De GP van Spanje die zondag 11 mei in Barcelona met de "nieuwe F1-auto's" wordt gereden zal een nieuwe wending in het WK mogelijk maken. De nieuwe Formule is bekend: 1,6 liter V6 turbomotoren met een recuperatiesysteem van vertragings-energie dat dubbel zo krachtig is als op de nu vergeten 2,4 liter V8 atmosferische motoren. De FIA is vergeten de essentie van de techniekknoop in de "nieuwe" bolide's aan het grote publiek uiteen te zetten. Buiten het beoogde resultaat om 30% minder brandstof te verbruiken snapt het grote publiek er weinig van.

Nu de stap naar hybride (interactie tussen verbrandingsmotor en elektromotor inclusief batterij die de elektrische energie vasthoudt en op bevel weer afgeeft) definitief doorgedrongen is in de Formule 1, hebben de reglementenmakers iets vergeten of mogelijk niet gedurfd. Of waren ze allen te jong om zich te herinneren dat permanente vierwielaandrijving een bijkomende ingenieursfrustratie kon vormen. Dan waren de slapeloze nachten van tecnische denkers nog talrijker geweest. Maar de uitdaging is gewoon vergeten.

In de 64-jarige geschiedenis van de F1 heeft één keer - in de GP van Engeland 1960 - een 4WD deelgenomen aan een WK race. De techniek kwam van Ferguson. Harry Ferguson is de bekendste en vaardigste constructeur geweest van landbouwtractoren. Hij besloot in 1960 een vierwielaandrijving voor Formule 1 wagens te maken. In het totaal zijn er acht wagens van bekend. De Ferguson P99 kwam in handen van het Rob Walker Racing Team, BRM waagde zich eraan en ook Colin Chapman zag het wel zitten. Voor we vertellen waarom het niet werkte, moet het voordeel van een permanente aandrijving van de vier wielen worden duidelijk gemaakt.

Omdat het motorkoppel (trekkracht; niet hetzelfde als het motorvermogen) over de vier wielen wordt verdeeld, kan de band een grotere zijdelingse kracht worden opgenomen. Daardoor gaat de auto niet zomaar in een slip. Dit is zeer simpel voorgesteld. Maar in essentie is dat het geheim van de grotere veiligheid van een permanent vierwielaangedreven auto. Subaru was en is er een crack in, Audi met zekerheid, en natuurlijk Porsche. Toen Audi tijdens het Salon van Genève zo'n vijfendertig jaar geleden zijn "Quattro" voorstelde was die auto gewoon een revelatie.

Audi zette de Quatrro in in het Wereldkampioenschap Rally's en direct was er een probleem. Iedereen die een auto aanvoelt, wist het al in die eerste testrit in Genève. Het koppel was 50/50 verdeeld over de voor- en achterwielen had de auto een storend onderstuurkrakter. De neus van de auto wilde altijd naar de buitenkant van de bocht. Audi zou niet zijn waarvoor het merk staat, of ze sloegen erin via viskokoppelingen andere krachtverdelingen te maken. Bijvoorbeeld 30% koppel naar de voorwielen, 70% naar de achterwielen. Op die manier kon de piloot de wagen in een flexibel "overstuur" (achterkant van auto wil/breekt uit) brengen zodat de rijstijl er heel wat vlotter door werd. Subaru hield veel jaren langer vast aan die 50/50 koppelverdeling. Met een stroeve rijmanier en nederlagen in de rally's als gevolg.

Ferguson's 4WD in de Formule 1 had principieel hetzelfde probleem. Maar dat was oplosbaar. Wat niet op te lossen was het feit dat de transmissies (versnellingsbakken) en de banden de grote grip op het asfalt niet aankonden. De coureurs die ermee hebben gereden Jack Fairman of Peter Lawson - en met hen nog anderen - vonden de auto's een gruwel. De vier wielen vochten precies onder elkaar, het gevoel voor de coureur was een "verwrongen" rijpatroon. Een rollende knoop. Onbestuurbaar omwille van hoger genoemde redenen.

