Pater Daniël Maes in ... Amerika

X/2

Zondag 17 mei 2015

Van Brussel naar Denver

Onze vakantie verliep in feite op twee plaatsen: in België en in Amerika. Fr. Jean en David kregen de gelegenheid om aanwezig te zijn bij mijn gouden jubileum (al waren ze door een licht auto-ongeval niet tijdig in de jubilemviering zelf!) Vermits zij hun ouders en familie al vier jaar niet meer hadden ontmoet, was dit de goede gelegenheid. Zo vertrokken we op 1 mei alle drie vanuit België naar de ouders van fr. David in Denver, Colorado. We hadden een tussenstop van verschillende uren in Newark, New Jersey, waar we onze klok 7 uur moesten terugzetten. We werden door twee vrienden van fr. David, professoren van Princeton, opgevangen en rondgeleid in de universiteit, waar ook fr. David gestudeerd heeft. Omwille van het habijt kwamen velen vragen wie we waren en zo volgden er herhaaldelijk geanimeerde gesprekken. Toen we in het studentenrestaurant wat aten, kwam een dienster ons uit sympathie een gebak aanbieden. Uiteindelijk vertrokken we van Newark naar Denver waar we nog eens 2 uur onze klok moesten terugzetten. Denver heeft wellicht de grootste luchthaven van de VS. We werden heel hartelijk ontvangen door de oudere broer en de ouders van fr. David, waar we onze thuis kregen. Toch deden we eerst nog een ommetje langs de oma, moeder van de moeder van fr. David, die een gezin grootbracht van 10 kinderen, waarvan twee priesters en drie dokters. Oma doet nagenoeg niets anders dan bidden, zowat dag en nacht. Haar huis en tuin staan vol met geliefde heiligen. In huis vind je heel het Nieuwe Testament terug en in de tuin de kerkgeschiedenis. Het bezoek aan oma geldt als een soort oefening in praktische, nieuwe evangelisatie.

Amerikaanse parochies

De eerste zondag gingen we naar de eigen parochiekerk: “Het Licht van de Wereld”, Littleton. Het kerkgebouw temidden van een groot complex is gloednieuw. In de centrale hal is er een mooie aanbiddingskapel, afgesloten met glazen wanden. Hier is dag en nacht aanbidding van het uitgestelde Allerheiligste Sacrament. Je merkt dat hier het hart van de parochie klopt. Vandaag deden 143 kinderen hun eerste communie. In de kerk is er plaats voor 1.400 gelovigen en alle plaatsen waren volzet. De klank, de projectie van liederen, gebeden en mededelingen op een groot scherm rechts en links waren perfect. Er werd gezorgd voor de nodige sfeer van eerbied en gebed. De banken waren voorzien van knielbanken, die ook gebruikt werden. Na afloop waren allen welkom in de grote aanpalende “parochiezaal” waar overvloedig versnaperingen en gebak met koffie en thee voor handen waren. Er waren ‘stands’ met activiteiten en organisaties van de parochie en de administratieve dienst van de parochie deed haar werk.

De volgende zondag concelebreerden we in de parochiekerk van het Onbevlekt Hart van Maria, Northglenn, waar father James, de oom van fr. David pastoor is. Het was moederdag. Ook weer een gloednieuw complex met een grote ruimte als onthaal en een kerk met 800 zitplaatsen, die volzet waren. Opzij is weer een kleine kapel waar 24/24 uur verschillende mensen in aanbdding zijn. We concelebreerden tweemaal: om 9.00 u en om 17.00 u. Zoals in de vorige parochie zijn ook hier vijf zondagsvieringen: zaterdagavond een en zondag vier. De vorige parochie heeft een pastoor en een vicaris met drie diakens. Deze parochie heeft naast de pastoor twee priesters-vicarissen en vier diakens. Ze telt ongeveer 20.000 gelovigen. Tijdens de laatste paasviering werden 80 mensen gedoopt, volwassenen en kinderen. Na de homilie van de pastoor werden enkele foto’s getoond van ons klooster en daarbij gaven fr. David en fr. Jean de nodige uitleg. Na de mis kreeg ik de kans een toespraak te houden. Getuigen van wat er werkelijk in Syrië gebeurt is hier erg delicaat. Toch merkte ik aan het spontane applaus achteraf en de begroetingen na de mis dat de boodschap wel was overgekomen. Verschillenden gaven ook een geldelijke bijdrage.

Bijna dagelijks zochten we een bepaalde kerk op. In de St. Frances Cabrini Catholic Church concelebreerden we met de jonge priester die net een jaar geleden gewijd was. Het is ook weer een grote en nieuwe kerk waar op de gewone werkdag toch nog een honderdtal mensen aanwezig was. De priester vroeg achteraf een woordje te zeggen, wat ik met plezier gedaan heb. Dezelfde reactie. We hebben de politek achterwegen gelaten maar toch trachten te getuigen van wat er werkelijk in Syrië gebeurt. Het applaus toonde dat ze het er mee eens waren, wat me ook achteraf door verschillenden gezegd werd. Enkele mensen overhandigden een finantiële gift.

Een andere weekdag concelebreerde ik in de St. Louis parochie samen met een oude priester, geholpen door twee tienermisdienaars die hun taak bijzonder goed deden. Na afloop kwam een zuster uit Nigeria, die hier werkzaam is, de priester een blad geven met informatie om aan te kondigen. Het was een aansporing voor de jonge koppels om de natuurlijke vruchtbaarheidsbeheersing te leren. Deze priester had hierna nog twee eucharistievieringen. Eerst voor de schoolkinderen. Onder leiding van de leerkrachten kwamen groepen kinderen de kerk binnen. Met grote eerbied bereidden ze zich voor door het bidden van een tientje van de rozenkrans. Daarna celebreerde de priester nog zijn derde mis, een begrafenis. Het zijn situaties voor priesters die ook wij in ons land goed herkennen.

Na de eucharistie in de oudste kerk van Denver, de Holy Ghost Church, werd er eucharistische aanbidding gehouden, die de ganse dag duurt. Deze oude kerk is helemaal omgeven door immense wolkenkrabbers, wat een heel bijzonder zicht oplevert.

