TRANSPORAMA WINT NOG ABONNEES DANKZIJ GEDEGEN TESTVERSLAGEN
In het jongste nummer van "De Journalist", het vakblad van de Vlaamse Beroepsjournalisten, wordt het enig geloofwaardige vakblad over het professionele wegvervoer in België en Nederland door Mijnheer Geert Van Lierde onder de loep gehouden. Deze laatste was kwaliteitsjournalist en daarnaast vooral een groot mens bij de Gazet van Antwerpen tot deze door Concentra werd overgenomen. Dan heeft het herstructureringsplan ervoor gezorgd dat hij vooral, net als een honderdtal anderen, werkloos werd onder de vorm van een charmant verpakte broodroof. Maar Beroepsjournalist Geert Van Lierde herpakte zich snel in een heel speciale sector, deze van de reisbussen zoals die door Jonckheere en Van Hool als rijdende diamanten werden geproduceerd. Hij volbracht dat journalistieke vervolg met succes en werkt nu mee als soliede vertrouwensman aan de Vereniging van Vlaaamse Journalisten.
Het leven heeft mij het genoegen geschonken stichter Leo Nuyens in 1979 met Transporama te zien beginnen. Technisch was Leo zéér onderlegd, hij was een aangename reismakker, kon nu en dan zoals wij allen eens nukkig zijn, maar "olie drijft boven", dus bleek Transporama héél snel een blijver, vandaag dé referentie. Na het overlijden van Leo heb ik altijd de naam Jan Voet in het achterhoofd gehad, met name de man die het noeste werk van Leo voortzette. Hij is vandaag hoofdredacteur en ziet 17.000 pikfijn verzorgde nummers tweemaandelijks de deur uitgaan, waarvan 4000 in de taal van Molière.
Omdat ik zelf officieel vijfenveertig jaar, en in werkelijkheid een heel leven in de auto- en autosportindustrie heb doorgebracht, kan ik getuigen dat "Autojournalistiek" een broos begrip is. Het kaf is snel van het koren te scheiden. De meerderheid van de zelfbenoemde autojournalisten zijn technisch - sorry - compleet onbekwaam. Ook stichter Leo Nuyens heeft de tijd nog meegemaakt dat "un arbre à cames" in persberichten en dus ook kranten en magazines stond vertaald als "boom met knobbels" in plaats van nokkenas... Zoiets kan je nu niet meer vinden. Er wordt met name niet meer technisch gepubliceerd over autotesten. Het gaat nu over toeters en bellen. Toen ik bij Porsche een keer vroeg of de turbo op de 718 Cayman een KKK, een Hoet of een Garrett is, hebben ze mijn gesprekspartner een kalmeermiddel gegeven... Net niet aan braken toe. Daarom sluit ik deze bijdrage af met een Dikke Proficiat aan Jan Voet en zijn drie freelance-journalisten die dit monument in leven houden. Als écht einde een grote merci aan Geert Van Lierde om dit onderdeel van de echte vakpers eens te belichten. Hij alleen weet waarom. (Walter Rombauts)
GP VAN JAPAN ZONDAG ZAL NIEUWE VRAGEN BEANTWOORDEN
De euforie rond de zege van Carlos Sainz met Ferrari is groot. Of die volgende zondag zal worden voortgezet is de vraag. De Japanse GP op het circuit van Suzuka in de "tuin van de Hondafabriek, is vergelijkbaar met een kleine Nürburgring, 5,807 km lang die 53 maal moeten worden afgelegd. Ondertussen groeit de druk op de F1 om een elfde team in 2026 toe te laten. Voortgaande op wat we hebben kunnen zien in en rond de GP van Singapore kunnen er best wel enkele teams bij. Want zo nam Lance Stroll niet deel aan de GP omdat hij zijn Aston Martin in de kwalificaties letterlijk "total loss" reed. In de race zelf doemden andermaal twee safety cars op en daardoor liep de totaaltijd van Sainz om de hele race te ronden op tot 1 uur 46'37"418....
