Autoconstructeurs hebben ervoor gezorgd dat hun motoren resulteren in een laag brandstofverbruik. Dat de verbruikscijfers aan de pomp toch niet kloppen met de verwachtingen heeft tientallen oorzaken. De voornaamste is dat de meeste mensen geen auto kunnen rijden. Dat is niet helemaal hun schuld, want "de automobiel" is in concreto een ingewikkelde machine gebleven. De bezitters ervan verstaan het verschil niet tussen op en rond de maximum koppelwaarde rijden en het vermogen dat dient om het vehikel - ondertussen nutteloze - prestaties te laten leveren. Ook in de juiste versnelling rijden wordt niet verstaan door de meeste automobilisten. Toch wanen ze zich allemaal Senna of Fangio. Ze zullen je uitleggen hoe je goed en juist auto rijdt. Motoren- en versnellingsbakconstructeurs liggen er wakker van. Hoe leg je zoiets uit aan iemand die van zichzelf zeker is de beste chauffeur te zijn ?

De meeste moderne (diesel-)motoren hebben hun maximum koppel (trekkracht) om en rond 2000 t/m. Is dat toerental aangegeven dan mag men gerust een versnelling hoger schakelen en opnieuw de tocht naar de volgende 2000 t/m beginnen. Bij benzinemotoren wordt het maximum koppel op een wat hoger toerental bereikt (behalve geloof ik bij Hyundai waar beide waarden gelijk zijn). De meeste chauffeurs trekken op in veel te hoge toeren (als men zuinigheid nastreeft). Dat dient tot niets. Eco-driving is niet begrepen. Rode lichten en files in de verte beletten niet dat bestuurders nog als gekken gas blijven geven om dan op het laatste bijna een noodstop te moeten maken... Dwaas. Tegen dwaasheid is weinig te doen.

Ongeveeer 50 jaar bouwen autoconstructeurs versnellingsbakken (eigenlijk fout woord) met een "overdrive" in. In de praktijk wil dat zeggen dat vanaf vijfde en nu zesde versnelling de motor veel minder toeren per minuut gaat maken dan de aangedreven wielen. Het verbruik daalt daarbij aanzienlijk, vooral tijdens lange autobaanritten waarin de hoogste versnelling constant kan worden ingeschakeld. Omdat de motor minder toeren maakt, minder brandstof voor zich opeist. Moderne automaten bestaan al met acht overbrengingsverhoudingen en schakelen vanzelf bij het maximum koppel naar een hogere (lees: zuiniger) gang. Maar het is boter aan de galg. Die sublieme, zuinige automaten, kunnen ook vaak in manuele bediening worden gezet en de bestuurder weer als een gek tekeer laten gaan.

De Mercedes S-klasse waarmee ik recent reed was de versie met de viercilindermotor voor een auto van...2000 kg. Rijdend op de automaat, geheel vertrouwend op het elektronische geweten van motor en automatische versnellingsbak had ik bij normaal rijden in gemengd verkeer een verbruik van...5,5 liter op 100 km. Geef diezelfde auto aan iemand die het vroeg opschakelen, het rijden op koppel in plaats van vermogen niet snapt, dan rijdt die van tankstation naar tankstation...Maar toegegeven het is een even simpel als ingewikkeld gegeven voor de leek. Net zoals ik de eerste keer mijn wasmachine moest doen werken. Ik snapte er ook niets van. Zo ook is het gesteld met het juist rijden van een auto. Welke het ook is en reserve maken voor racewagens die geconcipieeerd zijn voor een ander doel dan tantes naar huis brengen.

Dat woord "maximum koppel" schrikt af. Om het simpel te houden is dat in een automotor het moment (letterlijk ook) waarop de verbrandingsruimte in de cilinderkop en - gedeeltelijk - zuigerbodem maximaal gevuld zijn met brandstof. Als fracties van een seconde voordien de verbranding van dat lucht/brandstofmengsel wordt ingeleid (bij benzine door een bougie, bij diesel door zelfontbrandingsdruk) dan komt er een maximale werkdruk op de zuiger die via de drijfstang de rechtlijnige beweging van de op en neergaande zuiger omzet in de draaiende beweging die de krukas maakt en daarmee de versnellingsbak beveelt. Afhankelijk van de juiste overbrengingsverhouding rijdt men vanzelf zuinig of smossend met brandstof.

De overheid is vergeten dat files die altijd tot stoppen en weer aanzwengelen niet alleen voor fijn stof zorgen, maar het zuinig rijden in de weg staan. Zo ook met soms dwaze snelheidsbeperkingen. Het chaotische verkeer en de overheersende mentaliteit van "ik eerst" maken dat het geniale werk dat auto-ingenieurs verrichten in het niet verdwijnt. We rijden als gekken, verstaan niets van het wonderbaarlijke samenspel van motor en versnellingsbak, en zeker niet van het begrip "op koppel rijden"...Als automan zou ik bijna pleiten dat een automatische versnellingsbak wettelijk wordt verplicht. Waar de autobezitter met zijn handen vanaf blijft. 't zal wat duurder zijn in aankoop, maar het verschil is snel gerecupereerd omdat "brandstofzuinigheid" dan geen hol woord meer zal zijn.

Maar verkoop dat idee eens aan autokopers die wijsgemaakt zijn dat ze allemaal kunnen rijden als Schumacher, Vettel of Alonso... Niets is minder waar, maar is comercieel niet aan de man of vrouw te brengen. Spijtig van dat gelul over die folderverbruiken die niet kloppen.  Wat echt niet klopt is dat "de mens" niet in staat is een auto juist te bedienen. Het verwijt dat men autoconstructeurs kan maken is dat ze die machine niet eenvoudiger maken. Alleman met een Continu Variabele Transmissie...Zoals de Dafjes in de jaren '50. Een transmisssie die tussen 0 en bijvoorbeeld 5000 t/m altijd volgens de gasklepstand de enige juiste overbrengingsverhouding levert. Om de dafjes, de "auto's zonder versnellingen", werd hartelijk gelachen. Vandaag de dag maakt Nissan er gretig gebruik van. Nissan heeft één van de beste, zoniet de beste CVT die momenteel wordt aangeboden.

Er dient een duidelijk onderscheidt te worden gemaakt tussen juist autorijden "op het koppel" en racewagens die door hun vermogen gemaakt zijn om te winnen.En dan nog, want "het koppel" is mee bepalend voor de vlotheid waarmee een bocht wordt uit gereden. Zonder slippen, banden plakkend als tape aan het asfalt, rekening houden met de reactietijd van de turbo. Maar dat is andere koek. Racen, autosport is een gegeven dat niet thuis hoort in het gewone verkeer. Wie was het weer die predikte in de woestijn...? (Walter Rombauts)