeper gô, gôt dùr de poeper.
Beteuterd kijken is kaj?en of ge de steel van t pènne?en (pannetje) gestoewe?en (gestoten) hét. Iemand die wel ergens een grens stelt maar accepteert dat een ander zelfs meer dan de helft van iets opeist kan zeggen. ik kan goed verdrôgen da ge in de hélft van t béd ligt, mèr da ge ew dan nog in de sazie rolt ok ..Wanneer je een buitengewoon knappe vrouw ziet, kan je zeggen :zoewe kunt ger gén zwieje?en óp een kaaw moos. Heimelijk iemand afluisteren wordt zwaar aangerekend: bêter nen dief ôn de klink dan en lèùstervink. Als er mensen (kinderen) aanwezig zijn die iets niet mogen horen, wordt gewaarschuwd: er zén la?en ôn t hojs. Om spijt of ontgoocheling te relativeren ,werd wel eens gezegd: Is da zund? Booter ôn ew gat smêren èn ew broewed druujeg ee?en, das zund. Als je ophoudt met werken wanneer je iets uitlegt kreeg te horen: klappen èn brawen (breien).
31-10-2008 om 00:00
geschreven door Gust Adriaensen
Valencia
De tocht naar Valencia voert ons langs Benidorm. Een prachtig aangelegde laan, fonteinen, bloemperken. Rechts van ons de wal van torenhoge hotels langs de kust.
Valencia: een bruisende, indrukwekkende stad. Historische gebouwen bij de vleet: de kathedraal, de Torres de Serranos: een van de twee overblijvende stadspoorten uit de 14de eeuw, het beursgebouw la Lonja de la Sede, in 1996 door de UNESCO tot werelderfgoed verklaard, met de grote hal, de Sala de Contratacion, een enorme, rijkelijk versierde ruimte, die gedragen wordt door vele spiraalvormige zuilen, de Mercado Central, een van de grootste overdekte markten van Europa, het art- nouveaustationsgebouw.
Maar Valencia kan ook uitpakken met futuristische gebouwen. In de bedding van de omgelegde rivier de Turia, werd niet alleen een stadspark aangelegd, maar verrees ook de hypermoderne Ciudad de las Artes y las Ciencias, de stad van Kunsten en Wetenschappen, ontworpen door de beroemde Spaanse architect Santiago Calatrava. Verbijsterende architectuur!
Valencia es la tierra de las flores, de la luz y del amor. (Jose Padilla)
Op de terugreis vangen we in Avignon nog een glimp op van het Palais des Papes, dat boven de stad uittorent. Voorbij Dijon maakt het blauw plaats voor grijs en nog een aantal kilometers verder naar het noorden, valt de regen met bakken uit de lucht. Het is duidelijk: we naderen de heimat.
31-10-2008 om 00:00
geschreven door Gust Adriaensen
30-10-2008
Phara en Dedecker
In 'Phara' van enkele dagen geleden werd politicus Dedecker op de rooster gelegd over het door hem aangekondigde schandaal .
Het geeft natuurlijk te denken dat Dedecker een schandaal aankondigt maar eraan toevoegt dat hij het nog niet uitbrengt omdat hij nog niet alles uit- gespit heeft. Dus is er hoe dan ook nog onzekerheid over het feit of het een echt schandaal is. Ofwel wacht hij politiek interessantere tijden af om ermee voor de dag te komen. En dergelijke tactiek roept ernstige deontologische vragen op.
Of je nu voor- of tegenstander van Dedecker bent, de manier waarop de politicus werd aangepakt, kon evenwel gewoonweg niet door de beugel. Het was geen gedachtewisseling of interview maar kruisver- hoor en rekwisitoor tegelijk. Lanoye (met wat voor een afschuwelijk accent spreekt een van onze bekend- ste auteurs toch), nam daarin het voortouw, zonder dat de presentatoren ook maar een poging ondernamen om hem af te remmen. Maar wat erger was: Phara deed vol ijver en vooringenomenheid mee aan het partijtje Dedecker-bashing. En dat is niet de taak van een presentatrice en moderator, zou ik denken.