Er wordt héél erg op de limiet gereden wat bewonderenswaardig is. Gelijkertijd wordt er enorm veel gecrasht. De F1, dewelke een TV-sport is geworden, heeft alle allures van videogames gekregen. Zelfs de deelnemers beginnen op AI-figuren te lijken. Hier en daar loopt er nog een mens van vlees en bloed tussen. Een Fernando, een Lewis, een Toto misschien toch wel. De GP van Japan zal wellicht Max Verstappen zijn tweede tereche wereldtitel bezorgen. Hij is nu de beste, in weerwil van die zogezegd zwakke GP van Singapore waarin de Safety Cars hem parten speelden. Maar dat deden die krengen in het verleden ook al met Hamilton, met nog dramatischer gevolg in 2021.(wr)
JOS VERSTAPPEN BRACHT ZIJN FAMILIE BINNEN IN HET OOSTENRIJKSE RIJK VAN OLIGARCHEN
De beelden die door de media worden verspreid tonen een euforische Carlos Sainz en een sip kijkende Max Verstappen. De in Hasselt geboren Max uit de familie Jos Verstappen - Sofie Kumpen heeft geen enkele reden om mistevreden te zijn. Vader Jos, niet de gemakkelijkste, maar evenzeer met geniaal autosportbloed geboren, eens ploegmaat van Michaël Schumacher bij Benetton, heeft zijn familie in het Oostenrijkse oligarchen-kringetje binnen geloodst, waarvan zo op het eerste gezicht - na het overlijden van Dietrich Mateschitz - Helmut Mark "de hoofdman" is. Nu Arabisch, Chinees en een weinig Duits kapitaal stilaan de weg bepaalt waarin de F1 zal evolueren naar een "wonderjaar" (?) 2026 kan men zich als neutrale waarnemer de vraag stellen of Mercedes teambbaas Toto Wolff niet wat knap jaloers is op de nieuwe "oligarchen", zijnde de Verstappenclan.
Oprichter van Red Bull GmbH in 1984, de toen al miljardair zijnde zakenman Dietrich Mateschitz, kon al oligarch worden genoemd toen hij in Thailand het drankje "Krating Daeng" ontdekte en het aanpastte naar Red Bull om het de eerste keer in 1987 te lanceren in Oostenrijk. Het succesverhaal is verder bekend. Mateschitz werd geboren op 20 mei 1944 in Sankt Marein in Mürtzal, Stiermarken, Oostenrijk en overleed vorig jaar op 22 oktober 2022 op 78-jarige leeftijd. Mogelijk zijn nauwste vriend, Helmut Marko, werd de "adviseur" van Red Bull, lees: van Christian Horner, teambaas. Marko is een autosportgenie, maar ook aan genieën én oligarchen vreten de jaren. De "goede oligarch" maakte enkele kwalijke opmerkingen rond de persoon van Sergio Pérez, gewaardeerd Mexicaans burger en op een andere manier "oligarch".
De term "oligarch" houdt een mysterieuze betekenis in zich. Als we teruggaan naar de tijd dat Oostenrijker Adolf Hitler aan Ferndinand Porsche vroeg om de Volkswagen te ontwerpen, legde Hitler in feite het embryo van staatsbelang en pivébelang neer bij de familie Porsche en daaraan onafscheidelijk verbonden, de familie Piëch. Toen VW na de tweede wereldbrand de grootste autobouwer ter wereld werd en Porsche-Piëch een zéér gesloten én besloten autoclan - Ferdinand Piëch werd de machtigste automan in Duitsland - als resultaat opbracht drong zich een vraag op. Niet die rond de zogenaamde sjoemelsoftware in 2015, maar wel over en of VW een staats- dan wel een familiebderijf was. Wie goed nadenkt vindt via wijsheid het antwoord op de vraag hoe men "oligarch" wordt en