Bijzonder hartelijk werden we ontvangen door de Libanese priester Andre-Sebastian Mahanna , pastoor van de maronitische parochie St. Rafka. Hij wilde dat we zijn huis als onze thuis zouden beschouwen en we zijn er ook enkele keren teruggekeerd, o.m om onze powerpoint over Syrië aan te passen voor het “oecumenisch ontbijt” dat in zijn parochie georganiseerd werd op vrijdag mei 2015. Bij die gelegenheid hebben we ook een getuigenis gegeven. We moesten voorzichtig maar toch ook zo efficient mogelijk getuigen om het uitroeien van de christenen in het Midden–Oosten te helpen stoppen. We hadden geanimeerde gesprekken over de situatie in het Midden-Oosten, samen met zijn medewerkers, die uit Noord-Syrië afkomstig zijn. Eentje van hen is de man die de “nun” als het teken van de solidariteit met de christenen, de nazareners, gelanceerd heeft. Het is het teken dat in Irak op de huizen van de christenen getekend wordt, waardoor ze practisch vogelvrij verklaard                         worden:

De eucharistieviering was in de late namiddag. Vlak voor de mis kwam een jonge vrouw, die zich ernstig had voorbereid op een biecht. Pater Andre zou de eucharistie vieren en ik zou me over die vrouw ontfermen. Samen met haar kon ik nog het laatste deel van de eucharistie, die anderhalf uur geduurd had, meevieren.

Een gewoon christelijk gezin

In plaats van afscheid te nemen drong zij er sterk op aan om haar familie te komen bezoeken. Het deed me denken aan de houding van een zekere Lydia uit de Handelingen van de apostelen 16, 15: “En zij drong er bij ons sterk op aan”. Fr. Jean en fr. David hadden er niets op tegen om daar even een tas koffie te gaan drinken. Het werd evenwel onverwachts een groot avondfeest. Zij vierde haar dertigste verjaardag. Van de zes kinderen waren er twee getrouwd en de vier anderen waren thuis: drie meisjes en een jongen. Samen maakten we het avondmaal klaar als op een scoutskamp. Ondertussen werd uitvoerig de hele familie met kinderen en kleinkinderen voorgesteld. De jongste dochter repareerde spontaan ons gescheurd habijt. We hebben samen gebeden, gezongen en gezegend. En ondertussen maar foto’s nemen. De jongste dochter heeft met enkele vriendinnen een koortje waarmee ze op cd een hele reeks gekende Latijnse en gregoriaanse gezangen heeft opgenomen, ook meerstemmige. De zoon is een professionele zanger in het koor van de kathedraal. Deze jongeren beschouwen dit als hun religieuze zending. Wat een onvergetelijke avond. Aan het einde stelde de vader voor om nog even naar de aanbiddingskapel te gaan, waar hij zelf ingeschreven is voor de dag- en nachtaanbidding. Dit is de parochie waar father James, de nonkel van fr. David pastoor is. Het was al middernacht maar toch reden we met zijn allen (uitgezonderd de zoon die ’s anderendaags vroeg moest gaan werken) daar nog naar toe. Onderweg was er nog een andere aanbiddingskapel, die we ook bezochten. In beide kapellen waren verscheidene mensen in aanbidding. Uiteindelijk namen we afscheid alsof we echte familie waren. Zo was het al in de vroege uurtjes vooraleer we konden gaan slapen. We hebben een gewone maar authentieke, christelijke en gelukkige familie ontmoet. Het versterkte onze overtuiging dat dergelijke famlilies alles hebben om zowat alle grote problemen in onze samenleving op te lossen.

Enkele hoogtepunten

Op Hemelvaartsdag werden we in het seminarie van Denver verwacht, waar fr. James, de oom van fr. David ons naartoe bracht. Daar zijn meer dan honderd seminaristen. Er is nog een ander seminarie in hetzelfde comlplex, Redemptoris Mater, een seminarie van het neo-catechumenaat. Er was eerst een interview met ons en opname voorzien in hun studio. Hiervan zal ook een verslag verschijnen in Denver Catholic. Fr. James is hier goed thuis en bracht ons bij de aartsbisschop, die reeds lang voordat hij bisschop werd, zijn goede vriend is: Aartsbisschop Samuel J. Aquila. Hij is een beminnelijk man met veel aandacht voor de christenen in het Midden-Oosten en bereid te helpen waar hij kan. Hij zal onze seminaristen, wanneer het om een of andere reden nodig mocht zijn, hartelijk welkom heten.

De volgende dag werd het “Oecumenisch Ontbijt” georganiseerd in de katholieke kerk van O.L.Vrouw van Libanon, de St. Rafka Maronite parochie, Lakewood, met deelname van de aartsbisschop Samuel J. Aquila, de maronitische bisschop Abdallah E. Zaidan, een orthodoxe aartsbisschop, een evangelische bisschop en vertegenwoordigers van andere kerken. Een mooi boekje met gebeden, gezangen en lezingen diende als handleiding. Er was een erg geanimeerde rechtstreekse verbinding met christenen in Irak en de powerpoint vanwege ons klooster die nauwkeurig was voorbereid en gecorrigeerd met passende tekst en muziek. Ik mocht een korte toespraak houden en ook de fraters stelden zich voor en gaven een getuigenis. Daarna was er een gezellig ontbijt. Er waren een 30-tal bisschoppen en clerici op het podium en een hondertal deelnemers in een tent. Dit is een initiatief dat zeker voor herhaling vatbaar is. Dat is ook de bedoeling, zodat meer orthodoxen en de kopten vertegenwoordigd zijn. Hierna vierden we de eucharistie samen met de maronitische bisschop en pater Andre in het Moeder Cabrini Heiligdom, Golden, in de bergen, met een kleine groep van een dertigtal gelovigen. Het was voor mij even wennen aan de maronitische ritus, maar de bisschop wees telkens met zijn goudgeel kruis discreet de gebeden aan die ik diende te lezen. Daarna was er weer een simpel maar gezellige maaltijd in de vorm van een selfservice.

Zaterdag was het een grote viering in de kathedraal van Denver, waar vijf diakens tot priester werden gewijd. Een jongen is van de parochie van fr. James. Wij concelebreerden in de overvolle kathedraal met veel meer dan honderd priesters. En alles was super: meer dan honderd seminaristen van de twee seminaries, de massazang, een orgel dat bij het begin en bij het einde speelde alsof het dak er af moest en ook het koor liet de polyfonische klanken langs de gewelven rollen tot glorie van God. Het was een aangename verrassing dat we voor en na de dienst door verschillende mensen, die ons bij een of andere gelegeheid gehoord hadden, begroet werden. Na de dienst was er een fotosessie van de aartsbisschop met de families van de nieuwgewijde priesters. Daar kwam de aartsbischop zelf nog even naar ons toe om ons te begroeten en hij droeg het kleine zwarte armbandje, ons oosters mini-rozenhoedje. Wij hadden er geen moeite mee hem extra en hartelijk te feliciteren.