30-10-2008 om 20:32
geschreven door Gust Adriaensen
29-10-2008
Alicante-Villajoyosa-Sierra de Aitana
We logeren in Alicante aan de Costa Blanca met zicht op zee. Een woud van grote hotels lijnt de kust af.
Maar enkele kilometers landinwaarts kom je in een heel andere wereld terecht, een wereld van bergen, valleien, kliffen, kleine charmante dorpjes en vooral grandioze vergezichten. De Sierra de Aitana is vooral bekend om zijn kalkmassieven die met hun toppen hoog boven het landschap uitsteken.
Villajoyosa heeft een gezellige oude stadskern met in het bijzonder de huizen die over de Amadorio hangen, een lang strand en een vissershaven. Langs de promenade vinden we een restaurant, uitgebaat door een Antwerpenaar, waar we een 'Vlaamse' hap eten. In de buurt ervan is er een Nederlands etablissement. Het is duidelijk: hier komen vele toeristen uit de lage landen.
29-10-2008 om 19:41
geschreven door Gust Adriaensen
27-10-2008
Sierra Nevada
Het hotel is een afgelegen, robuust, nogal bizar bouwwerk. De houten balken in de eetzaal zijn zo te ruiken nog maar recent gecarbolineerd. Er is evenwel een zwembad en de omgeving is schitterend.
Een lange bergwandeling laat ons kennismaken met een aantal witte dorpjes en de traditionele terrasbouw. We stappen enkele kilometers langs een bevloeiingskanaaltje, hoog op de bergflank. Het uitzicht is prachtig. Spijtig genoeg worden meer en meer akkertjes niet meer bewerkt want niet rendabel. De picknick in een dorpje wordt opgevrolijkt door accordeonspel, dat ook enkele Spanjaarden weet te bekoren..
27-10-2008 om 00:00
geschreven door Gust Adriaensen
25-10-2008
Granada
Het oponthoud in Ronda, bekend om zijn 'Puente Nuevo', de in 1751 voltooide brug die de 98 m wijde en 90 m diepe Tajokloof overspant, duurt niet lang en is minder aangenaam door een fikse onweersbui.
Granada, de stad van het 'Alhambra', is de volgende halteplaats. Het rode kasteel is een verzameling van schitterende paleizen en tuinen, die in de 14de eeuw op de heuvel gebouwd werden, aan de voet van Spanjes hoogste bergketen, de Sierra Nevada. In het bijzonder het filigraan van stuc en de stalactietgewelven in een aantal zalen, zijn van een ongeëvenaarde artistieke en technische kwaliteit. Een sprookje!
's Avonds woonden we een flamencoshow bij en maakten we na afloop een wandeling door het Albaicín, de oude Moors-Arabische wijk.
Para los barcos de vela, Sevilla tiene un camino; por el agua de Granada sólo reman los suspiros. Ay, amor que se fue y no vino!
(Aan schepen met zeilen biedt Sevilla doorgang; over het water van Granada roeien enkel zuchten. Ach, liefde die verdween en niet terugkwam!)
Federico Garcia Lorca (1898-1936) uit 'Baladilla de los tres rios'.
25-10-2008 om 00:00
geschreven door Gust Adriaensen
Ardennenhaiku
De herten burlen. Hinden luisteren schichtig, ver weg in het bos.