blijft. Merkwaardig genoeg meen ik in die status geen nagativiteit te ontwaren. Afgunstig zijn op mensen die het goed hebben is een nefaste levenshouding. De àndere is de juiste: het welbevinden te zien dat mensen het goed hebben. Dus zeg ik als oude witte heteroman, wars van enige politieke kleur of religie "Proficiat" Jos Verstappen ! Max is dan nog geïntegreerd in de familie Piquet. Mijn liefje wat wil je nog meer ? Ah ja, zondag die derde wereldtitel, de tweede onvervalste. (Walter Rombauts)
SAINZ - FERRARI - OPNIEUW IN POLE VOOR GP VAN SINGAPORE, VERSTAPPEN ELFDE
Carlos Sainz start morgen opnieuw in pole voor de GP van Singapore. Regerend wereldkampioen - met één wettelijk geachte titel - start in elfde positie en heeft daar natuurlijk weer zijn uitleg voor. Van de eens zo samengewaande F1-familie - een bubbel zei destijds Thierry Boutsen - lijkt iedereen van iedereen af te willen. Racisme, leugens, verraad en andere ondingen verdringen zich in de pers. Christian Horner wijdde niets uit over de uitlatingen van een Helmut Marko. Arabische- en Aziatische, lees voornamelijk Chinese-, dictatorialiteit dreigt in F1. Uiteraard alleen om het lieve geld.(wr)
SAINZ - FERRARI - SNELST VOOR RUSSELL - MERCEDES - IN FP3 IN SINGAPORE
In de derde, hete en vochtige vrije oefeningen voor de GP van Singapore, heeft Carlos Sainz met 1'32"065 de snelste chrono gezet voor George Russell (Mercedes). Singapore is altijd een beslissende race geweest. Of Max Verstappen zijn elfde opeenvolgende ovrewinneing - sowieso een record al eerder - zal behalen is niet zeker. (wr)
HAMILTON, SCHUMACHER EN VERSTAPPEN TITEL INLEVEREN HEEFT WEINIG KANS OP SLAGEN
De Braziliaan Felipe Massa die in de GP van Brazilië 2008 met Ferrari tot wereldkampioen in de regenrace van Interlagos werd uitgeroepen, maar die direct aan Lewis Hamilton moest afstaan die uit de grijze regenmist nog dat ene puntje oppikte, meent genoeg juridische argumenten in handen te hebben om die eerste wereldtitel van Hamilton (Mc Laren) terug te laten afnemen. Massa's hoofdargument is de "Crashgate" van Nelson Piquet jr. met Renault in opdracht van toenmalig teambaas Flavio Briatore. Door de gewilde crash van Piquet kwam er een safety car op de baan en won Fernando Alonso. Door een misgelopen pitstop scoorde Massa die race in Singapore 2008 geen punten.
Als men al die race-incidenten gaat analyseren komt boven water dat ook Michaël Schumacher, die nu zeven titels telt met Hamilton, ook zijn eerste Benetton wereldtitel zal moeten inleveren. Niet omwille van het verongelukken van Ayrton Senna da Silva op 1 mei 1994 in Imola, maar wel omdat hij de de laatste race Damon Hill (Williams-Renault) uit de baan duwde... In het absurde doorgedacht moet men dan ook een titel van de Argentijn Juan Manuel Fangio afnemen. In 1957 tijdens de GP van Duitsland kreeg die problemen met zijn Maserati. Peter Collins (Ferrari) die al 22 ronden aan de leiding reed, stopte spontaan en gaf zijn auto aan Fangio (reglementair mocht dat toen) en Fangio vloog in een rush naar zijn vijfde wereldkroon. In de officiële statistieken reed Fangio met een Maserati over de meet... Ik vraag me dan af waar die Ferrari van Peter Collins dan is gebleven... ?
