Het komt steeds meer voor dat politieke beslissingen in dit land op de valreep pas beslist worden, in blessuretijd zeg maar. Het gevolg van een dergelijke aanpak komt de meerderheid goed uit, maar maakt dat er voor de oppositie geen tijd meer overblijft om te reageren en daarom doet men het ook. We hebben dat meegemaakt bij het akkoord met Engie (Electrabel) over de kerncentrales, dat zelfs pas enkele uren vóór de vervaldatum werd bereikt, we zullen het ook meemaken met de taxshift die men er waarschijnlijk nog vóór Kerstmis door het parlement zal jagen en we maakten het eergisteravond ook mee bij het zgz akkoord van Kris Peeters met Europa i.v.m. de aanpassing van de wet Major op de havenarbeid. Dat laatste akkoord is echter verre van zeker en kan eerder beschouwd worden als een uitstel van executie, gewoon omdat het tijd koopt tot 1 juli 2016 en dit nadat Peeters al twee keer een uitstel had gekregen, de laatste keer dank zij partijgenote Thyssen, die zo aantoonde dat ze toch iets kan doen in haar Europese functie. Of het allemaal veel zal opleveren is een andere zaak.
De zgz aanpassing van de wet Major door Peeters is in feite een soort Major light, waarbij werkgevers voortaan ook mensen in de haven aan het werk zouden kunnen zetten zonder degenen die zich melden via het aanwervingslokaal, het zgz ‘Kot’. Ze moeten wel erkend worden door een commissie die ook al voor de helft uit vakbondsmensen bestaat, zodat die laatsten toch een vinger in de pap blijven houden. Verder zou ook multitasken voortaan worden toegelaten, waarbij dokwerkers diverse taken zouden kunnen uitvoeren, iets wat nu niet kan (een kraanman mag nu bv niet met een heftruck rijden).
Dat zelfs zo’n verwaterde versie, die bovendien gefaseerd zou lopen tot 2020, in de ogen van de havenvakbonden op weinig sympathie kan rekenen, zegt iets over de verstarde situatie aldaar. Lijkt veel op wat we meemaken met de vakbonden van de NMBS, die ook nog bevolkt zijn door mensen die 50 jaar achter lopen en wier achterstand door de automatisering en digitalisering steeds groter wordt. De kans is dan ook hemelsgroot dat er van dit initiatief in blessuretijd niet veel zal overblijven en dat een Europese veroordeling van dit land tot de mogelijkheden blijft behoren. Zelfs een wet Major light blijft immers de vrijheid van vestiging en dienstverlening beperken.
---
In de marge van bovenstaande is er ook nog steeds het probleem van de e-commerce dat zich eveneens o.m. in de havens situeert (denk maar aan Hut’s Katoen Natie) en waar nog steeds geen akkoord is over nachtarbeid voor logistieke bedrijven en webwinkels, waardoor de bestaande allemaal verhuizen naar net boven de grens in Nederland en de eigen bedrijven stilaan doodgeknepen worden. En ook in deze materie zijn het de vakbonden die dwars blijven liggen, zogezegd o.w.v. de ‘kwaliteit’ van de jobs, die meer halftijds en minder betaald zouden zijn. Dat kan, maar is altijd nog beter dan géén jobs, of zie ik dat weer verkeerd?
Het zou wel eens kunnen dat de spoorbonden, door meteen te dreigen met vijf stakingsdagen in januari 2016, deze keer in de eigen voeten hebben geschoten. Niemand kan er begrip voor opbrengen en meteen wordt ook een stinkend potje vakbondsvoordelen aan de kaak gesteld, waar de gewone burger meestal zelf niet eens weet van had. De NMBS lijkt wel een syndicaal paradijs te zijn, waar men niet alleen betaald wordt als men werkt, maar ook (en niet weinig) als men er niet werkt. Compensatiedagen voor wie ziek of met vakantie is bv of vakantiedagen uitbetaald krijgen voor een jaar waarin men maar een paar dagen gewerkt heeft. Daarenboven krijgen de bonden jaarlijks een bedrag van bijna 11 miljoen euro om de syndicale vrijgestelden, ook al mensen die niet werken, uit te betalen en zelfs zgz ‘syndicale premies’ te krijgen voor een totaal van 38.000 medewerkers, terwijl er ‘maar’ 34.000 meer in dienst zijn, die zelfs niet eens allemaal bij een vakbond zijn aangesloten.