De Pinksternoveen is “de moeder van alle novenen”: we bidden tot God om de heilige Geest zelf. De laatste zondag, 17 mei, die in deze noveen valt, vierden we in de St. Rafka parochiekerk met bisschop Zaidan en de pastoor Andre. Het is traditioneel een heel bijzondere viering ter ere van O.L. Vrouw, de eerste mens, geheel vervuld van de heilige Geest. Eerst een processie met Marialitanie en kroning van het beeld van Maria. De eucharistie is gedeeltelijk in de taal van Jezus. Het misboek heeft links de Engelse tekst en rechts twee kolommen: Arabisch en Syriac. Na de mis processie naar buiten op het plein waar onder een stralende zon vier spierwitte duiven werden los gelaten. Drie duiven ter ere van de hl. Drieenheid. De andere duif werd eerst door allen nog even gestreeld en dan losgelaten. Deze was ter ere van O.L.Vrouw. En daarna waren alle gelovigen welkom in de parochiezaal waar ieder zich vrij kon bedienen van allerlei spijzen en dranken. Een erg actieve groep van de “Goddelijke barmhartigheid” nodigde me uit even bij hen te komen om nog wat te vertellen, samen met hen te bidden en hen te zegenen.

Wat kunnen wij van deze Amerikaanse prochies leren?

Amerikanen zijn goede organisatoren. In de parochies, die we bezochten waren alle diensten goed en practisch georganiseerd: de diakens, de misdienaars, de uitreiking van de hl. Communie overal onder twee gedaanten, de projectie, de zang enz. Het was allemaal zoals wij alleen bij uitzondering in een grote gebeurtenis in een kathedraal kunnen meemaken. Verder zijn de pastoors, de priesters, onbetwist de leiders van heel het parochiegebeuren. Het praktische verloop is allemaal in handen van leken. Aan twee jongeren met een badge vroeg ik wat hun taak was. Zij moesten zorgen dat   kelk, wijn en water, hosties klaar stonden en later weer netjes opgeruimd. Alles is tot in de puntjes geregeld. Uiteraard slingeren er ook geen zelfgemaakte teksten op het altaar rond, zoals wij in de jaren ’70 en nog heel lang daarna, gekend hebben. Het waren losse bladen, uitgegeven door “Gooi en Sticht”. Wij noemden dat toen al een liturgie “van gooi en smijt”. In het seminarie van Antwerpen vroegen we eens de officiele liturgische misboeken om een bezinningsdag met een eucharistie te kunnen besluiten. Die moesten ze nog gaan zoeken, want die werden alleen maar bij uitzondering gebruikt, nl. als de bisschop eens op bezoek kwam. Hier in Denver heb ik niets anders gezien dan officiële en mooi uitgegeven liturgische boeken. Ook het altaarmissaal zelf heeft binnenin fraaie versieringen. In het hogepriesterlijk gebed is nu overal de heilige Jozef bijgevoegd. De woelige periode van secularisatie van de jaren ’70 zijn hier lang voorbij. In de meeste parochies is er dag en nacht aanbidding. En daarmee verdwijnen heel veel zinloze discussies en uitwassen. Wij zijn in ons land deze secularistie nog niet ontgroeid.

BBQ’s als afscheid

We hebben heel de familie van fr. David ontmoet. De kleinkinderen, twee meisjes van 3 en 5 jaar hebben gedurende een verlengd weekend zonder ophouden voor de animatie gezorgd, van ’s morgens vroeg totdat ze ’s avonds als een blok in slaap vielen. We bezochten tevens een zieke tante van fr. David in het ziekenhuis.

De tuin van het huis van de ouders van fr. David geeft uit op het immens Fort Logan nationaal kerkhof met zijn tienduizenden witte steentjes, in alle richtingen zo ver je zien kunt, kaarsrecht geordend. Het zijn gesneuvelde soldaten van WO II, Korea, Vietnam ... Aan de ene kant staat de naam van de soldaat, aan de andere kant de naam van zijn vrouw. Naar aanleiding van moederdag staan er extra bloemen voor moeders. Af en toe heb ik een omgevallen bloementuil rechtgezet, alsof het voor een van mijn eigen geliefden was uit de grote “gemeenschap van de heiligen”. Een wandeling op dit eindeloze grasveld is een ware meditatie.

Skiën in Loveland en kajakken in Pueblo op de Arkansas River heb ik overgelaten aan mijn halve eeuw jongere medebroeders. Ik speelde fotograaf op het droge. Vooral het kajakken op een wilde rivier met sterke stroming is een waar avontuur en ik gunde hen het plezier van herhaaldelijk over kop te gaan. Van een korte bergwandeling kon ik wel genieten, alsook van de “hot springs” aan de voet van de berg Princeton. We konden ons in deze rivier ongestoord in zwembroek neerleggen tussen de stenen en zalig genieten van het echt warm bad.

Als afscheid waren twee BBQ’s voorzien. De eerste in het huis en de tuin van grootmoeder. De overvloedige spijzen waren klaargemaakt door de tweede, jongere zoon priester, Steve, S.J. In korte broek en op blote voeten speelde hij tegelijk chef kok, maitre d’hotel en conferencier. Met de kinderen, kleinkinderen en enkele vrienden genoten we in overvloed van eten, drinken, gezelligheid en hartelijkheid. In de late avond volgde nog spontaan een zangstonde. De volgende avond was het BBQ in de tuin en het huis van de ouders van fr. David voor de vele vrienden. Dezelfde sfeer en tegen middernacht hetzelfde scenario, ditmaal met gitaar en viool.

Tijdens de oorlog tegen Syrië hebben we het dikwijls erg moeilijk gehad met de buitenlandse politiek van de VS. De voorbije dagen hebben we ervaren dat het Amerikaanse volk veel beter is dan het officiele buitenlandse beleid. Bovendien begrepen we dat vele Amerikanen beginnen te beseffen wat er echt in Syrië gebeurt. Hieraan konden we een beetje bijdragen en bovendien hebben we overvloedig mogen genieten van de gastvrijheid en de gulheid van het volk van Colorado en zijn prachtige, erg gevarieerde natuur.