25-10-2008 om 00:00
geschreven door Gust Adriaensen
24-10-2008
Het Retiese dialect 18
Nen triezeej is een trijzel, een (ijzeren) zeef voor droge waar. Het woord gaat terug op het Middelnederlandse triselen, dat draaien betekent. Nen témst is de dialectische uitspraak van het algemeen Nederlandse woord teems, dat zeef, vergiet betekent. Het woord komt uit het middeleeuwse Latijn: tamisium. Passe-vite is Frans voor roerzeef. E scheel (deksel) is een samentrekking van schedel. E spinjen is een mandje dat op de schoot werd gezet om bv. aardappelen te schillen, erwten te doppen. Spint, spinde was oorspronkelijk een maat voor droge waren, het twintigste deel van een hectoliter. Een onderleggertje wordt en bèdde?en genoemd. Het Middelnederlandse berd betekent plank, tafel. En teloewer (bord, teljoor) komt van het Middelnederlandse taillioer (schotel vooral gebruikt voor het snijden van vlees), dat ontleend is aan het Franse tailloir (hakbord), waarmee het woord taille (middel) verwant is. Teljoor en taille: een toch wel betekenisvolle verwantschap. Als er niet veel op het bord komt, heb je geen reden om te zitten giêzen (begerig kijken naar). Het woord is verwant met gierig. Frinkèt of verkèt (vork) is de vervorming van het Franse fourchette, de verkleinvorm van fourche (hooivork, gaffel). E schowes (scheermes) is evenals schaar (om te knippen) en schaar (kerf, kras) van dezelfde basis als scheren. Een ragebol wordt naar de vorm en halve môn genoemd en ne wringer is een mangel om gewassen kleren glad te strijken of het meeste water eruit te verwijderen. Na gedane arbeid mag je uitrusten in de zùrg. Dat is de verkorte vorm van het algemeen Nederlandse woord zorgstoel, een leunstoel met hoge rug. En sazie (sarge, deken) komt van serge, een bepaald soort weefsel.
24-10-2008 om 20:38
geschreven door Gust Adriaensen
23-10-2008
In Booischot nam gisteren de voormalige BRT-directeur-generaal Cas Goossens een interview af van zuster Jeanne Devos. Zij zet zich sedert vele jaren in voor de huisarbeidsters, aanvankelijk voor die van Bombay en later van heel India. Die worden vaak behandeld als echte slavinnen. Jeanne Devos en haar steeds sterker wordende organisatie vechten voor een structurele verbetering van het lot van die vrouwen. De boerendochter uit het Vlaams-Brabantse Kortenaken is zeker in India uitgegroeid tot een gerespecteerde en vereerde, in sommige kringen ook gehate, voorvechtster van vrouwenrechten.
Uit het interview kwam zuster Devos naar voren als: -eenvoudig maar zelfbewust -moedig maar niet roekeloos -gehecht aan haar familie maar toch wereldburger -bezield maar niet zweverig -gelovig maar niet kwezelachtig -christelijk maar met respect voor andere godsdiensten.
Een sterke, inspirerende vrouw!
(Jeanne Devos: Een droom ontwaakte, een ideaal groeide, huisbedienden ontmoetten elkaar en begonnen actie te voeren om hun lot te verbeteren of om te vechten tegen onrechtvaardigheid en de slavernij te doorbreken. Kleine rimpeltjes van hoop die elkaar vanuit verschillende hoeken kruisen, kernen van energie en durf. Die rimpels veroorzaakten een stroming -een stroom en veegden discriminatie en eenzaamheid weg.)
Ondertussen heeft zuster Jeanne Devos ook 'De burgerschapsprijs' ontvangen. De Burgerschapsprijs wordt sinds 2005 jaarlijks uitgereikt aan personen, initiatieven of organisaties uit België of het buitenland, die zich inzetten voor een open, democratische en tolerante samenleving. Zuster Jeanne Devos is mensenrechtenactiviste en oprichtster van de National Domestic Workers Movement (NDWM). De jury looft Jeanne Devos omdat ze vanuit haar overtuiging, over de grenzen van culturen en religies heen een belangrijke bijdrage levert aan een wereld waar de waardigheid van elke persoon, los van leeftijd, geslacht, afkomst of religie, wordt erkend en beschermd.