Dat Massa geld zoekt in de verjaarde affaire is duidelijk. Maar voor Mercedes teambaas Toto Wolff mag het een precedent in de sportrechtspraak worden. Want wat had Mercedes niet allemaal kunnen eisen in 2021 toen Max Verstappen ten aanschouwe van de hele wereld zijn eerste oneeerlijk bekomen wereldtitel behaalde ? Het argument dat de Belgische Nederlander nog snel "softs" ging halen - slim gezien - en daardoor Hamilton in die laatste ronde gemakkelijk versloeg, houdt geen steek. Het bedriegelijke was veel eerder gebeurd, achter de saferty car die de Canadees Nicholas Latifi (Williams) uitlokte door in de muur te sturen. Het staaltje van onkunde, om niet direct bedrog te gebruiken, dat koersdirecteur Michaël Masi toen ten voordele van Max Verstappen opvoerde is nooit eerder in de F1 vertoond. Tenzij we naar die regenrace in Monaco, waar Ayrton Senna (Toleman-Ford) leider Alain Prost (Mc Laren-Porsche) inhaalde en koersdirecteur Jacky Ickx de race - reglementair - vroeger afvlagde.... Zo blijven de geschiedenisboeken evolueren. En als alles is gezegd en gedaan, wat is dan nog de reden van ons bestaan ? Mogelijk is het de liefde voor de autosport, een passie, neen, een ziekte, die straks weer voortgaat in Singapore waar Fernando Alonso hagedissen plat rijdt. Het is eens iets anders, gef toe. (Walter Rombauts)
SAINZ - FERRARI - NEEMT IN FP2 IN SINGAPORE ERECHRONO OVER VAN LECLERC
De grote verrassing in de tweede vrije training voor de GP van Singapore was niet dat Carlos Sainz de snelste tijd overnam van ploegmaat Charles Leclerc, maar wél dat regerend wereldkampioen Max Verstappen slechts achtste werd. Fernando Alonso nam de vierde tijd voor zich. (wr)
RED BULL ZAL ZICH MOETEN VERANTWOORDEN VOOR RACISTISCHE UITLATINGEN VAN HELMUT MARKO
Naast een indrukwekkend palmares in de hele autosport heeft de Oostenrijker Helmut Marko één kroonjuweel daarop: de zege in de 24 Uren van Le Mans 1971 in een Porsche 917 K met aan zijn zijde Jonkheer Gijs van Lennep. Alle andere zege's in gelijk welke disciplines accentueren op zich deze prestatie. Vervolgens is de nu 81 jarige Helmut Marko de weg van velen gegaan in de autosport en gelukkig geland als "adviseur" bij Red Bull, niet echt bij Red Bull Racing, maar door iedereen gerespecteerd. Zijn grote geluk is geweest boezenvriend te worden van de uitvinder/stichter van het energiedrankje "Red Bull", de Oostenrijker Dieter Mateschitz, die op 22 oktober 2022 op 78-jarige leeftijd schielijk is overleden.
Op die basis heeft Helmut Marko veel te zeggen gekregen binnen Red Bull. Maar nu begint die "ouwe zak" toch wel te zaniken over de "vorminstabiliteit" van de Mexicaan Sergio Perez, gooide eerder al grote bloften buiten en doet uitspraken die racistisch zijn getint. Hoewel hij er zich al voor verontschuldigde, zal teambaas van Red Bull Racing" er morgen op de persconferentie van de GP van Singapore er toch tekst en uitleg bij moeten geven. Want uit meerdere hoeken van het F1-milieu, en dat behelst zowel FOM, FIA, GPDA en eigenaars Liberty Media, klinkt de roep Helmut Marko voor zijn autoritaire diensten te bedanken. De GP van Singapore, waarvan de eerste vrije trainingen overmorgen beginnen, dreigt in een tegendeel te belanden als wat ooit binnen Red Bull als "Zero Tolerance" werd gesteld.(wr)
WAAROM MAX VERSTAPPEN NIET DE SNELSTE GP VAN ITALIË REED
De hoogste gemiddelde snelheid in een GP van Italië werd in 2003 gereden door Juan Pablo Montoya. In een Williams BMW FW25 liet hij 247,585 km/h noteren. De gemiddelde snelheid vorige zondag van Max Verstappen was 245,420 km/h, dus het heeft geen haar gescheeld of de regerende wereldkampioen had ook de snelste GP van Italië ooit gereden. Maar naar het einde van de race toe gaf zijn race-ingenieur hem de raad trager te rijden "om er iets met de wagen was...".
Meteen werd Max verzocht ook niet meer te pogen de snelste ronde te rijden. Er was bezorgdheid over de motor. Die werd ook nog verstrekt door het uitvallen van de motor van de AlphaTauri van Yuki Tsunoda tijdens de formatieronde. De snelste ronde en het ene WK-punt daaraan verbonden kwam dus in handen van de Australische "rookie" Oscar Piastri in de Mc Laren met 1'25"072. (wr)
PHILIPPE DEHENNIN IS NIEUWE VOORZITTER VAN DE BEHVA
Automonument Philippe Dehennin is sinds 2 augustus j.l. verkozen tot nieuwe voorzitter van BEHVA. Hij volgt Jan Dijck op die deze functie waarnam sinds 2017. BEHVA staat voor "Belgian Historic Vehicle Association", die hoogstaande puristen uit de oldtimerwereld verenigt. Philippe Dehennin is een automonument omdat hij naast diepgaande kennis van de autosport tevens een hoofdrol speelde bij Toyota en nadien een ongemeen lange én boeiende leidinggevende functie had op nationaal- en internationaal niveau bij BMW.
