|
Voor wie het nog niet zou weten: 2018 is het Hugo Claus jaar. Het is nl 10 jaar geleden dat de schrijver gestorven is en dat zullen we geweten hebben. Hij was vrij controversieel maar, of men er nu vóór of tegen was, de man was wel een klasse apart. Hij was dan ook niet voor niets lange tijd de Belgische kandidaat voor de Nobelprijs Literatuur, maar zover is het nooit gekomen.
Zoals ik reeds schreef, was Claus vrij controversieel en werden niet al zijn werken gesmaakt. Zo werd in 1969 de première van zijn toneelstuk over Leopold II opgevoerd, waarin o.m. de koloniale wreedheden in ‘Onze Kongo’ werden aangeklaagd. Dat zorgde toen voor heel wat commotie en – raar genoeg – ook nu weer, toen het nog eens werd opgevoerd in de Brusselse KVS. Deze keer geen heisa tijdens de opvoering van het stuk zelf, maar wel erna. En de reden was niet de kritiek op het optreden van Leopolds mensen indertijd, maar wel het feit dat men voor deze uitvoering blanke acteurs, die de rollen van zwarten speelden, zwart had geschminkt. Een soort Zwarte Piet affaire, zo te zien. Men blijkt het de dag van vandaag niet meer te nemen dat dit gebeurt. Luckas Vander Taelen schreef er een opiniestuk over in De Tijd en vroeg zich daarbij af of men straks de verhalen van Shakespeare zal moeten herschrijven. Welnu, in de opera gebeurt dat al min of meer.
Vorig jaar zag ik in Kinepolis, waar ik een abonnement had voor ‘opera in de cinema’, de opera ‘Otello’* van Giuseppe Verdi, het Shakespeare verhaal over de Moor van Venetië, waarin we een blanke Othello* te zien kregen ondanks het feit dat hij van zichzelf zong dat hij zwart was. Nota bene, dé rol van Placido Domingo die hij tientallen keren heeft gezongen en die hij – bij mijn weten – nooit als een blanke Othello heeft vertolkt. In de Metropolitan van New-York, vanwaar de uitvoering kwam, blijkt men nl geen zwart geschminkte blanke acteurs meer te accepteren. Verboten! Van hetzelfde operahuis, een van de grootste ter wereld, had ik trouwens al eens ‘Elektra’ van Richard Strauss gezien, waarbij de broer van Elektra als zoon van de Griekse koning Agamemnon een echte zwarte was. De man zong prachtig, maar ergens voelt men aan dat dit historisch niet klopt. Als een Griekse koning al eens een zwarte zoon zou hebben verwekt, dan werd die gegarandeerd in die tijd geen prins. Als dat racistisch zou zijn, dan zij het maar zo. Bij komische opera’s speelt het zo geen rol, maar verhalen met een historische achtergrond kan men nu eenmaal niet anders voorstellen, zeker niet zonder de teksten aan te passen, wat meestal niet kan. Wie zich daaraan stoort en het alleen om de stemmen te doen is, kan nog altijd een CD kopen, maar opera is een totaalspektakel waarnaar men ook gaat kijken om van álles te genieten en niet om zich te ergeren. Dat laatste was dan ook de reden, waarom ik mijn abonnement bij Kinepolis niet meer vernieuwd heb. Verhalen die zich afspelen in een bepaald tijdsschema en geschreven zijn door een auteur uit een vervlogen eeuw, kan men zo maar niet verplaatsen in een andere tijd. Tegenwoordig blijkt er echter een generatie operaliefhebbers ontstaan te zijn, die zich daar allemaal niets van aantrekt, er zich ook niet bewust is en weinig benul schijnt te hebben van de geschiedenis. In de diverse quizzen kan men dat ook vaststellen: de meeste kandidaten kennen weinig of niets meer van geschiedenis, aardrijkskunde en klassieke muziek.
* Shakespeare schreef Othello in het Engels en dat is met ‘th’. In de Italiaanse versie wordt dat Otello, zonder de ‘h’. De ‘h’ wordt in het Italiaans niet uitgesproken, maar alleen gebruikt om een bepaalde klank te bewaren bij verbuigingen. Zo'n verschillende schrijfwijzen maakt men ook mee bij opera’s waar zowel een Italiaanse als bv een Franse versie van bestaat. De originele versie van ‘Don Carlos’ van Verdi bv was in het Frans. De Italiaanse versie, die later kwam, werd ‘Don Carlo’; zonder de ‘s’.
|