(Kerknet)
23-10-2008 om 00:00
geschreven door Gust Adriaensen
22-10-2008
Financieel surrealisme
Begrijpe wie kan:
De regering heeft alle moeite en vele nachten beraad nodig om zogezegd 'een begroting in evenwicht' -weliswaar met miljoenen die nog niet zijn toegezegd- op te stellen. Het kost klaarblijkelijk geen noemenswaardige inspanning om in een mum van tijd miljarden te vinden om in de banken te pompen of om ze te nationaliseren. -------------------------- Een topman van Fortis, die mee verantwoordelijk wordt geacht voor het debacle, wordt de laan uitgestuurd met een ontslagvergoeding van miljoenen. Dezelfde kerel wordt sinds zijn ontslag riant verder betaald door Fortis als extern adviseur.
Kafkaiaans en crimineel!
22-10-2008 om 17:55
geschreven door Gust Adriaensen
21-10-2008
Sierra de Grazalema
Deze sierra (bergketen) dankt haar naam aan het pittoreske bergdorp Grazalema, een van de 'pueblos blancos' in Andalusië.
We logeerden er drie dagen in een landelijk hotel. 's Avonds zorgde een van de reisgenoten met zijn accordeon voor heel wat animatie, waarvan ook de enkele Franse, Engelse, Canadese en Nieuw-Zeelandse toeristen volop genoten.
Overdag was het evenwel stevig bergwandelen geblazen. Via wandelpaden vol rotsblokken naar hoogvlakten en dan weer moeizaam dalen. Inspannend maar wat een indrukwekkend decor dat nog aan apartheid won door de rondcirkelende vale gieren.
Dicht bij een van de dorpje passeerden we een slordig boerderijtje met welgevormde, zwarte varkens: de toekomstige 'pata negra'! De boer, die we een tijd voordien gezien hadden bij het laden van cactusvijgen in de rugzakken van zijn ezeltje, was zijn varkens de vijgen aan het voeren. Een bijna Bijbels tafereeltje.
21-10-2008 om 18:02
geschreven door Gust Adriaensen
20-10-2008
Het Retiese dialect 17
Wat we nu living noemen, werd vroeger hojs genoemd. De gój kômer of vaveur was de pronkkamer. De moos was de achterkeuken, waar groenten werden gewassen, de afwas gedaan, enz. Het woord betekent modder en behoort bij mos. Een oud dialectwoord voor keuken is den hèrd. Onontbeerlijk was het hèùsken, dat zich buiten bevond of bijvoorbeeld tussen twee varkenshokken. Huisje duidt de wc, het toilet aan. Er waren omstandigheden waarin het woord hèùsken als onfatsoenlijk werd aangevoeld. Dan werd het vervangen door gemak. In oude Kempense boerderijen was er een vapeur, wat oorspronkelijk damp betekende. Het waren rails waarover de koeketel, soms sopketel genoemd, naar de stal werd gereden. Een van de huidige betekenissen van het algemeen Nederlandse vapeur, is overigen spoortrein.
Bij de verwarmingstoestellen verdienen (Leuvense) stoof, cuisinière, duuveljen en grispot, vermelding. Een (Leuvense) stoof is een plattebuiskachel. Stoof is verwant met stuiven, waarbij de grondbetekenis wasemen, dampen, is. Een cuisinière is het Franse woord voor fornuis. Een kacheltje met een of meer kookplaten is een duuveljen. Zówen betekent koken, zieden. Een grispot is een vuurpot of lollepot. Kiliaan (16de eeuw) geeft als betekenis van lollen: de dijen koesteren, d.w.z. met gespreide benen het onderlijf warmen onder de rok boven een pot. Grissen heeft de meer algemene betekenis van zich rustig warmen dicht bij een vuur, gekregen. Hólie (steenkool) komt van het Franse houille en een keuterhôk is een koterhaak, pook. Het feit dat de waterketel vlug zwartgeblakerd was, gaf het ontstaan aan het woord moor. Het woord moor duidt oorspronkelijk een inwoner van Mauritanië aan, vandaar in 't algemeen zwarte.