P. Daniel

18-05-2015 om 09:28 geschreven door Gust Adriaensen

Paus Franciscus in 'De Vreugde van het Evangelie':

'Terwijl de winsten van een kleine minderheid exponentieel groeien, blijft een meerderheid almaar meer verstoken vanhet welzijn dat die minderheid geniet.

Dit onevenwicht is het gevolg van ideologieën, die de absolute autonomie van de markten en de financiële speculatie verdeigen en het controlerecht ontkennen van de staten die over het algemeen welzijn dienen te waken.

Een nieuwe, onzichtbare -soms virtuele-tirannie wint veld en dicteert unilateraal en onverbiddelijk haar wetten en regels.'

17-05-2015 om 08:26 geschreven door Gust Adriaensen

Ter gelegenheid van Rerum Novarum verscheen in De Standaard een interview met CD&V-fractieleider Servais Verherstraeten.  De Mollenaar wordt in de krant 'de eerste ACW'er van de Wetstraat' genoemd, en ook 'de ACW'er van dienst'.

Verherstraeten komt er rond voor uit dat hij ACW'er is, en dat siert hem. Maar of de ACW-leden akkoord gaan met wat hij zegt, is zeer de vraag.

Terecht stelt hij dat Rerum Novarum, de sociale encycliek van de Kerk van 1891, actueler blijft dan ooit. Om dat besef nog aan te scherpen, raad ik hem de lezing  aan (als hij het al niet gedaan heeft) van 'De vreugde van het evangelie' van paus Franciscus en in het bijzonder hoofdstuk 2 met zijn 'neen aan een economie van uitbuiting, neen aan de nieuwe afgoderij van het geld, neen aan het geld dat regeert in plaats van te dienen, neen aan sociale ongelijkheid die leidt tot geweld' en hoofdstuk 4, dat handelt over de sociale dimensie van de evangelisatie.

En inderdaad, 'alles draait om het begrip  rechtvaardigheid', zoals Servais Verherstraeten zegt. Maar als ACW'er de maatregelen van deze regering rechtvaardig noemen, ook al treffen ze bijna uitsluitend de werknemers, is ongeloofwaardig. De blijvende, enorme fiscale voordelen voor de diamantsector vergoelijken door te stellen dat het een atypische sector is en tegelijk zeggen dat hij geen voorrechten mag krijgen, komt ongeloofwaardig en lachwekkend over. En het meest recente voorbeeld van onrechtvaardigheid, waarmee de christendemocraten na aanvankelijke weerstand, nu ook akkoord gaan, is het niet toepassen van een indexsprong voor de huurprijzen.

Ik begrijp dat Verherstraeten loyauteit wil tonen ten aanzien van de regering. Maar op basis van het regeerprogram, kan je moeilijk anders dan concluderen dat deze regering 'rechtse, kille' maatregelen in haar program heeft ingeschreven.

Servais Verherstraeten heeft gelijk wanneer hij beklemtoont dat CD&V zorgt voor sociale correcties, waarmee hij overigens bevestigt dat het regeringsprogram in grote mate asociaal en rechts is. Dat hij akkoord gaat met de functieomschrijving van zijn partij in deze regering als 'een luis in de pels', geeft aan dat CD&V niet de marsrichting van deze regering bepaalt. De partij is maar een 'luis', die voor wat hinder zorgt. De globale richting die deze regering uitgaat is neoliberaal en rechts. En dat is een andere richting dan degene waarvoor het ACW staat.

(ACW werd maanden geleden omgedoopt tot Beweging.net. Maar geen kat die de nieuwe naam gebruikt. Het is dan ook een miskleun van jewelste. Vlug terug naar het vertrouwde en goed klinkende ACW. Of als er dan toch een 'nieuwe' naam moet uitgedacht worden, dan is CWB (Christelijke Wernemersbeweging) nog veel, veel beter dan het bloedeloze Beweging.net)

16-05-2015 om 11:08 geschreven door Gust Adriaensen

Op donderdag 14 mei is er ter gelegenheid van Ons-Heer-Hemelvaart, om 10 uur een pontificale hoogmis in de abdijkerk van Postel.

Iedereen is van harte welkom.

13-05-2015 om 15:07 geschreven door Gust Adriaensen

12-05-2015 om 20:10 geschreven door Gust Adriaensen

Een van de titels bij de artikels omtrent de peiling die De Standaard en de VRT organiseerden, luidt: Nieuwe peiling geeft regering alle vertrouwen.

Dat wordt m.i. door de uitslag tegengesproken. Want die legt binnen de regering wantrouwen en controverse bloot.

In wat een centrumrechtse regering wordt genoemd, heeft CD&V zich geprofileerd als het sociale gezicht, daarin op afstand gevolgd door Open VLD. Zij proberen voortdurend de hardvochtige, Thatcheriaanse beleidsplannen van de rechtse partner N-VA, te counteren en te corrigeren.

De peiling geeft aan dat die sociale bekommernis loont. N-VA verliest 3,9%. CD&V groeit met 2,9%. De twee regeringspartijen, die toch nog blijk geven van redelijkheid ten aanzien van werknemers en de zwaksten in de samenleving, winnen samen met de 'linkse' partijen SP.A en Groen, in totaal 7,5%. 

N-VA is aan bezinning toe. Meer en meer mensen nemen het niet dat de kapitaalkrachtigen ontzien worden en de gewone werknemers de zwaarste last van de besparingen moeten dragen. Er begint zich ook een 'probleem De Wever' af te tekenen. In de populariteitspoll zakt hij weg naar de vierde plaats, en zijn invloed verbleekt, ook binnen zijn eigen partij. Kan ook niet anders. De grootste partij had met De Wever de premier moeten leveren. En een partij die als eerste en voornaamste doel nog altijd het realiseren van een republiek Vlaanderen in haar program heeft maar daarover met geen woord meer kikt, verliest geleidelijk geloofwaardigheid.

11-05-2015 om 23:17 geschreven door Gust Adriaensen

De Vlaamse auteur Jef Geeraerts is overleden op 85-jarige leeftijd.

11-05-2015 om 17:45 geschreven door Gust Adriaensen

Nu hij 75 is geworden, heeft aartsbisschop Léonard zijn ontslag aan de paus aangeboden.

Hij is een groot intellectueel, iemand met zin voor humor, een hoffelijke debater. Maar ook en vooral een nederige priester, bekommerd om de zwaksten in onze samenleving.