Het contract voor laatstgenoemde ‘tegemoetkoming’ is dit jaar door de directie opgezegd en houdt eind dezer maand op te bestaan. De directie dreigt er nu mee het niet meer te vernieuwen en wijst de beschuldiging van chantage af door te stellen dat vijf stakingsdagen in één maand, bovenop de acht van het voorbije jaar, ook chantage is. Tegelijk werkt de federale regering aan een ontwerp tot minimale dienstverlening tijdens stakingen – iets dat al bestaat in andere landen – en zou dit willen klaar hebben tegen 01.01.2016.
De soep zal waarschijnlijk niet zo heet gegeten worden als ze wordt opgediend, maar het beloven nog spannende weken te worden. Een van de problemen om wijzigingen aan loon- en arbeidsvoorwaarden bij de NMBS door te voeren is nl een wet uit … 1926, bijna 90 jaar oud. Volgens die wet kan dat pas als er binnen de Paritaire Commissie een tweederde meerderheid is. Die commissie bestaat voor de helft uit … vakbondsmensen. Als men niet uit de impasse geraakt, is het enige overblijvend argument die archaïsche wet af te schaffen. Want bij het scheiden van de markt zal het anders weer de belastingbetaler zijn die ervoor zal opdraaien. Net zoals bij de discussie over het uitblijven van een oplossing voor nachtwerk, waardoor onze e-commerce niet kan concurreren met het buitenland. Allemaal stuk voor stuk problemen, die een oplossing vragen en door de vakbonden worden tegengewerkt. Volgens de laatste berichten zou Europa nu toch een nieuw voorstel van Kris Peeters hebben aanvaard i.v.m. het closed shop probleem in de havens, maar wat het inhoudt is mij niet bekend op het ogenblik dat ik dit schrijf. Dat Katoen Natiebaas Fernand Huts als eerste reactie gezegd heeft dat Peeters de vakbonden hun goesting heeft gegeven en dat anderzijds de eerste reactie van het ABVV er een was van verbazing, voorspelt niet veel goeds. Wordt gegarandeerd vervolgd!
Nog weinigen, die zich de partij Vivant* van zakenman Roland Duchâtelet herinneren, weten waar die partij voor stond. Die was o.m. voorstander van het invoeren van een onvoorwaardelijk basisinkomen voor elke burger. Een onmogelijk te realiseren droom, zo leek het velen, maar nu zou er toch iets van gaan komen. Niet bij ons, maar in Finland gaat men een experiment met basisinkomen uitvoeren. Dat gaat niet in één keer gebeuren, maar via een proefgroep in 2017.
Met uitzondering voor de kinderen en de gepensioneerden, voor wie in Finland al een basisinkomen bestaat, gaat elke Finse burger 800 euro per maand krijgen, onafhankelijk van zijn loon. Als tegenprestatie zullen alle andere uitkeringen en voordelen dan wel wegvallen. Men rekent erop dat mensen die al zeker zijn van een basisinkomen gemakkelijker eender welke andere job zullen aannemen omdat de risico’s dan kleiner zullen zijn. Naast deze aanmoediging tot werken, rekent de Finse centrumrechtse regering erop, dat er heel wat administratieve rompslomp zal verdwijnen, wat ook zal leiden tot minder kosten. Iedereen een vast bedrag geven is nl gemakkelijker dan allerlei aparte stelsels en achterpoortjes in het leven houden.
Enfin, we zullen zien wat het wordt en of Duchâtelet gelijk zal krijgen. Mocht dat laatste zo zijn, dan is de vraag of hij de Open VLD, partij waartoe hij nu behoort, zover kan krijgen ze aan te zetten het Finse voorbeeld te volgen.
* Vivant zou nog bestaan in Duitstalig België, maar wat het daar nog voorstelt, is mij niet duidelijk.
Wie dacht dat het closed shop systeem van de vakbonden in onze havens een uitzondering was in dit land, is er aan voor de moeite. Ook de NMBS is nog altijd een staat in de staat, met o.a. een eigen, aparte ziekteverzekering (die, alleen aan administratie, elk jaar 18 miljoen euro kost), een eigen personeelsdienst, korting op kredietdagen, dubbele compensatie voor niet-actief personeel, compensatie bij treinvertragingen, variabele bonussystemen, een jaarlijkse cadeaucheque van 105 euro, een extra nationale feestdag op 15 november (dag van de dynastie!), tot 65 vakantiedagen per jaar en nog zo’n paar van die heilige huisjes.
