Tegen 2020 wil Mazda via de nu getoonde conceptcar in Genève en daarvoor in Tokio, de RX Vision, de Wankelmotor nog eens nieuw leven inblazen. Mazda die de erfenis van Felix Wankel doorontwikkelde met als grootmeester Kenichi Yamamoto als bezieler. Die bijna fetisjistische figuur was baas in het R&D-center van Mazda en werd daarna President van de Mazda Motor Company. Om zich te ontspannen - heeft hij me zelf verteld - sloot hij zich soms af in zijn bureau en zette keihard popmuziek op. Dan keerde de rust in hem weer.

Achterover hangend in zijn presidentszetel, sloot hij dan de ogen waardoor de film van geometrische perfectie van de Wankelmotor zich in zijn geest weer afspeelde... Hij dacht aan Felix Wankel, maar ook aan de Italiaanse ingenieur Agostino Ramelli die in 1588 al in zijn boek* schreef over "een waterpomp met een ronddraaiende zuiger". Datzelfde boek bevatte een tekening van het zogenaamde "boekwiel", dat het mogelijk maakte meerdere boeken tegelijk te lezen. Tijdens zijn vorsersperiode voor de modernisering van de Wankelmotor schreef Kenichi Yamamoto een standaardwerk over de materie in 1981.

Twee eeuwen later, in 1769, bouwde de Schotse uitvinder James Watt een stoommotor met een rotatiepomp, gebaseerd op een schets uit 1636 van een Duitser met de naam Pappenheim. Watt's uitvinding was een grote verbetering ten opzichte van de bestaande systemen en zou in belangrijke mate bijdragen tot de industriële revolutie. Na dit voorval maken we de sprong naar de 20ste eeuw en de geboorte van de automobiel. Het idee van een verbrandingsmotor met roterende zuiger intrigeerde uitvinders en ingenieurs alom. Eén onder hen was een Duitser met de naam Felix Wankel, die vandaag algemeen wordt beschouwd als de grondlegger van de moderne rotatiemotor.

Deze schoolverlater maakte in 1924 zijn eerste modellen van een viertaktversie en kreeg in de jaren '30 zijn eerste patenten voor zijn draaizuigermotor. Nadat hij dichtingen en rotatiekleppen ontwierp voor de Duitse luchtmacht, voor en na WOII richtte Wankel zijn aandacht weer op de draaizuigermotoren. Begin de jaren '50 sloeg hij de handen in elkaar met NSU, een befaamde motorfiets- en autobouwer. NSU Prinz Coupé kreeg een Wankelmotor, de RO80 en eigenlijk verdween de motor wat uit de technische belangstelling (Citroën was de laatste die hem opgaf) omwille van de problematische afdichting tussen stator en rotor. Daardoor slikte de hoogtoerige motor veel brandstof.

Maar verdwijnen deed de motor niet. De fascinatie voor de Wankelmotor bleef levendig. (In 2017 beleven we de 50ste verjaardag van de Cosmo 110S...) Mazda ging de uitdaging verder aan. In 1981 wonnen Walkinshaw-Dieudonné met een Mazda RX7 de "24 Uren van Francorchamps". In 1991 wonnen Herbert, Weidler, Gachot met een Mazda B787 als eerste Japanse wagen de 24 Uren van Le Mans. Telkens met de "rotary-engine" waar Kenichi Yamamoto zoveel hersenspinsels in verder gezet had.

Morgen vertel ik hoe die rotatiemotor anders werkt dan een zuigermotor. Felix Wankel heeft er wel een opponent door geschapen voor de Otto- en Dieselmotor. In 2020 zal Mazda uitpakken met een rotatiemotor die op waterstof (H2) zal rijden. In de Mazda RX8 is dat al voorgedaan. Mazda zal de Wankelmotor nooit loslaten en met de waterstofversie zelfs een concurrent kunnen blijken van de elektrische auto. Als die waterstof natuurlijk "groen" wordt gewonnen.(Walter Rombauts/Foto's: Mazda en wr)

* "Le diverse et artificiose machine del Capaitano Agostino Ramelli"