Aartsbisschop Léonard is bovendien ook een man die geen blad voor de mond neemt maar duidelijk opkomt voor een christelijke identiteit en zegt wat hij als christen meent te moeten verkondigen.

Hij deed dat niet alleen over abortus, euthanasie, seksualiteitsbeleving, maar ook over ons kapitalistisch, economisch systeem. In zijn kersthomilie van 2011, noemde en veroordeelde hij onomwonden 'de uitwassen van het neoliberalisme: de financiële crisis,  het ongebreidelde materialisme, de ziekelijke zucht naar winst'. De zwaksten in de samenleving zijn daarvan de dupe, aldus Léonard.

11-05-2015 om 15:43 geschreven door Gust Adriaensen

Vanaf midden volgend jaar worden auto's die niet voldoen aan de normen van de lage-emissiezone, niet meer toegelaten in de Antwerpse binnenstad.

Deze maatregel treft de eigenaars van oudere auto's. Welke mensen bezitten oudere auto's? De minst kapitaalkrachtigen van onze samenleving. Voor hen zal het financieel onmogelijk of zeer moeilijk zijn om hun voertuig te vervangen of te laten aanpassen.

Een op zichzelf goede milieumaatregel dreigt in de eerste plaats een antisociale pestmaatregel te worden, als hij niet gecombineerd wordt met voldoende financiële ondersteuning. Milieumaatregelen die vooral een welbepaalde professionele of sociale groep treffen, in casu de financieel zwakkeren, roepen ethische vragen op en wakkeren de aversie, zelfs de vijandschap, ten aanzien van de milieubescherming alleen maar aan. 

Overigens kan de vraag gesteld worden of het Antwerpse stadsbestuur bereid is al even strenge en doortastende maatregelen te treffen om de (lucht)vervuiling veroorzaakt door de Antwerpse haven tegen te gaan?

10-05-2015 om 07:46 geschreven door Gust Adriaensen

Psychiater Dirk De Wachter houdt een nadrukkelijk pleidooi om ons weer in onze taal te oefenen:

'We verliezen zienderogen ons talig vermogen. Terwijl verdriet zo hard nood heeft aan woorden. Ik zie veel patiënten vastzitten in een taalloosheid, dat is dramatisch. Het verdriet heeft die omzwachteling van taal nodig, anders krijg je het niet te pakken.

Daarom kan literatuur zo heilzaam werken: omdat ze onszelf formuleert. Wij vertellen, en wij worden verteld, we bestaan in de taal.

In een wereld die steeds vaker naar beeld grijpt, die steeds woordenlozer wordt, die taalarmer wordt, is dat een groot probleem.'

10-05-2015 om 07:26 geschreven door Gust Adriaensen

Na enkele weken verblijf in zijn geboorteland en in zijn abdij, is pater Daniël Maes opnieuw naar Syrië vertrokken.

In het volgende bericht brengt hij o.a. verslag uit over zijn verblijf hier en je vindt hier ook de rechttoe rechtaan homilie, die hij ter gelegenheid van de viering van zijn gouden priesterjubileum in de abdijkerk hield.

--------------------------------------

X/1

Vrijdag 8 mei 2015

Immense dankbaarheid

Om het weerzien van confraters, familie, vrienden en weldoeners kan ik alleen maar heel dankbaar zijn. De tekens van medeleven en steun waren overweldigend. Ik heb enkele ouderen en zieken, goede vrienden, kunnen bezoeken, alsook een aantal religieuze gemeenschappen die heel intens bidden en ijveren voor de vrede in het Midden-Oosten en in Syrië. We werden hartelijk verwelkomd in de Antwerpse parochie van de Chaldeeuwse priester Sati, bij de herdenking van de Armeense genocide 100 jaar geleden. Hiervan waren naast de 1, 5 miljoen Armeniërs nog eens 1, 5 miljoen verschillende christelijke minderheden het slachtoffer. In Antwerpen en Brasschaat gaven we voor vrienden een getuigenis.   In Brugge en Brussel was het een nog ruimere ontmoeting. Telkens was het onthaal bijzonder hartelijk en onverwacht gul. Het was voor ons een aanmoediging om op deze weg verder te gaan. Een bijzondere vreugde was de aanwezigheid en het getuigenis van fr. Jean en fr. David die er op bepaalde plaatsen bij konden zijn. We hebben ook de Belgische parlementairen ontmoet die Damascus en de Syrische president bezochten. De drie thema’s die we telkens wilden belichten betroffen de waarheid, de humanitaire hulp en de verzoening. We willen blijven getuigen van wat er werkelijk in Syrië gebeurt en wat we er hebben meegemaakt, nl. geen spontane volksopstand tegen een dictatuur, noch een onderlinge burgeroorlog van de verschillende bevolkingsgroepen zoals de media leugenachtig blijven verkondigen, maar een vernietigen van het land en een uitmoorden van de bevolking door gewapende groepen, die door het buitenland worden gesteund. Onze smeekbede betreft het stoppen van de oorlogspropaganda en het stoppen van alle steun aan gelijk welke rebellen. We herhalen slechts wat onze bisschoppen en patriarchen zeggen: wij hebben geen gewapende steun van het buitenland nodig om ons te beschermen. Dat is slechts een voorwendsel om het land te ontwrichten. Vervolgens blijven we ons inzetten voor de noodlijdende bevolking door het verstrekken van dringende hulp én het trachten werkgelegenheden te scheppen zodat de mensen zelf weer hun kost kunnen verdienen. Dit zal nog veel inzet en steun vergen. Tenslotte willen we met alle groepen in Syrië in vrede blijven leven als één familie en van harte de mussalahah of verzoening steunen. Als christenen beseffen we dat we daarbij een bijzondere taak hebben. We zijn ook blij met de vele tekens van onverwachte, onderlinge hulp die we vanuit de bevolking telkens weer mogen ervaren.

Onze contacten met de media zijn beperkt gebleven. Gazet van Antwerpen, editie Kempen schreef een goed artikel (met enkele overdrijvingen). Voor het parochieblad Kerk en Leven gaven we een interview, dat binnenkort zou verschijnen en voor Radio Maria Vlaanderen was er een opname die in twee delen (juli en augustus) zou uitgezonden worden.