De NMBS moet tegen het einde van deze legislatuur echter 663 miljoen euro besparen en de productiviteit elk jaar met 4% verbeteren, wil ze straks – als het treinverkeer in Europa in 2022 volledig vrijgemaakt zal zijn - nog meetellen. Het alternatief is een Sabena scenario, waarbij een faillissement niet wordt uitgesloten. Het leek erop dat er een zeker begrip was bij de vakbonden om de directie op enkele punten tegemoet te komen, maar dan wel zonder dat geraakt werd aan de statutaire vaste benoemingen, de 36-urenweek, het pensioen op 55 voor het rijdend personeel, het behoud van dat ziekenfonds én de tussenkomst in de hospitalisatieverzekering. Van hautaine toegeeflijkheid gesproken…
Zelfs die beperkte bereidheid om tot een akkoord te komen was echter na 24 uur al verleden tijd. De ‘achterban’, zoals dat heet, gaat niet akkoord en de vakbonden lopen mee in dezelfde richting. Voor januari 2016 zijn al vijf stakingsdagen aangekondigd. Een troost voor de treinreizigers is alvast dat de feestperiode tot Nieuwjaar niet meteen in gevaar komt, omdat de tijd daarvoor te kort was. Volgende maand zijn ze echter weer de klos.
‘Al is de treinreiziger nog zo snel, de NMBS vertraagt hem wel’…
Men zou het haast nog vergeten met al die discussies over terreurgevaar, klimaatakkoord, Uplace (en Neo), Oosterweel en ga zo maar door, maar ondertussen is er ook nog het dispuut tussen Europa en de federale regering over het uitblijven van wat men ‘het sociaal akkoord over de havenarbeid’ noemt, maar dat in feite gaat over de zgn ‘closed shop’ van de vakbonden. Kris Peeters had vóór eind november Europa daarover een duidelijk antwoord moeten geven, maar kon dat tot tweemaal toe uitstellen, zgz wegens de terreurdreiging, maar in werkelijkheid omdat hij het met ‘zijn ‘ vakbonden niet geregeld krijgt. Hoe gevoelig de zaak is, blijkt uit het feit dat hij van zijn coalitiepartners in de regering de vrije hand heeft gekregen. Dit betekent gewoon dat die partners het ook niet zien zitten en er zich liever niet aan verbranden. Want een normalisatie van de situatie, die in Spanje is moeten gebeuren na klacht van Europa en in de UK al door Thatcher werd uitgevoerd in de jaren 1980, is hier nog altijd niet aan de orde. De regering is als de dood voor de dreiging door vakbonden én dokwerkers voor sociale onrust in de grootste haven van het land. De kans is groot dat er dan ook niets zal gebeuren, dat men wacht tot Europa tenslotte zal ingrijpen en dat men dan de zwarte piet naar dat Europa zal doorschuiven. Erg moedig is dat allemaal niet, noch van Peeters noch van zijn collega’s. Als er immers echt niets gebeurt, zal de Europese Commissie België dwingen de wetten ter zake te veranderen (zoals in Spanje is gebeurd) en - bij in gebreke blijven ervan – dwangsommen opleggen.
---
In de marge van bovenstaande is er ook nog het probleem dat men, tot nu toe, in dit land ’s nachts nog steeds geen pakjes mag sorteren. Dit heeft als gevolg dat bijna alles wat binnen de e-commerce als dringend besteld wordt, geleverd wordt door pakjescentra van net over de grens in Nederland. Specifiek voor het Antwerpse is er het geschil tussen natiebaas Huts en de vakbonden over hetzelfde probleem binnen de haven, waar vakbonden willen dat inpakkers een havenstatuut moeten hebben, ttz aan dezelfde voorwaarden moeten voldoen als de huidige dokwerkers en o.m. verplicht worden aangesloten te zijn bij een syndicaat, de beruchte ‘closed shop’ waar het voor Europa allemaal om te doen is.
Dat het FN in Frankrijk de eerste ronde van de regionale verkiezingen heeft gewonnen, is geen verrassing. Dat ze in 6 van de 13 regio’s als eerste uit de stembus zou komen, is dat wel. Het is op dit ogenblik nog niet duidelijk of ze daarmee ook de tweede ronde zal winnen. Zoals al meer is voorgekomen, hebben de socialisten al te kennen gegeven zich te zullen terugtrekken in die regio’s waar ze als derde partij zijn geëindigd, m.a.w. willen ze (weer eens) een soort voorakkoord met de Républicains van Sarkozy, die daar echter (voorlopig?) niet op in gaat. Als de ex-president voet bij stek houdt, kan het dan nog spannend worden.
De zaak nu voorstellen – zoals onze media doen – dat de winst van het FN alleen voortkomt uit de terreurdreiging, is een fabeltje. Dat zal wel meegespeeld hebben, maar de partij van Marine Le Pen doet het al vele maanden meer dan behoorlijk. Bij de departementale verkiezingen, eerder dit jaar, haalde ze al 25,2%. De winst die Hollande hoopte te maken met zijn aanpak van de terreurbestrijding en zijn buitenlandse politiek t.o.v. IS, is er duidelijk niet gekomen zoals hij gehoopt had. Bij zijn aantreden als president had ‘monsieur normal’ gezegd dat hij bij de volgende presidentsverkiezingen (over anderhalf jaar) mocht afgerekend worden op zijn werkgelegenheidsbeleid. Wel, sinds die verklaring zijn er in Frankrijk 700.000 werklozen bijgekomen.