De jongste zes jaar was hij ook voorzitter van Febiac, de automobiel-, motor en fietsfederatie voor België en Luxemburg. Als autosport- en autopurist wens ik hem een héél succesvol en enthousiast voorzitterschap toe voor vele jaren. Samen met CEO Peeter Nenning zal hij BEHVA doen schitteren als nimmer tevoren. (Walter Rombauts)
MAX VERSTAPPEN WINT 10-DE OPEENVOLGENDE GP, PEREZ ZORGT VOOR DUBBELSLAG IN MONZA
Al begon de GP van Italië alweer chaotisch door het stilvallen van de AlphaTauri van Yuki Tsunoda in de formatieronde, nadien werd het een héél spannende race waarin Max Verstappen vijftien ronden nodig had om snelst gestarte polesittter Carlos Sainz (Ferrari) voorbij te kunnen. Vanaf dan reed Max Verstappen, de banden wissels niet meegerekend, gewoon weg van iedereen. Ploegmaat Sergio Pérez reed een heroïsche wedstrijd door Carlos Sainz te verslaan en zo een dubbelslag voor Red Bull waar te maken in Monza. Red Bull won vijftien opeenvolgende GP's. Carlos Sainz en Charles Leclerc bevochten elkaar op een beangstigende manier voor de derde podiumplaats, maar de Spanjaard haalde het op de Monegask.
Waar we het gewoon zijn geworden dat de regerende wereldkampioen de snelste ronde (1'25"072) rijdt, pikte nieuwkomer Oscar Piastri (Mc Laren) dit keer dat ene WK-puntje binnen. In een duel met Hamilton op het scherp van de snede, dwongen ze elkaar de uitloopstrook op. De sportcommissarissen meenden dat beide ook 5" strafseconden verdienden. Ook Russell (Mercedes) en Sargeant (Williams) kwamen niet zonder tijdstraf weg. Onthouden van deze GP dat Carlos Sainz "Driver of the Day" werd, de Alpines andermaal nergens waren en ook Fernando Alonso eerder een bescheiden rol speelde. De volgende race, de zestiende, gaat door in Singapore op 17 september 2023. (Walter Rombauts/Foto: Alpine)
De uitslag:
1. Max Verstappen (Red Bull) 295,443 km in 1 uur 12'13"618 (245,42 km/h gemiddeld)
SAINZ - FERRARI - BEHAALT ZIJN VIERDE POLE IN LOOPBAAN IN MONZA
De GP van Italië zal een ongemeen spannende strijd worden tussen regerend wereldkampioen Max Verstappen en de Spanjaard Carlos Sainz jr. Die behaalde in de "tempel van de snelheid", Monza, zijn vierde pole-position uit zijn F1-loopbaan. Hij met 0"055 Max Verstappen vooraf. Minder dan een zucht. Dat dit gebeurde in de tuin van Ferrari maakte de "tifosi" uitbundiger dan ooit. Zelfs Frédéric Vasseur, beproefd teammanager van Ferrari, kon vandaag zelfs opnieuw lachen.
In de Q1 was het Max Verstappen die met 1'21"573 de snelste tijd zette, voor een andermaal schitterende Alex Albon in de Willams. Zhou, Gasly, Ocon Magnussen en Stroll werden geëlimineerd. In de Q2 wist Max Verstappen de Red Bull RB19 op de eerste plek te houden met 1'20"937 en werden Tsunoda, Lawson, Hülkenberg, Bottas en Sargeant bij de kreupele wijzers gegooid. Dat in de Q1 iedereen werd verplicht op harde rubbers te rijden maakt deel uit van de Pirelli-strategie om nieuwe, betere banden te ontwikkelen. Zo moest in de Q2 het iedereen doen met een prototype-mediumband. Gelijkertijd hoopt men het aantal banden dat wordt gebruikt te beperken en de F1 een "groener" imago te geven.