20-10-2008 om 11:08
geschreven door Gust Adriaensen
16-10-2008
Sevilla
Sevilla: een magnifieke stad! De Rio Guadalquivir stroomt er statig doorheen. Er zijn brede lanen en smalle steegjes. Het openbaar vervoer is er supermodern, inclusief de elektrische fietsen die je via een betaalautomaat voor een tijd kan huren (er werd veelvuldig gebruik van gemaakt). De Jardines de los Reales Alcázares zijn bijzonder mooi met indrukwekkende, eeuwenoude magnoliabomen. De naar aanleiding van de Ibero-Amerikaanse tentoonstelling van 1929 aangelegde Plaza de España, is meer dan moeite (evenwel aan restauratie toe).
Maar de blikvangers zijn de kathedraal en de Reales Alcázares.
De Catedral de Santa Maria is de grootste gotische kerk ter wereld. Je komt ogen te kort. Het koorgestoelte uit de 15de eeuw, de capilla mayor met het hoogaltaar en een retabel bestaande uit 45 beeldengroepen en ontworpen door de Vlaming Pieter Dancart, het praalgraf van Christoffel Columbus, enz. We beklommen natuurlijk ook de 97 meter hoge 'Giralda', de vroegere minaret van de oude moskee, nu de klokkentoren van de kathedraal. Geen trappen maar een hellende weg met tientallen haarspeldbochten. Eeuwen geleden zo gebouwd om de muezzin de mogelijkheid te bieden te paard de minaret te bestijgen.
De Reales Alcázares behoren tot de mooiste wereldlijke gebouwen in mudéjarstijl, waarin elementen uit de islamitische en de Spaans-christelijke stijl versmelten tot een harmonisch geheel. Bijzonder indrukwekkend en mooi zijn de Sala de Audiencias en de Salón de ambajadores.
16-10-2008 om 00:00
geschreven door Gust Adriaensen
Er was eens een man in Amerika
In Booischot nam gisteren de voormalige BRT-directeur-generaal Cas Goossens een interview af van zuster Jeanne Devos. Zij zet zich sedert vele jaren in voor de huisarbeidsters, aanvankelijk voor die van Bombay en later van heel India. Die worden vaak behandeld als echte slavinnen. Jeanne Devos en haar steeds sterker wordende organisatie vechten voor een structurele verbetering van het lot van die vrouwen. De boerendochter uit het Vlaams-Brabantse Kortenaken is zeker in India uitgegroeid tot een gerespecteerde en vereerde, in sommige kringen ook gehate, voorvechtster van vrouwenrechten.
De regering heeft alle moeite en vele nachten beraad nodig om zogezegd 'een begroting in evenwicht' -weliswaar met miljoenen die nog niet zijn toegezegd- op te stellen.
Het geeft natuurlijk te denken dat Dedecker een schandaal aankondigt maar eraan toevoegt dat hij
het nog niet uitbrengt omdat hij nog niet alles uit-
gespit heeft. Dus is er hoe dan ook nog onzekerheid over het feit of het een echt schandaal is. Ofwel wacht hij politiek interessantere tijden af om ermee voor de dag te komen. En dergelijke tactiek roept ernstige deontologische vragen op.
Of je nu voor- of tegenstander van Dedecker bent, de manier waarop de politicus werd aangepakt, kon evenwel gewoonweg niet door de beugel. Het was
geen gedachtewisseling of interview maar kruisver-
hoor en rekwisitoor tegelijk. Lanoye (met wat voor
een afschuwelijk accent spreekt een van onze bekend-
ste auteurs toch), nam daarin het voortouw, zonder dat de presentatoren ook maar een poging ondernamen om hem af te remmen. Maar wat erger was: Phara deed vol ijver en vooringenomenheid mee aan het partijtje Dedecker-bashing. En dat is niet de taak van een presentatrice en moderator, zou ik denken.