Wat wél duidelijk is geworden is, dat ook de Fransen niet meer akkoord gaan met wat in Europa allemaal (niet) beslist wordt. Er is overal een duidelijk ruk naar rechts. In Hongarije zit de rechtse partij van Victor Orban al enkele jaren stevig in het zadel. In Polen is dit jaar een nieuwe, rechtse regering aan de macht gekomen. De Denen hebben in een referendum voor de tweede keer neen gezegd tegen het afstaan van meer bevoegdheden aan Europa. Als er vandaag verkiezingen zouden zijn in Nederland, wordt de PVV van Geert Wilders daar veruit de grootste partij. In de UK verloren de socialisten, na 4 jaar oppositie, toch de verkiezingen (ook dat was voor onze poco media een verrassing). De linkse partijen hebben geen antwoord op de huidige problemen van ons continent, grotendeels omdat ze zelf gedurende enkele decennia bijna overal mee de politiek hebben beheerst en zo ook verantwoordelijk zijn voor de vele scheeftrekkingen die er nu bestaan.
Dat laatste geldt trouwens niet alleen voor Europa. In Venezuela heeft de neocommunistische partij van president Maduro, de opvolger van Chavez, na 16 jaar bewind de parlementsverkiezingen verloren. De oppositie wordt er dubbel zo groot als de Chavistas. Het land, dat over de grootste olievoorraden ter wereld beschikt (geschat op 300 miljard vaten, méér dan bv Saoedi-Arabië) heeft de opbrengsten van zijn olie opgesoupeerd en de levenstandaard zien zakken tot op het niveau van de vroegere Sovjet-Unie, waarbij de mensen in stratenlange rijen moeten staan aanschuiven om de meest noodzakelijke levensmiddelen en toiletartikelen te kunnen kopen. ‘El Chofer’, zoals Maduro genoemd wordt (hij was vroeger buschauffeur) heeft zijn nederlaag trouwens enigszins verrassend toch toegegeven. Hij zou nog enkele jaren president kunnen blijven, maar riskeert volgend jaar afgezet te worden. Het geld is op, het feest voorbij.
Deze week wordt op de internationale klimaatconferentie in Parijs het debat van de technici overgenomen door de heren en dames politici. Over wat de technici bereikt hebben heerst in onze media een zekere voldoening tot zelfs een lichte euforie. Ik ga er me niet over uitspreken want, rechtuit gezegd, ik heb de discussies niet echt gevolgd, buiten dan misschien die over het Belgische akkoord dat in blessuretijd dan toch gesloten werd. Waar ik nu al wel zeker van ben is, dat de euforie, voor zover die er werkelijk was, deze week wel zal verdwijnen van zodra onze politici overnemen en met ‘onze’ bedoel ik niet alleen het veelvoud aan ministers dat wij in dit landje hebben op elk gebied. Sinterklaas is voorbij en deze week zal er ook op e.o.a. wijze moeten bepaald worden wie wat en wanneer gaat bijdragen om de eventuele mooie beloften waar te maken. Ook voor wat het klimaat betreft is het van ‘l’argent fait la guerre’.
Wat ook misschien nog de moeite zal lonen om in de gaten te houden, is hoe en wat er eventueel zal beslist worden op het gebied van de kernenergie. Iedereen weet dat geen enkel land tegen 2030 het alleen zal kunnen rooien met hernieuwbare energie. Het gedeelte – groot of klein – dat uit andere energie zal bestaan, kan m.i. best nog uit kernenergie voortkomen, om de doodeenvoudige reden dat die geen CO2 uitstoot, waar het officieel toch om te doen is en wat met alle andere vormen wél het geval is. Daarbij komt nog dat deze klimaatconferentie gaat over zo’n 150 landen, waarvan er heel wat zijn die nog volop bezig zijn met kernenergie en sommige er zelf pas aan beginnen. Gaan ze die landen uitsluiten? Wat gaan ze doen met de leveranciers ervan die allemaal uit de ontwikkelde landen komen?
Tenslotte zal er links en rechts nog duchtig betoogd worden door groepen die denken enige invloed op de conferentie te kunnen uitoefenen. Zij dolen. Als puntje bij paaltje komt zal wel blijken dat men daar geen rekening mee zal houden. Enfin: de geschiedenis die zich blijft herhalen.