In de Q3 reed iedereen verlicht op softs en er werd geknald zoals nooit voorheen. Een nieuwe FIA-regel maakt het hinderen van snellere deelnemers strafbaar. Zo mocht in Monza, op straffe van een fikse boete, niemand trager een ronde afleggen dan in 1'41". Een dankbare regel die drama's kan voorkomen. Daarbij moet ik denken aan die zaterdag 8 mei 1982, toen Gilles Villeneuve met zijn Ferrari aan een "pole-ronde" bezig was en over de heuvel op het linker achterwiel van een te traag rijdende Jochen Mass (March Rothmans) op de ideale lijn zijn dood invloog... Er zijn nog voorbeelden, maar laten we terugkeren naar de startgrid van de GP van Italië morgen. De eerste vijf daarop staan hieronder. (Walter Rombauts)
PORSCHE STELT ZIJN KRACHTIGSTE CAYENNE VOOR IN ZIJN SUV-MODELLENREEKS
De SUV-Cayennmodellenreeks wordt door Porsche aangevuld met een Turbo-E-Hybrid. Die heeft een V8- én elektromotor die samen een vermogen van 544 kW (739 pk) leveren en zorgen voor een maximum koppel van liefst 959 Nm. De nieuwe hybridtechnologie zorgt volgens Porsche voor een ruimere autonomie én sneller opladen van de batterij. Het hoeft geen betoog dat de Coupé met GT-pack voor een atletische rijdynamiek staat.
Na de succesvolle lancering van de nieuwe Cayenne begin 2023, bekroont Porsche de grondig herziene derde generate van deze SUV met een nieuw topmodel. Net als voordien is de krachtigste Cayenne een plug-in-hybride. Porsche heeft de technologie in deze opvolger op meerdere punten verbeterd waardoor o.a. de autonomie op puur elektrisch rijden is verruimd. De grondig herziene 4,0 liter twinturbo V8-motor van 441 kW (599 pk) wordt bijgestaan door een elektromotor die er nog eens 130 kW (176 pk) aan toevoegt. Daardoor leveren de twee krachtbronnen een gezamelijk vermogen van 544 kW (739 pk) en dat hoger fabuleus maximum koppel. De prestaties die eruit volgen zijn dan ook niet min. Van 0 naar 100 km/h sprint de Cayennen Turbo E-Hybrid in 3"7 en de topsnelheid is 295 km/h...! (Walter Rombauts.Foto's: Porsche)
VRIJDAG BEGINT DE GP VAN ITALIË IN DE SNEHEIDSTEMPEL VAN MONZA
Als volgende vrijdag de eerste vrije oefeningen om de GP van Italië aanvatten, zijn we al aan de vijftiende GP van het WK F1 2023. Dat die in de snelheidstempel van Monza wordt gereden legt alleen maar de focus op Ferrari. Charles Leclerc het minst, en Carlos Sainz een beetje, kunnen niet met de Red Bull's van regerend wereldkampioen Max Verstappen en Sergio Pérez mee. Ze worden overigens belaagd door een nieuwe horde als daar zijn Fernando Alonso (Aston Martin), Lando Norris en Oscar Piastra, beiden met Mc Laren en op de vierde plaats in het WK voor Constructeurs, Alpine achter zich latend.
Wat Pierre Gasly vorige race in Zandvoort presteerde geeft het Franse Renaultmerk weer wat nieuwe moed. Pierre Gasly en Esteban Ocon, beiden in de punten in Zandvoort, zullen er alles aan doen om de Alpine terug naar voor te brengen. Vooral de topsnelheid, dus de aerodynamika zal de doorslag geven. In Monza wordt bijna altijd plankgas gereden. Max Verstappen rijdt mogelijk naar zijn tiende overwinning op rij en zou dan het record van Sebastien Vettel verbeteren. (wr)
LAMBORGHINI KOMT MET DE SC63 IN 2024 NAAR 24 UREN VAN LE MANS
De eerste proefkilomters worden nu aangevangen met de Lamborghini SC63. Het is een hypercar LMDh die is uitgerust met een twinturbo V8- motor, zoals Porsche er ook één heeft... De batterij komt van WAE, de MGU is van de hoogste kwaliteit die Bosch te leveren heeft en de versnellingsbak komt van Xtrac. De intentie om tegen de eerste IMSA-race in het voorjaar klaar te zijn en vervolgens alle races te rijden die in het "World Endurance Championship" naar de "24 Uren van Le Mans 2024" leiden. Het is duidelijk dat het merk dat tot de VW-groep behoort, veel steun zal krijgen van de zijde van Audi dat wellicht voor het chassis zal instaan.(wr)