Het bedrog blijven ontmaskeren

Na een van onze voordrachten zei een dokter: Wat jij vertelt over de misleiding door de media op geopolitiek gebied, maken we precies op dezelfde wijze mee in de medische en farmaceutische wereld hier. Hij wilde zeggen dat deze eveneens geregeerd worden door bedrog, halve waarheden en hele leugens. Daarbij gaf hij het voorbeeld van de herdenking van de dioxinecrisis. In april 2015 was het zestien jaar geleden dat de dioxinecrisis uitbrak in ons land. De media onderstreepten uitvoerig dat de negatieve gevolgen groter waren dan aanvankelijk gedacht. Duizenden vrouwen werden wegens dioxine o. m. door kander getroffen. In 2005 heeft de WGO echter al een indeling gemaakt van de meest gevaarlijke stoffen voor de gezondheid van mens en dier. In de eerste en gevaarlijkste categorie staat inderdaad dioxine. Wat evenwel niet vermeld wordt, is dat ook de oestrogenen en progestogenen in deze categorie staan. Het zijn de twee bestanddelen die aanwezig zijn in iedere hormonale pil. Onze kranten schrijven nu wel over de duizende vrouwen die wegens dioxine kanker kregen. Dat miljoenen vrouwen kanker kregen en blijven krijgen vanwege de pil, wordt echter verzwegen of stralend ontkend.

Gouden priesterjubileum

Op donderdag 23 april mocht ik mijn gouden priesterjubileum vieren in de abdijkerk samen met de gemeenschap van confraters te Postel-Mol, de familie, de vele vrienden en weldoeners. Vanuit Syrië had ik de mooie goudgele kazuifel meegekregen. Deze kazuifel was vorig jaar al door de zusters gemaakt toen ik in Mar Yakub, mijn vijftigste verjaardag mocht vieren in een eucharistie, voorgegaan door onze bisschop Jean Abdo Arbach. Na de viering in de abdij vroegen verschillenden de tekst van de homilie. Daarom wil ik die hier graag geven.

Homilie

“In het evangelie (Lucas 22, 31-38) waarschuwt Jezus zijn leerlingen dat er strijd op komst is. Satan zal de volgelingen van Jezus op de proef stellen en door elkaar schudden. Petrus is overmoedig en zegt dat hij zeker zal standhouden. Jezus zegt hem echter: “Ik zeg u Petrus: De haan zal vandaag niet kraaien, voordat ge driemaal geloochend hebt Mij te kennen”. Wanneer hij voor de derde maal Jezus inderdaad verloochend heeft, barst hij in tranen uit. Dat brengt hem tot de werkelijkheid en het zal de weg zijn naar vergeving en bevrijding. Verder wijst Jezus in het evangelie op het verschil met het beginperiode van zijn openbaar leven. Het was de zalige tijd van de prediking in Galilea. Massa’s mensen stroomden toe, Jezus genas vele zieken, dreef onzuivere geesten uit en werd op handen gedragen. En de apostelen genoten mee van zijn roem. Nu voorspelt Jezus hen dat ze een zware strijd tegemoet gaan, waarop ze zich moeten voorbereiden. Hij zegt hen: “Nu moet wie een beurs heeft, die meenemen, en eveneens een reiszak: en wie die niet bezit, verkope zijn mantel en schaffe zich een zwaard aan”. Er zal gevochten moeten worden. Meteen halen de apostelen al twee zwaarden boven maar Jezus bedoelt een geestelijke strijd en geen wapengekletter. “Hij antwoordde hen: Het is genoeg”.

Het gevaar is groot dat ook wij, zoals Petrus denken: het zal zo’n vaart niet lopen en ik zal wel overeind blijven. Laten we de waarschuwing van Jezus heel ernstig nemen. Wij zijn in een beslissende eindstrijd getreden, waarbij twee grootmachten tegenover elkaar staan. Om het met het beeld van Johannes, uit het boek van de Openbaring, hoofdstuk 13 te zeggen: Het Beest tegen het Lam. Er is enerzijds het rijk van de Satan, de duisternis, de leugen. Dit rijk heeft overal zijn handlangers. En er is het Rijk Gods, het Rijk van Christus, het Lam Gods, dat ook overal volgelingen heeft. Paulus zegt: Onze strijd gaat niet tegen vlees en bloed maar tegen de machten van deze duisternis. En in zijn eerste brief schrijft Johannes dat degene die de wereld wil liefhebben en navolgen niet de liefde van de Vader heeft. Ofwel hechten we ons aan de wereld met macht, bezit en eer, wat allemaal voorbijgaat. Ofwel kiezen we bewust   voor God in Christus, en voor zijn Rijk, het enige dat blijft. De einduitslag staat vast. Christus zal eens de Overwinnaar zijn. Maar daaraan gaat een zware strijd vooraf, waarop we ons moeten voorbereiden.

Heel de mensheid is én getuige én slachtoffer van dezelfde strijd tussen goed en kwaad. In het Midden-Oosten en in Syrië wordt verwoed gevochten door westerse machthebbers en hun bondgenoten om dit centrale land met zijn enorme energierijkdommen in handen te krijgen. Voor de bevolking, die eensgezind blijft standhouden, betekent dit een pijnlijke lijdensweg. Maar hier, in het westen zelf, woedt ook een zware strijd om de afbraak van de christelijke en zelfs menselijke waarden. Misschien is deze strijd nog erger dan in het Midden-Oosten.

Het is een strijd tegen de diepste waardigheid van de mens, een proces van ontmenselijking. Het gaat om een veelvoudige vervreemding, die de mens los wil maken van God, van zijn eigen cultuur en land, van zijn gezin en van zichzelf. Drie van de vier ontwrichtingen willen we hier even toelichten.

De eerste en voornaamste strijd is gericht tegen God. Duistere krachten willen de band van de mens met God doorsnijden. Waar God uitgesloten wordt, is er geen vreugde meer voor de mens. Waar niets meer heilig is, is er ook niets meer veilig. Wereldwijd wordt het christelijke geloof het meest bestreden. Er zijn nu meer christelijke martelaren dan ooit voorheen. Christenen worden vervolgd, verdreven of gedood. Een 2000 jaar oud Mesopotamisch christendom is al bijna uitgeroeid. Als dit verder gaat zullen we binnen kort de laatste Irakese christen als martelaar kunnen vieren. In Syrië wordt nu gepoogd om hetzelfde te doen. De uiteindelijke bedoeling is, in de landen die de wieg vormen van het christelijke geloof, de christenen allemaal te verdrijven of uit te roeien. Immers, wanneer de wortels van de boom (het christendom in het Midden-Oosten) doorgehakt zijn, zal de boom (in het Westen) vanzelf verdorren.

