De discussie is nog altijd levendig over wie de hoogste snelheid ooit in de rechte lijn van Hunaudières in Le Mans haalde. François Migault in de WM-Peugeot of Roger Dorche in dezelfde auto. De eerste werd door de rijkswacht geflitst tegen 405 km/h, de tweede 407 km/h. Paul Frère zat links onder van het pupitertje nummer 78 wat altijd aan de Gazet van Antwerpen was toebedeeld. Paul keek me aan en zei "Die topsnelheid kàn niet... Ik heb de versnellingsbakverhoudingen nagerekend. Dat kan niet."
Heel Le Mans was in de ban van die topsnelheid van de WM-Peugeot. Nu was dat team geen sukkelploeg. Het kreeg noga wat behoorlijk steun van de fabriek. Na een poos kwam er een verklaring die zelfs Paul Frère deed instemmen. Michelin had ultrasmalle kwalificatiebaden gemoneerd waardoor de stroomlijn nog optimaler was. Dat was wellicht de verklaring. Paul Frère keek nog eens naar zijn berekeningen, schudde zijn zilvergrijeze haren, mompelde zoals altijd wat tussen zijn tanden, wit in een getaand gelaat en zei nog zacht toen hij langs me heen stapte. "C'est impossible".
Ik wist niet wat ik er moest van denken. Het vertrouwen in de kennis van mijn grote voorbeeld was mateloos groot. Als knaap correspondeerde ik al met hem via de kolommen van Tintin waarin hij wekelijks een column schreef. het evangelie moest er voor onderdoen. Op dat tijdstip had ik hem al aan het werk gezien in de "Coupes de Spa" die hij twaalf keer zou winnen. De eerste keer dat ik hem zag winnen was in een zilveren Porsche, een A 550 zoals ook door Christian Goethals, Carl Godin de Beaufort en John Claes werd gereden . Er reed oen ook een zekere De Tomaso mee en een mysterieuze Mme Hacksell. Voor ik hem die eerste keer heb zien winnen had hij ook al Porsche 356 sportwagens naar de zege gestuurd. "Die dingen hielden geen baan", zou hij met tijdens één van de vele babbels in de perstribune van Le Mans, vertellen. "Het waren zeilboten.". Waarover Paul mij weinig vertelde en ik hem weinig vroeg was zijn debuut in de gemotoriseerde sporten. Als motorcoureur. Dat was hem precies niet zo bevallen.
Vorige week is mijn Junghans uurwerk op 29 februari 2008 blijven hangen en van die dag op 2 maart gesprongen. Toen Paul Frère (91) in het Crematorium van Nice, 202 Route Nationale, Vallon du Roguez in Colomars zijn laatste plechtigheid onwetend onderging is een stuk autoleven van me weggegaan. Onze ontmoetingen in de "Association des Journalistes Belges de l'Automobile", tijdens voorstellingen van zovele wagens, inzonder de Peugeot 905 in Magny Cours. Daar hadden we het over "une charge stratifié" in de verbrandingskamers. Een grote Mijnheer en een kleine Belg vonden elkaar in de geneugten van de techniek. Ik mocht alles vragen aan hem Altijd en overal. Bij hem, in Japan, in Amerika waar hij overigens Europees redacteur van Road & Track was. Zijn echte opvolger binnen het hoge auto- en autosportmilieu werd Pierre Dieudonné. Hij nam die gewoonte van de grootmeester over en vertelde me veel. Geen roddels. Nooit over niemand. Wel kleine truukjes van de koers, van de techniek. Het respect was wederzijds. Op een keer, ter gelegenheid van de voorstelling van de Ford RX4 in het verre Jerez-de-la-Frontera geraakten we door mist met de vlieger vast in Madrid. "Wat gaan we doen ?" vroeg Pierre die juist terugkwam van vermoeiende testen in de F2. "We gaan door", zei ik. "We huren een auto, kap je maar vanachter af en ik rij wel naar Jerez, 700 km verder door de mist. Ik zag geen steek door mijn ruit. Omstreeks 22.30 tuften we naar Jerez waar 's morgens om 6.30 uur Gilbert Staepelaere ons verwelkomde voor een stevig ontbijt. Een uur later zoefden Pierre en ik tegen 230 km/h over de toen nog zo goed als lege autobanen van het zuiden. In de zon. Ieder in een nieuwe Ford RX4. De leerling van Paul Frère, heeft het later ver gebracht. Hij werkt nu als sportdirecteur bij Oreca van Hughes de Chaunac. Het was Paul Frère die altijd opnieuw aanhaalde "olie drijft altijd boven". Zijn leerlingen hebben dat mogen ondervinden, hoe stout ze soms ook waren. Paul Frère was eerder gehaat dan geliefd door jaloersheid. Hij had er weinig last van. Hij was eerder bewonderenswaardig dan vriendelijk.
Op zekere dat fikste hij een audiëntie bij Enzo Ferrari. Als toen 32-jarige hoofdredacteur van het eerste echte Vlaamse autoblad werd ik door "Il Commendatore" ontvangen. Zijn onechte zoon, Pierre Lardi, vertaalde van het Italiaans naar het Frans. Ik werd ontvangen in een nachtblauw bureau waarin als enig, fel licht een sterke spot stond op een schilderij die zijn zoon Dino afbeelde, rijdend in Le Mans. Plots ging een deur open en daar stond de man van "Mes joies terribles", Enzo Ferrari, als een monument. Dat monument gaf een hand en we hebben een uur gepraat, over motoren vooral. Dat alles dankte ik Paul Frère. Deze flarden kwamen we voor de geest toen mijn Junghans voor het eerst niet verder wilde: 29 februari 2008. Toen de groten der automobielaarde ook even dat schokje van een aarde die stokt door zich voelden gaan. Paul Frère, geboren op 30 januari 1917, zal altijd zijn. Toen dat besef leefde sprong mijn uurwerk op 2 maart 2008. Het leven gaat voort, ook zonder die perfectionist. (Tekst:Walter Rombauts)