Heeft in het WK F1 slchts één keer een Ferguson met Coventry-Climaxmotor meegedaan. Toch heeft een Ferguson buiten het kampioenschap een belangrijke race gewonnen in 1961. Namelijk in de "International Gold Cup" in Oulton Park. De man die dit uniek geschiedkundig feit waarmaakte heette... (nu al een poos Sir)Stirling Moss (84). Die kon die rollende onontwarbare technische knoop uiteen halen en ermee winnen. Eigenlijk verdween Ferguson's systeem in de mist in de F1. David Good won er in 1967 nog het Brits Bergkoerskampioenschap mee. Maar de FIA verbood in 1983 vierwielaandrijving. Wegens onbegrepen.

Nu de "nieuwe F1's" - al jaren gepland - het groene mooie weer moeten maken, zou het fantastisch zijn geweest die 4WD weer toe te laten. Zeker nu met het hybride-karakter. "Gewoon" een elektromotor tussen de voorwielen die door de opgeslagen elektrische vertragings-energie naar wens van de coureur (of afhankelijk van de gasklepstand van de motor/gaspedaal) kunnen aangedreven worden. Fantasie ? Fata Morgana's ?

Audi pastte dit systeem al toe in de R18 e-tron Quattro waarmee ze de "24 Uren van Le Mans" vorig jaar wonnen. Toyota die op basis van de Prius-configuratie alleen achterwielaandrijving hadden, verloren bij het uit-accelereren van de bochten telkens tienden van seconden. De Audi-coureurs gaven juist daar wat stroom bij naar de elektromotor tussen de voorwielen, waardoor ze - kort weliswaar - vierwielaandrijving hadden/hebben. Dus een betere wegligging, een grote bochtsnelheid. Zo technische variant/vrijheid had ook in de "nieuwe groene F1" mogelijk moeten zijn. Geen mens heeft eraan gedacht. Het is de vergeten uitdaging in het Wereldkampioenschap F1. Voor wie meent dat de Ferguson P99 4WD de eerste is geweest die een race heeft gewonnen is er nog een pikant detail.

Toen Ferdinand Porsche zich losmaakte van zijn baas/opdrachtgever Löhner, had hij al een elektrisch vierwielaangedreven auto geconstrueerd. Aanvankelijk onder "baas" Löhner", maar daarna als Porsche. Hij won er een tiental races mee. Camiel Jenatzy, een Belg die begraven ligt in Schaerbeek, was de eerste die met de - elektrische - "La Jamais Contente" in 1899 de muur van 100 km/h "doorboorde". Vandaag is de hybride de brug naar de pure elektrische auto.

Als een voldoende laadinfrastructuur zou bestaan, de prijs wat zou dalen, zouden elektrische auto's worden verkocht. Onder de Grote Markt in Mechelen is er in een zogoed als onbereikbare hoek een oplaadstekker. In Zoutelande in Nederland is er ook een stekker. Je moet het echt weten, anders ben je gesjochten. Geen geloof in de elektrische auto ? Ga te rade bij Tesla, Tazzari en...Porsche. Die laatste is er aan één bezig. In 1996 bezocht "Walter's Auto Cahiers" in Amerika al de kampioenschappen van elektrische éénzitters - allure Formule 3 - die door universiteiten werden gemaakt en tegen elkaar uitgespeeld.

Trouwens...de Katholieke Universiteit van Leuven, heeft een bende leuke studenten die "deux chevaux's" elektrisch laat aandrijven. En zonder verder namen te noemen is er in Tienen - ja, in België - een bedrijf dat is gespecialiseerd in...elektrische 2 pk's. Waarmee in zogoed als alle onwetendheid bitse races worden gereden. Desgewenst ook als hybridewagens uitgevoerd. Deze aspecten zijn de vergeten uitdagingen in de Formule 1. In de "geitenwereld" wordt er hartelijk om gelachen. De beste ingenieurs uit de F1 kunnen er best eens een lesje gaan nemen. Misschien weten ze niet eens dat de "Citroën 2 pk", de "Renault 4",de Volkswagen Kever en de R8 Gordini tot de historische mobiliteitsbasissen hebben behoord. Zoals ook de lachwekkende Trabant's, Wartburgs en de geniale Dafjes. Met de Continu Variabele Transmissie (de auto zonder vitessen). Ook een uitdaging die in de "nieuwe F1", angstvallig of niet, uit de weg is gegaan.(wr)