Maar christenen bieden moedig weerstand. In Ma’aloula, het christelijk dorpje waar nog het Aramees, de taal van Jezus gesproken wordt, een 40 km van ons verwijderd, kwamen de rebellen, gijzelden enkele jongeren, hielden een revolver onder hun kin en bevalen hen moslim te worden. De eerste jongere antwoordde: “Ik ben christen, ik ben als christen geboren en zal als christen sterven”. Hij kreegt de kogel. Zijn neven ondergingen hetzelfde lot. Nu worden ze als martelaars vereerd. Voor mijn vertrek naar hier ontmoette ik een christen uit Ma’aloula die vertelde dat al de helft van de gezinnen is teruggekeerd, ook al is er heel veel verwoest. En er zijn ook moslims die een voorbeeld geven van echt christelijk gedrag. Fawad, de enige zoon van een moslimgezin uit Homs keerde op een dag niet meer terug van de universiteit. De ouders beseften, na krampachtig zoeken, dat hij ontvoerd was. Na maanden angstig afwachten kregen ze een telefoon: “Wilt ge uw zoon terug zien?” waarop zij antwoordden: “Daar hebben we alles voor over”. “Morgen vroeg om 8 u”, klonk het aan de andere kant van de lijn. De volgende dag om 8 u werd er aan de voordeur gebeld en meteen reed een auto in volle vaart weg. Voor de deur lag een palstiekzak met het lichaam van hun zoon erin, in stukken gesneden. De vader getuigde dat er op dat moment zulk een woedend over hem kwam dat hij een mes wou nemen en iedereen te lijf gaan. Hij kwam echter tot bezinning. Op een samenkomst van de verzoening, de mussalaha, in Homs vertelde hij dat hij de moordenaars van zijn zoon vergeven had en voegde er aan toe: We moeten vergeven, dat is de prijs voor de vrede! Ziedaar een moslim, een soenniet, die de kern van het christelijk geloof heeft begrepen en ook beleeft.

Europa heeft de christelijke wortels uit zijn grondwet geschrapt, hoewel het zijn grootheid nagenoeg uitsluitend aan het joods-christlijk geloof te danken heeft. De strijd in het westen gaat nu tegen alle overblijfselen van het christelijk geloof. Het zal onze taak zijn met fierheid de rijkdom van ons christelijk geloof te blijven uitdragen en beleven. Tegenover het wegnemen van kruisbeelden en afbreken van kerkgebouwen moeten we een innerlijke geloofsvernieuwing stellen, onze toewijding aan de Vader en Schepper, aan Jezus de Verlosser en de Heilige Geest en Heiligmaker. Laten we ook onze liefde hernieuwen voor de Kerk, die alle Europese instellingen en landen heeft zien geboren worden en ook zal zien sterven. Zelf is zij menselijk en goddelijk tegelijk. Zij geeft ons het Woord Gods, de sacramenten die leven geven en de nodige leiding. De Kerk sterft samen met iedere cultuur waarin zij gegroeid is, maar de Kerk is de enige werkelijkheid op aarde die telkens weer verrijst, omdat zij de onverwoestbare kiem van Gods Rijk op aarde in zich draagt. Kortom, deze wereldwijde aanval vooral tegen het christelijk geloof en de Kerk van Jezus Christus is voor ons een uitdaging om meer authentieke en vurige christenen te worden.

Een tweede aanval en ontwrichtting betreft het gezin. Wereldwijd wordt het gezin steeds meer en systematisch afgebroken. Seksualiteit wordt iets banaals, enkel voor persoonlijk plezier, los van iedere verantwoordelijkheid. Huwelijken verbrokkelen tot een vrijblijvend samenleven in alle mogelijke combinaties, gezinnen vallen uit elkaar, er ontstaat een wildgroei aan mensonwaardige vruchtbaarheisdtechnieken en manipulaties met het beginnende leven en ondertussen beleven we een dramatische vergrijzing, een demografische implosie. Ik ben blij en dankbaar om de verschillende gezinnen, hier vertegenwoordigd, die al een halve eeuw onverdroten ijveren voor het instand houden of herstellen van het christelijk gezin. Het christelijk gezin bevat immers alle menselijke en christelijke waarden om de grootste problemen van onze tijd op te lossen. Het gezin is de thuisbasis van onze weerstand tegen de afbraak van alle menselijke en christelijke waarden. Hier zal zich ook onze voornaamste strijd afspelen: jongeren motiveren en helpen om een stabiel en gelukkig gezin te vormen, waar kinderen geloof, geborgenheid, liefde en edelmoedige inzet kunnen leren.

Tenslotte is er een wereldwijde strijd tegen de waardigheid van de menselijke persoon zelf. Men wil de mens in zijn diepste eigenheid als man of vrouw, als jongen of meisje ontwrichten. Een neutraal iets, een gender, los van elke werkelijkheid, wordt opgedrongen. Het is een waanzin, die mensen alleen maar tot onzijdige, willoze individuen maakt, klaar om met niets anders bezig te zijn dan met eigen individueel plezier, consumeren en zich amuseren.   We worden bijna gedwongen om de rijkdom van de verschillen tussen mannen en vrouwen te ontkennen en openlijk te zeggen dat zij helemaal gelijk zijn. Zij zijn in waardigheid gelijk, ja, maar tevens grondig verschillend en dat is de rijkdom van de samenleving, zoals God ze bedoeld heeft. Vrouwen kunnen kinderen baren en mannen niet. Vrouwen dragen een veel grotere verantwoordleijkheid, last en ook vreugde in het voortbrengen en opvoeden van kinderen. En ieder mens is geschapen naar Gods beeld en glijkenis om eenmaal ten volle te delen in Gods eigen en blijvend geluk. We zijn gelijkwaardig maar tegelijk allemaal verschillend.

De oorlog tegen Syrië heeft ons beter de onvervangbare waarde van het christelijk geloof leren waarderen. Jezus heeft als de onschuld zelfve, de Heilige Gods, in vrijheid en uit liefde de gruwelijke kruisdood ondergaan. Hij stond aan de kant van de onschuldige slachtoffers. In Hem zijn alle onschuldige slachtoffers vertegenwoordigd, vanaf de grondvesting van de wereld tot aan het einde der tijden. En Hij is verrezen. Zo is er ook voor ons geen deelname aan zijn verrijzenis tenzij doorheen lijden en dood. Tevens is geen enkel lijden en sterven ooit zonder hoop op de verrijzenis. In iedere duistere nacht is er altijd ergens een lichtende ster. In de gruwelijkste oorlog zijn er altijd naast misdadigers tevens heiligen en helden. En die ontdekken wij ook onder de moslims rondom ons. Samen met moslimfamilies hebben wij, op meer dan wondere wijze, de oorlog tot heden overleefd. Wanneer wij de eucharistie vieren in het klooster zijn er dikwijls moslims aanwezig. Zij luisteren en bidden mee, doen soms de eerste lezing, en komen op het moment van de communie naar voren om de zegen te vragen. Zijn de machten van de duisternis overal aanwezig, ook het Rijk Gods is op verrassende wijze werkzaam, waar wij het soms niet verwachten. En dat is onze onverwoestbare hoop. Wanneer Jezus de oorlogen, rampen en gruwelen aankondigt die over de mensheid zullen komen, zegt Hij: Wanneer ge dit alles ziet gebeuren, heft uw hoofden omhoog, want uw redding is nabij! Jezus roept ons op waakzaam te zijn. Laten we tonen dat we ons leven met al zijn moeilijkheden, strijd en lijden, waardig zijn. Ieder van ons heeft hierbij zijn onvervangbare zending. Laten we in deze eucharistie God danken in Christus en Hem vragen ons de kracht te geven onze zending tot het einde toe te volbrengen, tot zijn eer en tot heil van de anderen, wat tevens onze vreugde zal zijn.”

Al zitten we op dit ogenblik zelf ver van huis, graag willen we de www.marsvoorhetgezin.be van harte aanbevelen op zaterdag 16 mei 2015 om 15.00 u op de Groenplaats te Antwerpen: Elk kind heeft recht op de liefde van mama en papa!

09-05-2015 om 08:46 geschreven door Gust Adriaensen

Enkele dagen na een vorige peiling, zijn de resultaten bekendgemaakt van een peiling georganiseerd door de VRT en De Standaard.

08-05-2015 om 18:29 geschreven door Gust Adriaensen

'When we cannot earn our own bread, we lose our dignity.  This is a tragedy today, especially for the young.'

07-05-2015 om 19:37 geschreven door Gust Adriaensen

Ene Stijn Cools is redacteur van De Standaard en in de editie van 7 mei schrijft hij een zgn. 'verslag' van de lezing die aartsbisschop Léonard aan de VUB gaf over zijn visie op de toekomst van het christendom.

Een verslag? Nee, nee, nee. Het is onze wakkere redacteur erom te doen rond Léonard, ook nu hij op 75-jarige leeftijd zijn ontslag heeft aangeboden, de negatieve sfeerschepping te bestendigen.

Als een puberale schenenschopper, die van zichzelf vindt dat hij toch wel cool en ironisch en ridiculiserend  uit de hoek kan komen, gaat de journalist tekeer.

De titel zet de toon al: Van beats tot bedevaart: het afscheid van Léonard. De beginzin van het artikel gaat op dat elan verder: Deze keer geen blote vrouwenborsten van Femen of een slagroomtaart in het gezicht.

De aula is half gevuld, schrijft de redacteur. En de beats dreunen door de aula, want een studentenfeestje vlakbij had duidelijk veel meer volk aangetrokken, aldus nog Cools. En na afloop trok het studenvolk en masse naar café De Confrater voor nog een pint, merkt de journalist scherpzinnig op. De studenten waren niet bepaald laaiend enthousiast, meent Cools te kunnen vaststellen om dan zijn vaststelling te bewijzen met de uitspraken van ene Marie en ene Ellen: Kortzichtig, volgens de ene. Te prekerig, volgens de andere.

Redacteur Stijn Cools is er klaarblijkelijk ook niet over te spreken, dat Léonard niet gezegd heeft wat hij als journalist graag wilde horen. Het liefst had hij waarschijnlijk de lezing van de aartsbisschop zelf willen schrijven. Euthanasie, abortus, homohuwelijk: de aartsbisschop waagde er zich niet aan, klinkt het verontwaardigd. En over zwarte hoofdstukken van de Kerk, van de kruisvaarten tot pedofilie, hield Léonard zich relatief op de vlakte, constateert Cools. Wat het woord 'relatief' ook moge inhouden.

Kortom, journalist Stijn Cools is, evenals vele van zijn collega's en ook al is hij verbonden aan de kwaliteitskrant De Standaard, aangetast door een infantiel anti-Léonardsyndroom. Nog even.

07-05-2015 om 08:57 geschreven door Gust Adriaensen

Volgende bedenkingen bij het verkiezingsonderzoek van de Katholieke Universiteit van Leuven:

1. De rol van De Wever in het succes van zijn partij is fors gedaald. Hoe ervaart de voorzitter deze tanende invloed bij de N-VA-kiezers? De Wever laat zich al jaren kennen als iemand die graag in het centrum van de macht en de belangstelling staat. Dergelijke evolutie is ongetwijfeld zeer pijnlijk voor de machtspoliticus die hij is.
2. Het kiespubliek van N-VA, CD&V en Open VLD overlapt mekaar en is inwisselbaar. Die partijen vissen in dezelfde vijver. De concurrentie tussen die drie traditionele (N-VA behoort overduidelijk tot het clubje van de ‘traditionele’ partijen) politieke partijen zal dan ook sterker en sterker worden. N-VA heeft de economische liberale dada’s van Open VLD en een belangrijk deel van het liberale kiezerspubliek ingepalmd. CD&V moet het harde rechtse beleid proberen te verzachten om de ACW-kiezers niet allemaal te verliezen. Deze drie regeringspartijen moeten elkaar immobiliseren in een houtgreep om electoraal niet onderuit te gaan.
3. Het Vlaams Belang is de enige partij die nog duidelijk uitkomt voor een onafhankelijke republiek Vlaanderen. De partij zal ongetwijfeld de kiezers die zich verraden voelen door de Belgische koers die N-VA vaart, terugwinnen.
4. SP.A en Groen hebben gemeenschappelijke sociaaleconomische basisvisies maar de kiezersprofielen verschillen. Als zodanig kunnen zij elkaar op diverse terreinen en in verschillende bevolkingssegmenten aanvullen en versterken. Een brede ‘linkse’ volkspartij lijkt mogelijk te zijn, gebaseerd op solidariteit en aandacht voor de zwaksten.

Op www.soc.kuleuven.be/ispodownload kan je de volledige studie terugvinden.

06-05-2015 om 18:54 geschreven door Gust Adriaensen